Budżet: 9 mld zł oszczędności po zmianach w OFE

Podczas dwudniowych obrad nad projektem budżetu na 2014 r. rząd zdecydował się uwzględnić skutki finansowe przedstawionych wcześniej zmian w systemie emerytalnym. Jak przekonywał w piątek Ludwik Kotecki, główny ekonomista Ministerstwa Finansów, te efekty to mniejsze o ok. 9 mld zł wydatki.

– To oszczędności na kosztach obsługi długu publicznego w kwocie ok. 4,8 mld zł i mniejsze o ok. 4,5 mld zł dotacje do FUS – powiedział Kotecki.

– Niższe koszty obsługi długu wynikają z faktu przeniesienia do ZUS części obligacyjnej OFE i ich umorzenia. Zniknie więc konieczność płacenie odsetek od ok. 120 mld zł długu – wyjaśnia Ryszard Petru, przewodniczący Towarzystwa Ekonomistów Polskich.

Ekonomiści zastrzegają jednak od razu, że rządowe założenia w tym miejscu mogą być zbyt optymistyczne. – Rentowności polskich obligacji ostro rosną i nie przewiduję, żeby nastąpił powrót do cen sprzed kilku miesięcy, dlatego oszczędności na kosztach obsługi długu o niemal 5 mld zł uważam za niemożliwe do osiągnięcia – mówi Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu.

Suwak czy dobrowolność

Z kolei oszczędności na dotacjach do ZUS mogą być niedoszacowane. – Moim zdaniem, w tej części zostały uwzględnione tylko efekty tzw. suwaka bezpieczeństwa, czyli stopniowego przenoszenia aktywów oszczędzającego w OFE do ZUS na 10 lat przed uzyskaniem wieku emerytalnego – uważa Petru. Wcześniej wiceminister finansów Wojciech Kowalczyk szacował, że w 2014 r. będzie to 4,4 mld zł (a w 2013 r. – 2,3 mld zł).

47,7 mld zł ma wynieść maksymalnie dziura w kasie państwa w 2014 r. według rządowego projektu budżetu

Według Ryszarda Petru w budżecie na razie nie ma oszczędności wynikających z wprowadzenia systemu dobrowolności. – Tu mamy zbyt dużo znaków zapytania, by opierać na tym budżet – podkreśla ekonomista.

Taką niewiadomą jest np. termin, w którym wejdą w życie proponowane zmiany, czy liczba i struktura wynagrodzeń osób, które wybiorą zostanie w OFE lub przejście ZUS. W przyszłym roku składki do OFE miały wynieść ok. 12 mld zł. Gdyby w drugiej połowie roku połowa ubezpieczonych zdecydowała się przenieść do ZUS, prosty szacunek pokazuje, że za nimi w 2014 r. poszłoby 3 mld zł (i o tyle mniejsze mogłyby być wydatki budżetu). Jeśli z OFE zrezygnowałoby 80 proc. klientów, to budżet zaoszczędzi 4,8 mld zł.

Na prezenty wyborcze czy inwestycje

W sumie oszczędności z OFE to ok. 2,7–2,8 proc. całego budżetu czy 0,6 proc. PKB. Jak rząd je zagospodaruje? W projekcie budżetu przede wszystkim przeznaczył je na zwiększenie innych wydatków (znacznie ograniczonych w nowelizacji na 2013 r.) – o ok. 6,5 mld zł – wynika z analizy „Rz".

Wydatki na obronę narodową mają więc wrócić do poziomu 1,95 proc. PKB. Premier Donald Tusk podkreślał też w piątek, że oszczędności z OFE podzielono tak, by nie zabrakło na cele społeczne i inwestycyjne. Część „efektu OFE" rząd przeznaczył też na zmniejszenie dziury budżetowej. W sumie deficyt w 2014 r. ma wynieść do 47,7 mld zł, czyli o ok. 4 mld zł mniej niż w 2013 r. po nowelizacji (12 mld zł więcej niż przed nowelizacją).

– Rozmontowanie OFE tworzy pewną przestrzeń fiskalną do zagospodarowania – zauważa Piotr Bujak, główny ekonomista Nordea Banku. – Jeśli oszczędności zostaną przejedzone, np. na wyższe płace w sferze budżetowej czy nowe świadczenia socjalne w ramach rozpoczynającej się kampanii wyborczej, to będzie to zmarnowanie tych pieniędzy – podkreśla Bujak. – Jeśli jednak rząd wyda je na działania przyczyniające się do przyspieszenia gospodarki w długim okresie, np. na zapewnienie wkładu potrzebnego do sięgnięcia po fundusz UE, to można uznać, że zmiany w OFE przyniosły korzyści – mówi Bujak.