Więcej osób zgłasza się po pieniądze po zmarłych klientach OFE

Z roku na rok rośnie wartość wypłat dokonywanych przez fundusze emerytalne po zmarłych klientach. Tylko w ubiegłym roku do spadkobierców i uposażonych trafiło ponad 300 mln zł – wynika z ankiety „Rz" przeprowadzonej wśród OFE.

Gdy przeanalizuje się cały okres funkcjonowania funduszy OFE to kwota dokonanych wypłat rośnie do prawie 1,5 mld zł (w tym wliczając podatek przy wypłatach gotówkowych na poziomie 196 mln zł) i dotyczy oszczędności prawie 166 tys. zmarłych klientów funduszy.

- Dziedziczenie środków zgromadzonych w OFE to argument na rzecz wielofilarowego systemu emerytalnego. Rosnąca skala wypłat pokazuje, że na indywidualnych rachunkach w OFE są gromadzone faktyczne aktywa finansowe, które w razie śmierci uczestnika funduszu trafiają do najbliższych – mówi Paweł Pytel, prezes Aviva PTE.

Jak dodaje wypłaty gotówkowe pełnią funkcję podobną do polisy na życie - dają wsparcie finansowe po odejściu bliskiej osoby. Wypłaty transferowe powiększają kapitał emerytalny współmałżonka. - Taki mechanizm jest możliwy w filarze kapitałowym – dodaje.

Niska świadomość

Przedstawiciele OFE twierdzą, że kwota wypłat mogłaby być znacząco wyższa, gdyby nie to, że część spadkobierców nie zgłasza do funduszy informacji o śmierci bliskich, a więc nie korzysta z możliwości dziedziczenia oszczędności. Fundusz dowiaduje się o śmierci swojego klienta wyłącznie w sytuacji, gdy poinformują go o tym bliscy zmarłego. O śmierci bliskiej osoby należy zatem powiadomić nie tylko ZUS, lecz również OFE. Dopóki nie wpłynie zgłoszenie, nie jest możliwe rozpoczęcie procedury wypłaty pieniędzy.

Jak wynika z niedawnych badań dla Nordea PTE, wciąż niewiele osób wie, że pieniądze gromadzone w OFE podlegają dziedziczeniu.  Zaledwie 37 proc. ankietowanych odpowiedziało, że wie o dziedziczeniu pieniędzy z OFE. Pozostali badani byli przekonani, że środki z OFE nie podlegają dziedziczeniu (41 proc.) lub w ogóle nie udzielili odpowiedzi na to pytanie (21 proc.), uzasadniając brak odpowiedzi – nie znajomością tematu. Jest jednak i dobra wiadomość.

- Rośnie świadomość korzyści z istnienia OFE, jaką jest dziedziczenie. Po wypłaty zgłaszają się bliscy uczestników funduszy zmarłych w latach poprzednich, którzy dotychczas tego nie zrobili – mówi Paweł Pytel.

Robert Garnczarek, prezes AXA PTE wskazuje, iż w przypadku śmierci ZUS wypłaca rodzinie zmarłego stosunkowo niski zasiłek pogrzebowy. W OFE spadkobiercy czy uposażeni dziedziczą po zmarłym członku OFE środki, które sięgają kilkunastu czy nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Według wyliczeń Analiz Online, osoby, które zaczęły oszczędzać w OFE w sierpniu 1999 r. uzbierały na hipotetycznym koncie do końca 2012 r. średnio 33,5 tys. zł. To o niemal 12 tys. zł więcej, niż wyniosła wartość składek odprowadzanych w tym okresie.

- Te kwoty będą rosły w związku z coraz dłuższym okresem oszczędzania oraz coraz większymi środkami wypracowywanym dzięki inwestycjom OFE. To dobitnie uzmysławia, że kapitał gromadzony w otwartych funduszach emerytalnych należy do Polaków i nie powinien stanowić karty przetargowej w sytuacji zbliżania się do konstytucyjnych limitów zadłużeniowych w relacji do PKB – mówi Robert Garnczarek.

Połowa dla współmałżonka

Dziedziczeniu podlegają pieniądze po zmarłych osobach, które były klientami OFE, ale nie przeszły jeszcze na emeryturę.

Aby rozpocząć proces dziedziczenia lub podjęcia pieniędzy, należy przede wszystkim ustalić, w którym OFE dana osoba miała konto. Można to zrobić kontaktując się bezpośrednio z poszczególnymi funduszami. Podstawowym źródłem wiedzy dla rodziny o przynależności osoby zmarłej do funduszu jest deklaracja przystąpienia do OFE lub korespondencja kierowana raz w roku do każdego członka funduszu, informująca o środkach zgromadzonych na rachunku. Następnie należy skontaktować się z towarzystwem emerytalnym (PTE) i ustalić kolejne działania.

W razie kłopotów można udać się do oddziału ZUS właściwego dla miejsca zamieszkania zmarłego. Instytucja ta pomoże ustalić (na podstawie Centralnego Rejestru), do którego OFE przekazywane były składki odprowadzane np. za pośrednictwem pracodawcy.

Informację o zgonie klienta OFE można przekazać telefonicznie, pisemnie lub mejlowo. Na tej podstawie pracownik towarzystwa emerytalnego sprawdzi umowę, kto jest w niej wskazany jako osoba uposażona (uposażonych może nie być), jaki był stan cywilny zmarłego. Warto to wiedzieć, aby nie narażać się niepotrzebnie na koszty związane z przygotowaniem dokumentów, które nie będą potrzebne do wypłaty środków.

Podstawowym dokumentem, jaki trzeba złożyć w OFE, aby dostać pieniądze, jest skrócony odpis aktu zgonu. Mogą być też potrzebne inne. Wszystko zależy od wymagań konkretnego OFE oraz od naszej relacji wobec zmarłego. Najlepiej w tej sprawie porozumieć się z funduszem.

Warto pamiętać, że od maja 2011 r. dziedziczeniu podlegają także pieniądze gromadzone na nowym subkoncie w ZUS. W razie śmierci członka OFE, ZUS zobowiązany jest do wypłaty tych środków w taki sam sposób, w jaki zrobiło to OFE, czyli tym samym osobom i w takim samym udziale procentowym. OFE informuje ZUS o przekazaniu pieniędzy uprawnionym i instytucja ta dokonuje wypłaty z subkonta.

Większa świadomość pań

Z badań dla Nordea PTE, kobiety częściej nie znały odpowiedzi na pytanie dotyczące możliwości dziedziczenia środków z OFE (47 proc.). Wraz ze wzrostem dochodu i wykształcenia, rośnie także świadomość zalet II filara. Do wzrostu poziomu wiedzy na ten temat przyczynia się też regularne korzystanie z internetu (43 proc.). Wiedzą na temat dziedziczenia środków z OFE zdecydowanie częściej wykazywały się osoby oszczędzające z myślą o przyszłości (49 proc.), a także  posiadające produkty takie, jak: rachunek ROR (44 proc.), kartę kredytową (55 proc.) oraz jednostki funduszy inwestycyjnych (65 proc.).

W gotówce i na konto