Demontaż systemu OFE rozpoczęty w 2013 r. bardzo mocno podważył zaufanie obywateli do państwa. Fakt, że już na konferencji zapowiadającej projekt ustawy o PPK, pojawiły się pytania o mechanizmy broniące PPK przed likwidacją, jest tego smutnym dowodem. Dlatego warto pochylić się nad problemem bezpieczeństwa aktywów PPK.
CHARAKTER SKŁADKI
Tym co zasadniczo będzie różnić środki wpłacane do PPK od środków wpłacanych do OFE jest ich charakter.
Składka odprowadzana do OFE stanowi część składki na ubezpieczenie emerytalne (art. 22 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). A składki na ubezpieczenia społeczne (w tym na ubezpieczenie emerytalne) ze swojej natury mają charakter powszechny i przymusowy (art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Dlatego w przypadku aktywów OFE państwo dysponuje stosunkowo szeroką swobodą rozporządzania tymi środkami w celu zapewnienia ubezpieczonym realizacji prawa do emerytury.
Tymczasem zgodnie z art. 24 projektu ustawy o PPK składki odprowadzane do PPK będą pochodzić z własnych środków podmiotu zatrudniającego i pracownika. Co najważniejsze składki te nie będą daniną publiczną i będą miały charakter dobrowolny. Dlatego, w przypadku aktywów PPK, państwo nie będzie mogło swobodnie rozporządzać tymi środkami. Taka sama sytuacja ma miejsce w przypadku środków zgromadzonych na IKE, IKZE czy PPE.
STATUS PRACOWNICZYCH PLANÓW KAPITAŁOWYCH
Drugi filar systemu emerytalnego i OFE, od samego początku swojego istnienia, miały charakter hybrydowy. Z jednej strony fundusze te są prywatnymi instytucjami finansowymi. Ale z drugiej strony OFE zostały zaliczone do grupy podmiotów realizujących zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 3 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). To było podstawą przyjęcia przez Trybunał Konstytucyjny interpretacji, iż OFE to tylko podmioty prywatne zarządzające środkami publicznymi pochodzącymi ze składek na ubezpieczenie emerytalne.
