Ile będą nas kosztować Pracownicze Plany Kapitałowe?

Nieuchronnie zbliża się czas ostatecznego wprowadzenia PPK w przedsiębiorstwach, które zatrudniają co najmniej 250 osób. W związku z trwającym rokiem wyborczym PPK, podobnie jak OFE, stały się ofiarą walki światopoglądowej i ataków z różnych stron sceny politycznej.

Coraz częściej padają nieuczciwe hasła o zbliżającym się „zabieraniu” kilkuset złotych z pensji na Pracownicze Plany Kapitałowe. Dlatego warto pochylić się nad przepisami obowiązującego prawa i wyjaśnić jak naprawdę będzie wyglądało gromadzenie środków w PPK, ile będzie nas to kosztować i co my z tego będziemy mieć. Taki też będzie cel rozpoczynającej się serii artykułów o gromadzeniu środków na rachunku uczestnika pracowniczego planu kapitałowego.

Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych przewiduje, że rachunek uczestnika PPK będzie zasilany przede wszystkim ze środków własnych samego uczestnika oraz podmiotu zatrudniającego.

Zgodnie z ustawą o pracowniczych planach kapitałowych wpłaty dokonywane do PPK będą dzielić się na wpłaty podmiotu zatrudniającego (pracodawcy) oraz wpłaty uczestnika (pracownika) (art. 25 ustawy o PPK). Dodatkowo uczestnik będzie otrzymywał wpłatę powitalną oraz dopłatę roczną (art. 31 w związku z art. 32 ustawy o PPK). Będą to podstawowe źródła środków trafiających na rachunek uczestnika PPK.

Wpłaty finansowane przez podmiot zatrudniający

Wpłaty dokonywane przez podmiot zatrudniający będą miały formę wpłat podstawowych oraz ewentualnie wpłat dodatkowych (art. 25 ustawy o PPK). W tym miejscu należy podkreślić, że obowiązek prowadzenia Pracowniczego Planu Kapitałowego będzie ciążył tylko i wyłącznie na podmiocie zatrudniającym (art. 7 ustawy o PPK). Natomiast osoba zatrudniona będzie miała prawo do uczestnictwa w PPK. Będzie ona mogła z tego prawa skorzystać, ale nie będzie musiała (art. 23 ustawy o PPK). Jeżeli osoba zatrudniona nie złoży deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat na podstawie art. 23 ust. 2 ustawy o PPK to podmiot zatrudniający będzie miał obowiązek dokonywania wpłat do PPK. Rozwiązanie to określane jest jako „mechanizm automatycznego zapisu” i po raz pierwszy zostanie zastosowane w Pracowniczych Planach Kapitałowych.

Wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający będzie wynisiła 1,5 proc. wynagrodzenia osoby zatrudnionej. Definicji wynagrodzenia należy szukać w art. 2 ust. 1 pkt 38 ustawy o PPK. Zgodnie z tym przepisem wynagrodzenie to podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uczestnika PPK, o której mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. W uproszczeniu można powiedzieć, że podmiot zatrudniający będzie musiał dokonywać wpłat na PPK od każdej kwoty, od której musi płacić składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Wyjątek stanowią zasiłek macierzyński (zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego) oraz kwoty wypłacane osobom przebywającym na urlopie wychowawczym (art. 2 ust. 1 pkt 38 in fine ustawy o PPK).

Podmiot zatrudniający będzie mógł również zadeklarować finansowanie wpłat dodatkowych. Należy podkreślić, że będzie to prawo, a nie obowiązek podmiotu zatrudniającego. Wysokość wpłaty dodatkowej finansowanej przez podmiot zatrudniający może wynosić maksymalne 2,5 proc. wynagrodzenia (art. 26 ust. 2 ustawy o PPK). Oznacza to, że najhojniejsi pracodawcy będą mogli dokonywać wpłat o łącznej wysokości maksymalnej 4 proc. wynagrodzenia osoby zatrudnionej.

Wpłaty finansowane przez uczestnika PPK

Podobnie, wpłaty dokonywane do PPK przez osobę zatrudnioną będą miały formę wpłat podstawowych oraz ewentualnie wpłat dodatkowych (art. 25 ustawy o PPK).

Należy podkreślić, że to od decyzji osoby zatrudnionej zależy czy wpłaty do PPK będą w ogóle dokonywane (art. 23 ustawy o PPK). Jeżeli osoba zatrudniona złoży deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK to nie będą one obliczane i wpłacane. Dotyczy to zarówno wpłat podmiotu zatrudniającego jak i osoby zatrudnionej.

Jeżeli osoba zatrudniona nie złoży deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, to co miesiąc będzie wpłacać na swój rachunek w PPK 2 proc. swojego wynagrodzenia (art. 27 ustawy o PPK). Taka będzie standardowa wysokość wpłaty podstawowej finansowanej przez uczestnika PPK (art. 27 ust. 1 ustawy o PPK).

Osoba zatrudniona może również zadeklarować finansowanie wpłat dodatkowych. Wysokość wpłaty dodatkowej finansowanej przez uczestnika PPK może wynosić maksymalne 2 proc. wynagrodzenia (art. 27 ust. 3 ustawy o PPK). Oznacza to, że najbardziej zapobiegliwi uczestnicy PPK będą co miesiąc dokonywać wpłat do PPK o łącznej wysokości 4 proc. wynagrodzenia.

Wpłata powitalna 250 zł

Osoby zatrudnione, które zdecydują się na uczestnictwo w systemie PPK mogą liczyć na wpłatę powitalną (art. 31 ustawy o PPK). Będzie ona przysługiwała tym uczestnikom, którzy przez co najmniej 3 miesiące będą finansować wpłaty podstawowe do PPK.

Wpłata powitalna będzie wynosiła 250 zł i będzie finansowana z Funduszu Pracy (art. 31 ust. 1 i 6 ustawy o PPK). Co ciekawe jej wysokość będzie stała i nie będzie podlegała indeksacji. Jej podniesienie będzie możliwe tylko w trybie zmiany ustawy o PPK. Wpłata powitalna będzie przekazywana przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, za pośrednictwem Polskiego Funduszu Rozwoju, na rachunek uczestnika PPK (art. 31 ustawy o PPK). Wpłatę powitalną będzie można otrzymać tylko raz.

Dopłata roczna do PPK

Uczestnicy, których rachunki w PPK będą corocznie zasilane minimalną kwotą, będą otrzymywać dopłatę roczną. Jej wysokość została ustalona na poziomie 240 zł. w skali roku (art. 32 ustawy o PPK). Dopłata roczna będzie finansowana z funduszu pracy (art. 34 ustawy o PPK). Będzie ona przekazywana przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, za pośrednictwem Polskiego Funduszu Rozwoju, na rachunek uczestnika PPK (art. 32 ustawy o PPK). Dopłatę roczną będziemy mogli otrzymywać tylko raz w roku.

Zarówno wpłata powitalna jak i dopłata roczna będą pełnić funkcję symbolicznych zachęt do uczestnictwa i do dokonywania wpłat na rachunek w PPK.

Główny ciężar gromadzenia środków w ramach systemu PPK będzie niewątpliwie ciążył na samym uczestniku. W tej sytuacji kluczowe znaczenie będzie miało kto tak naprawdę jest właścicielem zgromadzonych środków na rachunku uczestnika PPK i jak może z nich korzystać?

dr Sebastian Jakubowski