Zmiany w OFE a unijna statystyka

Jak wynika z suplementu do raportu na temat zmian w OFE-2013-09-14 autorstwa analityków Capital Strategy, istnieje ryzyko nieujęcia umorzenia obligacji w długu.

Zdaniem autorów w przypadku przeniesienia do ZUS posiadanych przez OFE obligacji skarbowych (a także innych nieakcyjnych aktywów, nie mieszczących się w limicie aktywów, które OFE mogą zainwestować w akcje) i zapisania ich równowartości na specjalnych subkontach w ZUS, nastąpiłoby przekazanie do sektora instytucji rządowych i samorządowych środków finansowych w zamian za przejęcie przez ten sektor zobowiązań emerytalnych.

Jak wynika z nowego systemu rachunków narodowych w Unii Europejskiej – ESA 2010, transakcja taka nie powinna wpływać na zmniejszenie deficytu i długu publicznego w roku, w którym została dokonana.

- Zneutralizowanie wpływu transakcji na deficyt w roku przekazania aktywów dokonać się może poprzez odpowiednią korektę zarządzoną przez Eurostat. Zneutralizowanie wpływu takiej transakcji na dług publiczny może okazać się technicznie bardziej skomplikowane. W przypadku przejęcia przez ZUS obligacji i ich umorzenia, może się wydawać trudne doliczanie do długu nieistniejących już obligacji. Niewykluczone jest jednak wprowadzenie przez Eurostat korekt do statystyk długu publicznego, które będą powiększały dług publiczny o wartość zobowiązań emerytalnych przejętych w wyniku takiej „płatności ryczałtowej", dopóki te zobowiązania emerytalne nie zostaną zrealizowane - zauważają analitycy.

Ich zdaniem możliwy jest scenariusz doliczenia na specjalnej zasadzie do długu publicznego zapisów na subkontach powstałych w zamian za przekazanie aktywów przez OFE.

- Argumentem za takim rozwiązaniem może być fakt, że, zgodnie z deklaracjami rządu, zapisy na subkontach pod względem trwałości i nienaruszalności mają być nie gorsze od rachunków w OFE i, podobnie jak środki w OFE, a odmiennie od podstawowych kont w ZUS, mają być dziedziczone - piszą ekonomiści.

Jak zwracał uwagę w sierpniowym wywiadzie dla "Rz" Stefan Kawalec, jeden z autorów raportu, OFE w europejskich standardach statystycznych ESA 95 klasyfikowane są jako część sektora prywatnego. Taka klasyfikacja ma olbrzymie konsekwencje. Na przykład: obligacje skarbowe stanowiące ponad 80 proc. aktywów Funduszu Rezerwy Demograficznej ZUS nie pojawiają się w ogóle w statystyce długu publicznego, gdyż ZUS stanowi część sektora finansów publicznych. Natomiast takie same obligacje w rękach OFE pogarszają publikowane przez Eurostat dane o naszym długu publicznym. Przegląd rządowy nie wspomina jednak w ogóle o nowych europejskich standardach statystycznych ESA 2010.

Rozporządzenie Unii Europejskiej w tej sprawie zostało podpisane w maju, a opublikowane 26 czerwca br. Zgodnie z nowymi zasadami, które mają być stopniowo wprowadzane, państwa członkowskie będą musiały informować o wielkości swoich zobowiązań emerytalnych.

- Raport zwraca uwagę na ważne konsekwencje już uchwalonego przez UE i obowiązującego wkrótce Polskę ESA 2010 . Jak to się stało, że w raporcie rządowym te konsekwencje nie zostały zauważone? - pyta Stanisłąw Gomułka,główny ekonomista BCC.

- Informowanie przez ministra finansów rządu i społeczeństwa o zmniejszeniu długu publicznego w wyniku przejęcia części obligacyjnej OFE było, jak się okazuje, wprowadzeniem w błąd - dodaje Gomułka.

Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu