Do emerytury przygotowani jesteśmy słabo

Polacy oczekują, że ponad połowa ich dochodu na emeryturze będzie pochodzić od państwa.

Podobnie jak w wielu krajach na całym świecie, w Polsce w ciągu ubiegłego stulecia wykształciła się swoista „umowa społeczna”, określająca rolę rządów, pracodawców i, w mniejszym stopniu, obywateli w przygotowaniu do emerytury. Jednak, jak wynika z przeprowadzonego przez Aegon badania emerytalnego, zachodzące na całym świecie zmiany wywierają silną presję na istniejący układ i wymuszają zmianę podejścia do oszczędzania na emeryturę.

Już po raz siódmy Aegon publikuje doroczny raport podsumowujący wyniki ankiety badającej przygotowanie do emerytury u osób z 15 krajów całego świata, w tym Polski, a także Australii, Brazylii, Kanady, Chin, Francji, Niemiec, Węgier, Indii, Japonii, Holandii, Hiszpanii, Turcji, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Do tej pory zebrano odpowiedzi od ponad 100 tys. osób, co czyni to badanie jednym z największych tego typu na świecie.

Polacy muszą aktywniej działać w sferze finansów

Opracowany przez Aegon Indeks Przygotowania Emerytalnego (ARRI) mierzy przygotowanie do emerytury w skali od 0 do 10, przy czym wynik 8 lub wyżej uważa się za dobre przygotowanie. W 2018 r. Polska osiągnęła wynik 5,5 i plasuje się na dziesiątej pozycji wśród przebadanych państw.

Polacy dość pesymistycznie myślą o przyszłej emeryturze. Ponad połowa (55 proc.) uważa, że sytuacja przyszłych emerytów będzie gorsza od sytuacji obecnych. To wynik wyższy od światowej średniej, wynoszącej 49 proc. Tylko 15 proc. badanych w Polsce uważa, że na emeryturze ma szanse osiągnąć dochód, który zapewni im wygodny poziom życia. Jednocześnie tylko 5 proc. ma spisany plan oszczędzania i regularnie odkłada pieniądze – to najniższy odsetek na świecie. Ponad połowa (54 proc.) ankietowanych przyznaje, że nie ma żadnego planu emerytalnego, a zaledwie 21 proc. twierdzi, że choć nie ma spisanego planu, to regularnie oszczędza z myślą o emeryturze. Polacy raczej pozytywnie odbierają koncepcję Pracowniczych Planów Kapitałowych (57 proc. ankietowanych), które mają obowiązywać od lipca 2019 r.

Zdrowie – równie ważne jak finanse

Emerytura coraz częściej jest postrzegana jako aktywny etap życia, czas, który można poświęcić na realizację niespełnionych wcześniej planów i marzeń. Polacy wiążą z tym okresem szereg aspiracji: 61 proc. planuje spędzać czas z przyjaciółmi i rodziną, 59 proc. ma zamiar podróżować, a 55 proc. chciałoby zająć się rozwijaniem nowych hobby. W realizacji celów może jednak przeszkodzić pogarszający się stan zdrowia, przez 62 proc. ankietowanych wskazywany jako ich główna troska związana z emeryturą. Jednocześnie zaledwie 8 proc. deklaruje pewność, że w tym okresie będzie w stanie opłacić koszty opieki zdrowotnej. Pewność ta jest szczególnie niska w niektórych segmentach demograficznych: kobiety wykazują mniejszą pewność niż mężczyźni (5 proc. do 12 proc.).

Skąd wziąć na to pieniądze?

W ankiecie Aegon zadaje również przyszłym emerytom pytanie o źródła finansowania na emeryturze. W skali globalnej respondenci oczekują, że 46 proc. ich dochodu na emeryturze będzie pochodzić od państwa, 24 proc. od pracodawcy, a 30 proc. z własnych oszczędności i inwestycji. W Polsce wynosi to odpowiednio 56 proc., 21 proc. i 24 proc. Jednak tylko 26 proc. ankietowanych sądzi, że państwo jest w stanie sprostać tym oczekiwaniom.

Demograficznie Polska starzeje się szybciej niż którykolwiek z jej europejskich sąsiadów. Przewiduje się, że współczynnik obciążenia, czyli liczba osób w wieku powyżej 65 lat na 100 osób w wieku roboczym, zmieni się z 24 w 2015 r. na 60 w 2050 r. Oznacza to, że mniejsza liczba osób aktywnych ekonomicznie będzie musiała wspierać większą liczbę emerytów. Jednocześnie w wyniku wprowadzonych w 2017 r. zmian obniżających wiek emerytalny z 67 lat dla obu płci, do 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat dla mężczyzn, liczba emerytów w najbliższym czasie znacząco wzrośnie.