Antykapitałowy jednogłos Sejmu

Reforma OFE ma wejść w życie 1 stycznia 2014 roku. Tak zapowiedział Donald Tusk przed sejmową prezentacją informacji nt. funkcjonowania systemu emerytalnego.  Premier zapewniał, że rząd nie chce w żaden sposób ograniczać dyskusji nad zaproponowanymi zmianami. Patrząc jednak na puste ławy sejmowe (ośmiu obecnych posłów) oraz na to, że polska scena polityczna zdaje się w sprawie OFE mówić jednym głosem, wydaje się, że dyskusja, przynajmniej w parlamencie, ogranicza się sama.

- Niestety poziom wiedzy merytorycznej obrad był bardzo niski. Czy naprawdę wśród posłów koalicji nie ma nikogo, kto zna się na systemie emerytalnym? – pyta Maciej Bitner, główny ekonomista Wealth Solutions, ekspert Komitetu Obywatelskiego ds. Bezpieczeństwa Emerytalnego.

W trakcie wystąpienia minister pracy, Władysław Kosiniak-Kamysz podkreślał, że mimo ograniczenia w 2011 r. składki do OFE z 7,3 do 2,3 proc. płacy brutto, aktywa funduszy systematycznie rosły, szybko też rosła kwota przekazywana funduszom przez ZUS - z ok. 8 mld zł po ograniczeniu do ok. 11 mld w 2012 r.

- Przy wprowadzaniu tamtej reformy instytucje finansowe oskarżały rząd o zmianę umowy społecznej, groziły bankructwem OFE, ale nic takiego się nie stało – mówił Kosiniak-Kamysz.

- Nikt formalnie nie zbankrutował, ale z powodu złych wyników (złych dla akcjonariuszy PTE) wycofało się kilka towarzystw, które zostały przejęte przez inne – komentuje wypowiedź ministra Maciej Bitner.

Minister Odnosząc się do planowanych przez rząd dalszych zmian filara kapitałowego stwierdził natomiast, że jest to propozycja, w wyniku której spadnie dług publiczny i wzrośnie wiarygodność Polski na rynkach finansowych. Przedstawiciele koalicji rządzącej PO i PSL, podobnie jak minister pracy wskazywali, że zmiany w systemie emerytalnym są konieczne.

Opozycja zgodna z rządem

W kwestii zmian w OFE opozycja popiera plany rządu. Jak mówił Jerzy Żyżyński z Prawa i Sprawiedliwości, kluczowa jest gwarancja wypłat na godnym poziomie.

- Podobnie jak rząd uważamy, że powinniśmy mieć wybór między ZUS a OFE, ale twierdzimy, że należy przywrócić przynajmniej częściowo zasadę zdefiniowanego świadczenia – powiedział.

Sławomir Kopyciński z Ruchu Palikota ocenił, że debata nt. systemu emerytalnego odbywa się za późno. Z kolei posłanka SLD Anna Bańkowska stwierdziła, że najlepszym rozwiązaniem byłoby stworzenie publicznego funduszu emerytalnego, który - jej zdaniem - gwarantowałby wypłatę emerytur. Jedynym orędownikiem drugiego filaru zdaje się być Solidarna Polska.

- Tak karygodnej nagonki na wolny rynek ze strony opozycji i rządu dawno nie słyszałęm – grzmiał z mównicy poseł Patryk Jaki. Według niego państwowy system emerytalny nie działa, stąd konieczna jest jego dywersyfikacja. SP chce aby Polacy mogli wybrać, czy zostać w obecnym systemie, czy też odprowadzać mniejszą składkę, za którą państwo gwarantowałoby emeryturę w minimalnym wymiarze.

- Pomysł „wariantu kanadyjskiego" jest oczywiście bardzo fajny. Jest z nim jeden problem – nie ma jak go sfinansować – komentuje Maciej Bitner. Przy tym poziomie zobowiązań emerytalnych wobec poprzednich pokoleń, co do zasady najlepszy jest ten system, który mamy, a raczej mieliśmy do 2011 roku – dodaje ekonomista.

Większa dobrowolność

Wciąż nie znamy kształtu ostatecznych propozycji rządowych dotyczących reformy systemu emerytalnego. Co jakiś czas pojawiają się nowe pomysły. Premier łagodząc stanowisko w kwestii dobrowolności zapowiedział, że ubezpieczeni będą mogli migrować między ZUSem i OFE co 2-3 lata.

- Pozytywne jest to, że Premier wydaje się zaczynać reagować na głosy opinii publicznej. Jednak wprowadzenie wycinkowej dobrowolności w obowiązkowym systemie jest szkodliwe – uważa Stefan Kawalec, prezes Capital Strategy, były wiceminister finansów.

- Spowoduje to destabilizację i podniesie koszty funkcjonowania systemu emerytalnego. Sprzyja także szkodliwej, pozornej konkurencji między OFE i ZUS, prowadzącej do podważania zaufania do systemu emerytalnego, a jednocześnie zniechęcającej obywateli do samodzielnego oszczędzania na emeryturę – tłumaczy ekonomista.

Projekt ustawy zawierający rozwiązania dotyczące OFE jest już na ukończeniu. Ostateczny kształt rządowych propozycji poznamy najpewniej jeszcze w tym tygodniu.

Niższe progi

Jak poinformowało Ministerstwo Finansów,miany w OFE spowodują obniżenie progów ostrożnościowych do 48 proc. i 43 proc.

- Tak, o 7 pkt. proc. - do 48 proc. i 43 proc. obniżymy w nowej regule wydatkowej, gdyż to ona będzie warunkowała te progi - zadeklarował wiceminister finansów, Janusz Cichoń.

- Uważam, ze te propozycje nie zostaną zrealizowane, ponieważ dług publiczny po jednorazowym spadku będzie dalej przyrastał. Ponadto żonglowanie progami ostrożnościowymi to kolejny przejaw kreatywnego budżetowania, bez jakiejkolwiek wewnętrznej logiki - komentuje Krzysztof Rybiński, profesor i rektor Akademii Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie.

Z kolei Aleksander Łaszek, ekonomista Fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju uważa, że ponieważ progi ostrożnościowe, jak pokazuje praktyka, można zawsze zawiesić, to ich wiarygodność nie jest zbyt wysoka.

- Rząd cały czas po cichu tak naprawdę podnosi progi ostrożnościowe. Najpierw wyłączono Krajowy Fundusz Drogowy z długu publicznego. Później stworzono subkont w ZUS. Teraz resort finansów zapowiada obniżenie progów, ale mniej niż wynika z planowanej likwidacji części obligacyjnej OFE - mówi ekonomista.