Ranking OFE: Ostrożność się opłaciła

Minęło już 14 miesięcy od kontrowersyjnych zmian w funduszach emerytalnych. Teraz de facto są one klasycznymi funduszami akcyjnymi, podczas gdy do lutego 2014 r. były to fundusze stabilnego wzrostu z dużym udziałem papierów skarbowych w portfelach.

Z powodu tak istotnych zmian wprowadzonych przez ustawę oddzielnie oceniliśmy fundusze na podstawie wyników w długim terminie i oddzielnie, uwzględniając tylko rezultaty z ostatnich 14 miesięcy. W ten sposób powstały dwa rankingi (podobne opublikowaliśmy w „Moich Pieniądzach" 16 października 2014 r.).

Zmiana na miejscu lidera

W zestawieniu długoterminowym najlepszym OFE okazał się fundusz AXA. Zdobył ponad 69 punktów na 100 możliwych. Zepchnął z pierwszego miejsca Nordeę (była liderem w rankingu przygotowanym w październiku).

Jeszcze dwa lata temu AXA znajdowała się w środku zestawienia. Fundusz ten prowadzi bezpieczną politykę inwestycyjną. Chętnie lokuje środki w akcje spółek regularnie płacących dywidendy. Taka polityka sprawdza się zwłaszcza wtedy, gdy na parkiecie panuje marazm. W ciągu ostatniego roku fundusz zwiększył zaangażowanie w obligacje korporacyjne. Traktuje to jako sposób na stabilizację portfela.

AXA zgarnęła maksymalną liczbę punktów za ocenę ryzyka w krótkich okresach. Oznacza to, że wartość jej jednostek rozrachunkowych zmieniała się mniej niż u konkurentów. W pozostałych badanych okresach bezpieczeństwo związane z inwestycjami również zostało ocenione wysoko.

Fundusz AXA nie dostał żadnego punktu tylko za opłaty od składki. Jak większość OFE pobiera 1,75 proc.

Axa zarządza niemal 10 mld zł. Pod względem wielkości aktywów zajmuje piąte miejsce na rynku.

Drugie miejsce w rankingu obejmującym wyniki w długim terminie przypadło Nordei. Ten fundusz emerytalny wciąż uzyskuje najlepsze oceny za stopy zwrotu w krótkim terminie. Sześć lat temu znajdował się w ogonie zestawień, ale od tego czasu systematycznie i bardzo skutecznie poprawia wyniki.

Nordea zdobyła najwyższe noty w dwóch kategoriach rankingu. Może się pochwalić najwyższymi stopami zwrotu w okresie trzech lat i wysokimi zyskami w okresie pięcioletnim. Nieco gorzej wypada w długich terminach. Co ważne, funduszowi udawało się dotąd wypracowywać świetne wyniki przy stosunkowo niskim poziomie ryzyka (zwłaszcza w długim okresie). Nordea zainwestowała część środków w obligacje korporacyjne, co powinno sprzyjać zmniejszeniu wahań wartości jednostek rozrachunkowych.

Zyskownie i bezpiecznie

Na trzecim miejscu w rankingu długoterminowym znajduje się OFE Allianz (pół roku temu miejsce to należało do Generali). Allianz osiągnął dobre stopy zwrotu we wszystkich badanych okresach. Poza tym charakteryzuje się małą zmiennością wartości jednostki, zwłaszcza w długich okresach, co jest jego dodatkowym atutem. Za niskie ryzyko w okresie 10 i 15 lat dostał maksymalną liczbę punktów. Fundusz ten niechętnie operuje na światowych giełdach. Udział akcji zagranicznych w jego portfelu jest najmniejszy spośród wszystkich OFE.

Rywalizacja w nowej rzeczywistości

W drugim rankingu, obejmującym okres od początku lutego 2014 r. (zmiany w OFE) do końca marca 2015 r., znowu najlepiej wypada AXA. Podobnie było w rankingu zaprezentowanym w październiku ubiegłego roku. Fundusz ten w ciągu ostatnich 14 miesięcy wypracował najwyższą stopę zwrotu przy jednocześnie najmniejszych wśród wszystkich OFE wahaniach wartości jednostki rozrachunkowej.

