Cięcie OFE zmniejszyło aktywa finansowe

Aktywa polskiego sektora finansowego w ubiegłym roku urosły o 7 proc. do 2,1 bln zł.W pierwszym półroczu nastąpił jednak spadek wywołany okrojeniem OFE.

Publikacja: 03.11.2014 19:32

Cięcie OFE zmniejszyło aktywa finansowe

Foto: Fotorzepa, Mateusz Pawlak matp Mateusz Pawlak Mateusz Pawlak

Relacja aktywów krajowych instytucji finansowych do PKB wyniosła na koniec 2013 r. 126,1 proc. – podaje NBP w opublikowanym właśnie raporcie „Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2013 roku". To oznacza wzrost o 4,9 proc. w ujęciu rocznym.

Daleko do Zachodu

W porównaniu ze średnią wartością tego wskaźnika dla krajów strefy euro, która wynosi ponad 480 proc. polska gospodarka wypada blado. Gorzej prezentujemy się również na tle krajów regionu. W przypadku Czech wskaźnik ten wynosił 167,0 proc., a Węgier 136,4 proc.

W Polsce, podobnie jak w innych krajach regionu, sektor bankowy nadal odgrywał główną rolę, przy czym polski system finansowy można uznać za najmniej zorientowany bankowo spośród systemów w regionie.

- Doświadczenia ostatniego światowego kryzysu finansowego wskazują, że sektory bankowe były w niektórych krajach zbyt duże i nieadekwatne do potrzeb sfery realnej gospodarki - zaznacza Bank Centralny w swoim raporcie.

Dla polskiego systemu finansowego charakterystyczna jest również relatywnie niska kapitalizacja rynku akcji i mała wartość zadłużenia z tytułu emisji papierów dłużnych sektora prywatnego, w tym obligacji przedsiębiorstw i banków, podkreśla NBP.

Na koniec 2013 r. aktywa instytucji tworzących polski sektor finansowy wyniosły 2,095 bln zł, i były o 7 proc. większe niż rok wcześniej. Urosły przede wszystkim aktywa sektora bankowego, środki zgromadzone w funduszach inwestycyjnych oraz oszczędności zebrane w otwartych funudszach emerytalnych.

Krajobraz po zmianach w OFE

Jednak jak wskazują dane po pierwszym półroczu tego roku, aktywa finansowe obniżyły swoją łączną wartość do 2,05 bln zł. Spadek wynika z lutowego umorzenia obligacji skarbowych w portfelach OFE. Fundusze emerytalne okrojono wówczas o ponad 153 mld zł.

Jak pokazuje raport, zmiana miała też duży wpływ na udział poszczególnych grup inwestorów na rynku obligacji skarbowych, które jeszcze bardziej zdominowała zagranica. Udział nierezydentów w strukturze posiadaczy państwowych papierów w dłużnych wzrósł z 32 pro. na koniec stycznia 2014 r. do 41 proc. na koniec lutego 2014 r.

Autorzy raportu zauważają też, że wprowadzane zmiany w systemie emerytalnym skutkują spadkiem zadłużenia z tytułu obligacji skarbowych o około 20 proc.

- W przypadku ewentualnego wystąpienia zaburzeń na rynkach finansowych brak obecności OFE na krajowym rynku obligacji skarbowych może sprzyjać silniejszemu wzrostowi rentowności tych instrumentów – czytamy w raporcie.

W bankach najwięcej

Najważniejszą częścią systemu finansowego pozostaje sektor bankowy. W 2013 roku rozwijał się on nieco szybciej niż gospodarka – jego aktywa wzrosły o około 4,2 proc. Wartość kredytów i pożyczek sektora bankowego dla sektora niefinansowego stanowiła 50,3 proc. PKB.

- Obserwowane pogłębianie się monokultury działalności banków krajowych, tj. rosnąca koncentracja na kredytowaniu gospodarstw domowych, przy spadku znaczenia kredytowania przedsiębiorstw, można uznać za niekorzystne z punktu widzenia rozwoju gospodarczego – uważają eksperci NBP. - Pożądany byłby dalszy rozwój sektora bankowego, choć z nieco odmienną strukturą podmiotową portfela kredytowego, oraz wzrost wielkości i płynności zorganizowanego rynku akcji i nieskarbowych papierów dłużnych – dodają.

