Najpierw trzeba wybrać formę oszczędzania, do której mamy najwięcej zaufania. Później przyjrzeć się pobieranym opłatom.
Konta emerytalne ma w ofercie kilkadziesiąt różnego typu instytucji: banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, towarzystwa funduszy inwestycyjnych oraz domy maklerskie. Z danych Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego wynika, że IKE miało w ofercie 46 instytucji na koniec 2010 r. Wybór formy IKE zależy m.in. od wieku osoby, która chce oszczędzać. Okres oszczędzania Im dłużej będzie się oszczędzać, tym można wybrać bardziej odważne sposoby lokowania pieniędzy, co oznacza, że można oczekiwać także wyższych zysków z inwestowania pieniędzmi.
Bardzo długa perspektywa odkładania pieniędzy — kilkudziesięciu lat — pozwala na wybranie nawet najbardziej agresywnych sposobów lokowania środków. W takiej sytuacji można sporą część środków lokować np. w akcje. Osoba oszczędzająca przez długi czas może zatem skorzystać z oferty funduszy inwestycyjnych, szczególnie tych, które inwestują bardziej ryzykownie lub wybrać ubezpieczenie (część ochronna tego produktu wiąże się jednak z dodatkowymi opłatami).
Obecni 40-latkowie, którzy będą oszczędzać kilkanaście lat mogą skorzystać z oferty zakładów ubezpieczeń i funduszy inwestycyjnych. Oszczędzający może zdecydować się także na produkt IKE-Obligacje w którym wpłacane składki są inwestowane w specjalnie przygotowane przez Ministerstwo Finansów obligacje emerytalne (tzw. EDO). Wykup obligacji i wypłata należnych odsetek następuje po 10 latach od dnia ich zakupu i pieniądze mogą być dalej reinwestowane.
Osoby, które będą oszczędzać kilka lat powinny wybrać produkt dający pewny i stabilny zysk. Może to być lokata bankowa czy fundusz inwestycyjny lokujący aktywa na rynku pieniężnym lub dłużnym. lepiej nie ryzykować zbyt i mocno i nie podejmować inwestycji o wysokim ryzyku — czyli np. samodzielnych inwestycji w ramach rachunku maklerskiego. Z kolei polisy na życie z funduszem mogą być już za drogie.
Oszczędzając na IKE w towarzystwie funduszy inwestycyjnych (TFI) czy ubezpieczeniowym klient w ramach konta ma możliwość ustalenia w jakie fundusze chce lokować swoje składki. Instytucje te zwykle dają do wyboru od 2 do nawet 10 funduszy.
Część firm, zwłaszcza towarzystwa funduszy inwestycyjnych rekomenduje klientom określone portfele, w których składka jest lokowana w kilku funduszach. Klient nie podejmuje już wówczas samodzielnie decyzji w jakie fundusze chce, by jego pieniądze były ulokowane.
Zróżnicowane opłaty
Oferty poszczególnych instytucji różnią się między sobą. Ustawa określa jakie koszty (m. in. za zarządzanie, za zakup i sprzedaż aktywów) podmioty mogą pokryć ze środków gromadzonych na kontach przez klientów. Nie zmienia to jednak tego, że IKE w jedynym towarzystwie ubezpieczeniowym może być tańszym produktem w porównaniu z innym towarzystwem ubezpieczeniowym. To samo dotyczy innych instytucji finansowych. Różnice w oprocentowaniu rachunku w banku sięgają nawet 2 pkt. proc.
Warto przyjrzeć się wszystkim rodzajom opłat oraz ich wysokości. I o ile sprawa jest dość łatwa w przypadku banków, bo te pobierają jedynie opłatę za zerwanie umowy przed upływem 12 miesięcy oszczędzania i określają oprocentowanie rachunku, tak w przypadku innych instytucji jest to już bardziej utrudnione.
Największą liczbę różnego typu opłat, także takich, których klient może ponosić dobrowolnie, mają podmioty prowadzące działalność maklerską. Ten produkt jest jednak głównie skierowany do osób, które dość dobrze orientują się w zasadach działania rynku kapitałowego.
Najłatwiej ze względu na zbliżony rodzaj pobieranych opłat porównywać ofertę ubezpieczycieli i TFI. Trzeba zwrócić uwagę na wysokość opłaty za zarządzanie aktywami, którą pobierają towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) oraz towarzystwa ubezpieczeniowe. Im jest ona niższa tym lepiej dla naszych pieniędzy.
Ubezpieczyciele pobierają od 1,8 do ponad 4 proc. z tego tytułu. TFI natomiast od 0,5 do 4 proc. Należy jednak pamiętać, że im dany fundusz bardziej agresywnie inwestuje tym większą opłatę pobiera TFI czy zakład ubezpieczeniowy. Fundusze inwestujące dużą część aktywów w akcje zwykle pobierają najwyższą opłatę za zarządzanie, ale równocześnie zysk wypracowany przez te fundusze bywa zwykle wyższy.
Trzeba także pamiętać, że brak jednej opłaty nie oznacza, że firma nie rekompensuje tego w innej opłacie. Ogólnie wpływ kosztów na stan rachunku jest stosunkowo łatwy do wyliczenia. Zwłaszcza jeśli bierze się pod uwagę zakłady ubezpieczeniowe oraz TFI. Trzeba jedynie pamiętać, że jeśli opłata od składki wyniesienie np. 1 proc. to oznacza, że końcowy stan rachunku będzie również niższy o 1 proc.
Z kolei opłata za zarządzanie obniża stopę zwrotu — wypracowany wynik inwestycyjny — czyli jeśli z określonej inwestycji dana firma uzyska brutto 8 proc. zysku to przy 2-proc. opłacie za zarządzanie zysk spadnie do 6 proc. Wybierając IKE w formie ubezpieczeniowej trzeba jeszcze pamiętać, że koszty ochrony ubezpieczeniowej i koszty administracyjne pobierane przez zakład ubezpieczeń z wpłat na IKE nie mogą przekroczyć 10 proc. tej wpłaty. Część ubezpieczyli traktuje także konta jako umowę dodatkową do polisy na życie.
Sieć placówek IKE dają sporą elastyczność. Można wpłacać nawet kilkadziesiąt złotych co miesiąc. Regularne wpłaty określonych kwot nie są jednak obowiązkiem. Ważne by w ciągu roku nie przekroczyć rocznego limitu (ponad 10 tys. zł w 2011 r.). Zawsze także można zmienić jedną formę IKE na inną. Bezpłatnie można tego dokonać po roku oszczędzania.
Każdy kto, z różnych przyczyn, zdecyduje się zerwać umowę z firmą przed upływem 12 miesięcy od jej podpisania musi liczyć się z poniesieniem dodatkowych opłat. Większość firm oferujących konta taką opłatę pobiera. Niektóre z nich — zwłaszcza TFI — pobierają ją także po upływie roku od podpisania umowy.
W przypadku kłopotów finansowych oszczędzającego może on wypłacić pieniądze (choć wówczas zapłaci 19-proc. podatek) lub zawiesić wpłaty na dowolny czas. Gdy zatem wybierzemy formę IKE oraz instytucję, która będzie prowadzić konto, pozostaje podpisanie umowy.
W tej sytuacji można wejść na stronę internetową firmy finansowej i zobaczyć jakie kroki trzeba przedsięwziąć lub zadzwonić na jej infolinię, aby umówić się z przedstawicielem na spotkanie, albo dowiedzieć się, gdzie można podpisać umowę. W ramkach podajemy miejsca, w których można podpisać umowę IKE z wybranymi instytucjami, które przekazały nam informacje.