Na drugim miejscu uplasował się PKO BP Bankowy. Jego dobry wynik to efekt przede wszystkim bezpiecznego inwestowania. Pod względem stopy zwrotu fundusz zajmuje piątą lokatę. PKO BP Bankowy odważnie inwestuje na zagranicznych giełdach, co może pomóc w uzyskaniu dobrych wyników. Prawie nie ma w portfelu obligacji firm. Natomiast stosunkowo dużo gotówki (najwięcej spośród wszystkich OFE) trzyma na lokatach bankowych; sprzyja to stabilizacji portfela, ale ogranicza potencjał zysku.

Trzecie miejsce w zestawieniu krótkoterminowym zajął Aegon. W ciągu 14 miesięcy udało mu się osiągnąć wysoką stopę zwrotu. Chętnie inwestuje na rynkach zagranicznych i kupuje sporo papierów dłużnych firm.

Obecnie po zabraniu funduszom emerytalnym obligacji skarbowych i wprowadzeniu zakazu inwestowania w te papiery średni udział akcji w portfelach OFE wynosi ponad 80 proc. Stopy zwrotu funduszy są więc zbliżone do indeksów warszawskiej giełdy, a zmienność wartości jednostek jest większa niż wcześniej.

Opinia

Adam Kurowski, szef departamentu zarządzania AXA PTE

Portfel inwestycyjny otwartych funduszy emerytalnych przez pierwsze 15 lat, w latach 1999–2013, miał charakter funduszu stabilnego wzrostu ze średnim udziałem akcji w okolicach 30 proc. Pozostałą część stanowiły obligacje skarbowe. Dlatego OFE prawie zawsze (z wyjątkiem krachu finansowego w 2008 r.) wykazywały dodatnie roczne stopy zwrotu.

Zmiany ustawowe zdecydowanie podwyższyły ryzyko. Od lutego 2014 r. 80 proc. środków fundusze emerytalne inwestują w akcje spółek. Nie ma możliwości, by istotnie zmniejszyć ryzyko, ponieważ obowiązuje ustawowy zakaz inwestowania w obligacje skarbowe, zarówno krajowe, jak i zagraniczne.

W związku z tym jeszcze istotniejsza niż wcześniej staje się skuteczna ochrona zgromadzonych środków w krótkim i średnim terminie. Dlatego fundusze w większej mierze inwestują pieniądze swoich członków w akcje tzw. spółek dywidendowych, często nazywanych bezpiecznymi przystaniami. Starają się też zwiększać zaangażowanie za granicą, bo to umożliwia bardziej elastyczne podejmowanie decyzji inwestycyjnych.

Dobra pozycja AXA OFE w rankingu jest wynikiem konsekwentnej strategii nastawionej na maksymalną ochronę wartości zgromadzonego kapitału przy satysfakcjonującej stopie zwrotu. Niezależnie od momentu cyklu koniunkturalnego staramy się inwestować pieniądze przede wszystkim w spółki, których modele biznesowe rozumiemy, natomiast unikamy tych o mniej przejrzystym sposobie funkcjonowania i raportowania wyników.

Warto podkreślić, że pierwsze kilkanaście lat funkcjonowania OFE potwierdza, iż pieniądze przyszłych emerytów były inwestowane skutecznie. Stopa inflacji za okres od powstania otwartych funduszy emerytalnych do grudnia 2014 r. wyniosła około 60 proc., a średnia stopa zwrotu funduszy emerytalnych 267 proc. W długim okresie OFE powinny więc nie tylko zapewnić ochronę kapitału na emeryturę, ale też przynieść stopy zwrotu znacząco wyższe od inflacji.

Jak powstał ranking

- Przygotowując ranking oceniający OFE w długim terminie, wzięliśmy pod uwagę wyniki inwestycyjne funduszy emerytalnych z ostatnich trzech, pięciu, 10 i 15 lat. W takich właśnie okresach oceniane są zwykle instytucje zarządzające pieniędzmi.

- Najwięcej punktów, 15, przyznawaliśmy za dobre wyniki w najdłuższym, 15-letnim okresie inwestowania. W sumie w tej kategorii każdy fundusz mógł zdobyć maksymalnie 43 pkt.