Subkonto ZUS pomimo obiecującej formy nie jest wystarczającą formą oszczędzania emerytalnego.
Dzięki dziedziczeniu i wypłacaniu środków zewidencjonowanych na subkoncie ZUS (w przypadku śmierci ubezpieczonego przed osiągnięciem wieku emerytalnego lub w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po raz pierwszy wypłacono ubezpieczonemu emeryturę) subkonto ZUS może sprawiać wrażenie, że jest ono alternatywnym rozwiązaniem nie tylko dla gromadzenia środków w ramach OFE ale i oszczędzania na okres emerytalny w ogóle.
Wrażenie to może potęgować zastosowany na subkoncie ZUS poziom waloryzacji. Nie jest on powiązany ze wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych (waloryzacja cenowa) ani ze wskaźnikiem wzrostu przeciętnych wynagrodzeń (waloryzacja płacowa). Poziom waloryzacji środków ewidencjonowanych na subkoncie ZUS jest równy średniorocznej dynamice wartości PKB w cenach bieżących za okres ostatnich 5 lat poprzedzających termin waloryzacji. Tak szybkiemu przyrostowi środków zewidencjonowanych na subkoncie ZUS nie jest łatwo dorównać inwestując środki na rynkach finansowych Co więcej, zgodnie z art. 40c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan subkonta nie może ulec obniżeniu. Ustawodawca wyeliminował więc możliwość ponoszenia nominalnych strat.
Niestety ewidencjonowanie środków na subkoncie nie ma nic wspólnego z inwestycjami, czy oszczędzaniem w ramach krajowego rynku emerytalnego (w PPE, PPK, na IKE lub IKZE). Funkcjonowanie subkonta oparte jest na metodzie repartycyjnej, a nie kapitałowej. Oznacza to, że zapisy na subkoncie mają charakter wyłącznie ewidencyjny i brak tam jakichkolwiek realnych środków finansowych.
Co prawda gwarantem dla zapisu ewidencyjnego na subkoncie ZUS jest funkcjonowanie systemu ubezpieczeń społecznych oraz wsparcie budżetu państwa. Ale niestety już dziś składki nie wystarczają na pokrycie wypłat świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Należy podkreślić, że nie ma możliwości by ZUS nagle przestał wypłacać renty i emerytury. Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wypłacalność świadczeń gwarantowana jest przez państwo, a art. 62 tejże ustawy bezpośrednio wskazuje, że budżet państwa gwarantuje wypłatę świadczeń emerytalnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. To oznacza, że tak długo jak państwo będzie wypłacalne tak długo będą wypłacane świadczenia emerytalne.
Niestety podstawy demograficzne i ekonomiczne do pokrycia emerytur w przyszłości nie są wystarczające. Dlatego należy zacząć dostrzegać problem braku pewności, że środki zewidencjonowane na subkoncie ZUS nadal będą dziedziczone i wypłacane w przypadku śmierci ubezpieczonego.