Największą dynamikę przyrostu aktywów (28,9 proc.) odnotowano w sektorze funduszy inwestycyjnych. Środki zgromadzone w funduszach inwestycyjnych osiągnęły najwyższą wartość w historii, a ich relacja do depozytów bankowych gospodarstw domowych ponownie zwiększyła się.

Rośnie rynek walutowy

Średnie dzienne obroty na globalnym kasowym rynku złotego wyniosły w 2013 roku ponad 9,5 mld dolarów.

- Kurs EUR/PLN był w dużej mierze kształtowany przez wydarzenia na światowych rynkach finansowych i często w niewielkim stopniu odzwierciedlał przepływy wynikające z wymiany handlowej lub inwestycji nierezydentów na krajowym rynku kapitałowym – zauważa NBP.

Wiktor Wojciechowski, główny ekonomista Plus Banku

Za mało kredytów dla firm

W latach poprzedzających globalny kryzys finansowy mieliśmy w Polsce do czynienia z dużo silniejszą akcją kredytową banków dla gospodarstw domowych niż dla przedsiębiorstw niefinansowych. W latach 2003-2010 udział kredytów dla gospodarstw domowych w kredytach ogółem wzrósł z 45 proc. do 70 proc., a jednocześnie udział kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych w kredytach dla gospodarstw domowych ogółem zwiększył się z 30 do 55 proc. To oznacza, że udział kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych w kredytach bankowych ogółem w Polsce wzrósł w tym czasie z 15 proc. do blisko 40 proc. Tak silny wzrost tej kategorii kredytów jest szkodliwy z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze, silny wzrost udziału kredytów mieszkaniowych w sektorze bankowym tylko chwilowo podbija tempo wzrostu gospodarki, nie wzmacnia produktywności gospodarki, a jednocześnie powoduje narastanie bąbla na rynku nieruchomości. Doświadczenia wielu krajów dowodzą jak poważnie zagraża to stabilności finansowej i perspektywom wzrostu gospodarki. Po drugie, silny wzrost kredytów mieszkaniowych utrudnia dostęp przedsiębiorstw do finansowania produktywnych inwestycji. Źródłem wzrostu dochodów w długim okresie jest tylko i wyłącznie poprawa produktywności pracy i kapitału. To nie inwestycje mieszkaniowe, ale innowacyjne inwestycje przedsiębiorstw dają szanse na wzrost produktywności i trwałe podwyższenie dochodu.

Choć po 2011 r. udział kredytów mieszkaniowych w aktywach kredytowych banków przestał narastać, to ostatnie dane z sektora bankowego wskazują na bardzo powolne odwracanie tych niekorzystnych tendencji zarysowanych w ostatniej dekadzie. W 2013 r. wartość kredytów inwestycyjnych dla firm wzrosła o 8,3 proc. wobec 4,5 proc. wzrostu wartości kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych, jednak w wartościach bezwzględnych wzrost wartości kredytów bankowych do firm wyniósł ok. 6,5 mld zł wobec wzrostu kredytów mieszkaniowych o 14,3 mld zł. W szerokim ujęciu uwzględniającym min spadek kredytów obrotowych firm , wartość kredytów dla przedsiębiorstw w 2013 r. nie zmieniła się, natomiast wartość kredytów dla gospodarstw domowych wzrosła o 4,2 proc. tj. o blisko 23 mld zł.

W 2013 r. wartość kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych wynosiła 330 mld zł wobec zaledwie 83 mld zł kredytów inwestycyjnych dla firm!

Relacja aktywów krajowych instytucji finansowych do PKB wyniosła na koniec 2013 r. 126,1 proc. – podaje NBP w opublikowanym właśnie raporcie „Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2013 roku". To oznacza wzrost o 4,9 proc. w ujęciu rocznym.

Daleko do Zachodu

Pozostało 96% artykułu
Materiał Partnera
Zainwestuj w przyszłość – bez podatku
Materiał Promocyjny
BaseLinker uratuje e-sklep przed przestojem
Materiał Partnera
Tak możesz zadbać o swoją przyszłość
Emerytura
Wypłata pieniędzy z PPK po 2 latach oszczędzania. Ile zwrotu dostaniemy
Emerytura
Autozapis PPK 2023. Rezygnacja to dobry pomysł? Eksperci odpowiadają
Emerytura
Emeryci ograniczają wydatki. Mają jednak problemy z długami