Fundusze mają sojuszników

Niedawno został Pan prezesem Nordea PTE, nie ma Pan wrażenia, że wszedł do schyłkowej branży?

Piotr Królikowski:

Z punktu widzenia biznesowego i społecznego to jest kluczowy obszar, w którym rozegra się batalia dotycząca naszej przyszłości. Nie chcę by ktoś decydował za mnie. Chcę być aktywnym uczestnikiem tej debaty.

Pojawia się coraz więcej głosów, że fundusze emerytalne trzeba zlikwidować...

Należy rozpocząć rzeczową dyskusję o przyszłości systemu emerytalnego, w tym o OFE, ale najpierw przeciwnicy OFE powinni odpowiedzieć społeczeństwu na kilka pytań. Po pierwsze, co w zamian proponują? Poza powrotem do systemu repartycyjnego, w którym wchodzący dzisiaj na rynek pracy człowiek otrzyma po kilkudziesięciu latach pracy niewiele ponad 20 proc. swojej pensji, jako świadczenie emerytalne, i poza mało poważnymi zachętami do zwiększenia dzietności. Po drugie, jeśli OFE posiadają obecnie papiery dłużne w wysokości 40 proc. polskiego długu publicznego, a jeszcze przed obniżeniem transferu składki było to 55 proc., to musimy uzyskać odpowiedź na pytanie jak przy likwidacji OFE zapobiec temu, żeby dług polski nie przeszedł niemal w całości w ręce zagraniczne. Po trzecie, biorąc pod uwagę, że OFE są inwestorem w szeregu wiodących banków w Polsce, w czyje ręce przejdą te udziały w wypadku likwidacji OFE. Jaki kapitał je nabędzie? Jak zostanie zapewnione bezpieczeństwo zdeponowanych w bankach środków – także środków obecnych i przyszłych emerytów? I po czwarte, biorąc pod uwagę, że OFE mają istotny udział w kapitalizacji, obrotach i free float giełdy, co stanie się z akcjonariatem spółek notowanych na giełdzie, generowanymi przez nie zyskami, opłacanymi podatkami, składkami na ubezpieczenie emerytalne i miejscami pracy, a także z samą giełdą. Jakąkolwiek rzeczową dyskusję na temat OFE  można rozpocząć po uzyskaniu odpowiedzi na te pytania.

Uczestnicy niedawnej debaty w SGH podkreślali przede wszystkim, że OFE są spory kosztem dla finansów publicznych.

W dyskursie publicznym dotyczącym otwartych funduszy emerytalnych i ich funkcjonowania należy odejść od demagogicznego przedstawiania OFE jako chłopca do bicia. To jest dyskusja zastępcza. Problem deficytu finansów publicznych, a w konsekwencji problem zadłużenia Polski, w tym ogromnego deficytu w FUS, który w ciągu następnych 15 lat osiągnie ponad bilion złotych nie został wykreowany przez kapitałowy system wprowadzony w 1999 r. Jest natomiast wynikiem zaniechań strukturalnych reform finansów publicznych. Przykłady można mnożyć: rzeczywista reforma emerytur mundurowych, rolniczych, systemu rentowego, a także głęboka modyfikacja systemu podatkowego i jego uszczelnienie.

Jakiego scenariusza najbardziej się Pan obawia w najbliższych miesiącach?

Bardzo niedobrze stałoby się gdyby w wyniku toczącego się dyskursu publicznego na temat funkcjonowania OFE podjęto decyzję o tzw. dobrowolności udziału w OFE, czy wypłacie emerytur z pieniędzy zgromadzonych w funduszach przez ZUS. A do tego jeszcze gdyby pomysł ten zostałby połączony z utworzeniem w tej instytucji subfunduszu, do którego trafiłyby pieniędzy osoby, której pozostaje 10-15 lat do przejścia na emeryturę.

Bardzo niedobrze stałoby się także, gdyby bieżąca dyskusja na temat stanu budżetu państwa była połączona ze strategicznym przeglądem sytuacji w systemie emerytalnym, w tym w szczególności w kapitałowej jego części.

Czy OFE są samotne w dyskusji z rządem, czy potencjalnie mogą znaleźć sojuszników?