Polega ono na poprawiania stóp zwrotu przez zarządzających aktywami na koniec jakiegoś ważnego okresu. A dla większości funduszy emerytalnych dobry wynik w 3-letnim zestawieniu stóp zwrotu, publikowanym dwa razy w roku przez nadzór, to zaś gwarancja udziału w losowaniu organizowanym przez ZUS, a dokładniej gwarancja zdobycia dodatkowych klientów. W losowaniu biorą bowiem udział osoby, które samodzielnie nie wybrały funduszy, a powinny były to zrobić. Pokusa by mieć dobry wynik jest zatem ogromna.
Zarządzający OFE przyznają, że zdarzały się przypadki sztucznego poprawiania wyniku z inwestowania przed każdą publikacją nadzoru, czyli w marcu i we wrześniu. W ubiegłym roku, jak pierwsza informowała „Rz", skala tego zjawiska osiągnęła niespotykany dotąd wymiar. Doszło do sztucznego zawyżenia wartość jednostki OFE Polsat w dniu 30 września. Stało się to dzięki istotnemu skokowi kursów mało płynnych akcji kilku spółek z jego portfela inwestycyjnego. To spowodowało interwencję nadzoru, który nakazał wszystkim OFE korektę wartości jednostek na 30 września 2011 r., co najmocniej dotknęło Polsat. Przyznał także, że powodem korekty wartości jednostek OFE na dzień 30 września były wątpliwości co do wyceny kilku akcji.
Po tym incydencie nadzór postanowił działać i wystąpił do resortu pracy, który odpowiada za działalność OFE, o zmiany w prawie, które wyeliminują takie zjawiska. I już wiadomo, że zmiany w prawie nastąpią. Przygotowuje je jednak resort finansów wraz z projektem zmian w działalności inwestycyjnej OFE poza granicami kraju. Przypomnijmy unijny trybunał zdecydował w grudniu 2011 r., że Polska złamała unijną zasadę swobodnego przepływu kapitału ograniczając inwestycje zagraniczne funduszy emerytalnych. Polska musi teraz zmienić prawo (m.in. limit inwestycji OFE za granicą będzie rósł stopniowo z 5 do 30 proc.). W październiku rząd ma przyjąć nowe prawo zarówno jeśli chodzi o inwestycje zagraniczne OFE jak i nowe zasady wyceny jednostek rozrachunkowych OFE. Ma zacząć obowiązywać od przyszłego roku.
Jak wynika z naszych informacji ulec zmianie ma sposób doboru wartości jednostek rozrachunkowych OFE. Obecnie przy wyliczaniu 3-letnich wyników brana jest wartość jednostek z ostatniego dnia roboczego marca lub września (takie miesiące obejmują 3-letnie rankingi). Czyli dla przykładu w ostatnim zestawieniu do wyliczenia stóp zwrotu wzięta została wartość jednostki z 31 marca 2009 r. i 30 marca 2012 r. Po zmianach ma być zaś brana średnia wartość jednostki OFE z całego miesiąca - marca lub września.
- Diabeł tkwi w szczegółach. Każde działanie, które pozwoli zmniejszyć pokusę zachowań patologicznych jest pożądane – mówi Marcin Żółtek, szef inwestycji i członek zarządu Aviva PTE. - Byle było przemyślane. Rynek jest jednak efektywny i pewnie znajdą się inne sposoby, szczególnie gdy w sytuacji zakazu akwizycji losowanie jest de facto jedynym sposobem pozyskiwania klientów – dodaje.
