OFE są potrzebne polskiej gospodarce

Tak wynika z wyliczeń ekonomistów Janusza Jankowiaka i Mirosława Gronickiego. Pokazują one, jak rozwijałaby się polska gospodarka bez udziału OFE. I to zarówno w ujęciu historycznym, jak i w przyszłości (do 2030 r.).

Pieniądze na rozwój

Według nich bez wspomagania inwestycji krajowych przez OFE gospodarka rosłaby wolniej, np. w 2012 r. o 0,7 pkt proc. To przekładałoby się m.in. na wyższe bezrobocie i niższy popyt krajowy. Wyliczenia miały pokazać makroekonomiczne następstwa ewentualnej likwidacji OFE, a raport został przygotowany na prośbę konfederacji pracodawców Lewiatan.

– W sensie ekonomicznym wpływ OFE na gospodarkę utożsamiać można ze stymulacją opłacaną z wydatków publicznych – piszą dziś ekonomiści na łamach „Rz".

Jak przyznają, likwidacja OFE może być chwilową ulgą dla systemu finansów publicznych, ale kosztem ponownego pogorszenia sytuacji makroekonomicznej w przyszłości. Z ich wyliczeń wynika, że gdyby OFE zostały zlikwidowane od 2014 r., w 2030 r. wartość PKB mogłaby być o 8,5 proc. mniejsza niż w scenariuszu ich utrzymania, bo wolniejsze byłoby tempo wzrostu gospodarczego (przeciętnie rocznie od 0,3 do 0,6 proc.).

Wnioski ze swoich wyliczeń Mirosław Gronicki, były minister finansów, i Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu (zwycięzca najnowszej, piątej edycji konkursu „Rz", „Parkietu" i NBP na najlepszego analityka makroekonomicznego), przedstawili na niedawnym posiedzeniu Sejmowej Komisji Finansów Publicznych poświęconym funduszom emerytalnym. Raport został też przekazany m.in. premierowi, prezydentowi i jego doradcom oraz niektórym członkom Rady Gospodarczej przy Premierze.

– Nie należy traktować reformy emerytalnej jako jednego, a tym bardziej głównego źródła problemów sektora finansów publicznych w Polsce – piszą Gronicki i Jankowiak.

Niejedyny problem

Coraz większa grupa ekonomistów nie zgadza się z argumentami przytaczanymi przez resort finansów w sprawie OFE. Przedstawiciele MF przede wszystkim podkreślają, że fundusze generują wzrost długu publicznego oraz destabilizują finanse państwa.

– Nawet jeśli mielibyśmy nadwyżkę w finansach publicznych, to nie wiem, czy istnienie OFE byłoby uzasadnione. OFE to wydatek dla finansów publicznych. W tym roku przekazane będzie im 11 mld zł składek, a do tego dochodzą koszty obsługi długu, który jest w portfelach OFE – mówił niedawno Ludwik Kotecki, główny ekonomista Ministerstwa Finansów.

– Dotychczasowe polskie rządy utrzymywały budżet niezrównoważony. Przyczyną niezrównoważenia nie był jednak fakt istnienia lub nieistnienia OFE, lecz świadomy wybór wydatkowania z kasy państwowej więcej, niż wynosiły bieżące dochody podatkowe – pisze dr Maciej Bukowski z SGH, prezes Instytutu Badań Strukturalnych, w raporcie „Najczęstsze zarzuty, mity i nieporozumienia dotyczące otwartych funduszy emerytalnych" napisanym także dla Lewiatana. Odnosi się w nim do różnych wypowiedzi na temat OFE.

Tocząca się dyskusja na temat funduszy emerytalnych podzieliła ekonomistów na ich zwolenników oraz tych, którzy proponują co najmniej dobrowolność uczestnictwa w tych instytucjach, jeśli nie ich likwidację. W ostatnim czasie głośniej słychać głosy zwolenników kapitałowej części systemu emerytalnego niż jeszcze dwa lata temu, gdy rząd decydował o obniżeniu składki przekazywanej do OFE. Choć równocześnie nikt z nich nie neguje potrzeby wprowadzenia zmian w OFE, które nie tylko obniżą wysokość opłat przez nie pobieranych, ale też zwiększą ich efektywność.

Kwestie do rozwiązania

Możliwe, że pod koniec tego miesiąca upubliczniony zostanie raport z przeglądu prawa dotyczącego systemu emerytalnego wraz z rekomendacjami zmian nad którym pracuje resory pracy przy udziale innych ministerstw, w tym przede wszystkim Ministerstwa Finansów.