UOKiK sprawdził umowy IKE

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przyjrzał się umowom zawieranym przez instytucje finansowe z klientami w ramach indywidualnych kont emerytalnych (IKE). Służą one do dodatkowego gromadzenia pieniędzy na emeryturę.

Kontroli zostało poddanych 25 instytucji finansowych, które oferują IKE. W tym siedem banków, trzy domy maklerskie, dziesięć towarzystw funduszy inwestycyjnych oraz pięć firm ubezpieczeniowych.

- Przedsiębiorcy zostali wybrani na podstawie największej wartości zgromadzonych środków oraz losowo. Nieprawidłowości stwierdziliśmy w przypadku 16 firm – mówi Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel, prezes UOKiK.

W przypadku 13 instytucji zostało wszczęte postępowanie w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Urząd ma też plan skierowanie do sądu 8 pozwów na stosowanie przez firmy klauzul niedozwolonych. Dotyczą przede wszystkim domów maklerskich oraz firm ubezpieczeniowych.

- Celem nie jest piętnowanie, ale edukacja przedsiębiorców. Liczymy, że wyciągną wnioski i poprawią wzorce  - mówi Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel.

Nie dotyczy to tylko instytucji, które zostały skontrolowane, ale także pozostałych, które oferują IKE. To także przestroga dla tych instytucji, które chcą oferować nowe konto – indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (od tego roku wpłaty na te konto można odpisać od podstawy opodatkowania).

Zobacz pełen raport z kontroli UOKiK

Zarzuty UOKiK dotyczą głównie stosowania postanowień naruszających interesy ekonomiczne konsumentów. Zastrzeżenia Urzędu wzbudziło ograniczenie oszczędzającym na emeryturę prawa do decydowania o zgromadzonych środkach. Ponadto prezes zakwestionowała pozbawianie konsumentów prawa wyboru subfunduszy, w których chcieliby ulokować środki w przypadku likwidacji jednego z nich. Oraz braku indeksacji sumy ubezpieczenia i nadmiernych wymagań przy wypłacie środków.

Dorota Grudzień-Barbachowska, dyrektor delegatury UOKiK w Warszawie wymieniała w czasie spotkania z dziennikarzami  najczęstsze „przewinienia" instytucji finansowych.

- Firmy ubezpieczeniowe bezpodstawnie zaliczają wpłaty na IKE na ochronę ubezpieczeniową – mówi Grudzień-Barbachowska.

Warto zaś podkreślić, że roczny limit wpłat na IKE (10 578 zł w 2012 r.) nie obejmuje ochrony ubezpieczeniowej. Za to trzeba zapłacić dodatkowo.

- Instytucje finansowe stosują naruszenia jeśli chodzi o termin wypłaty pieniędzy. Ustawa jasno precyzuje zaś, że mają na to 14 dni. Do tego wymagają dodatkowych dokumentów w procedurze wypłaty środków z IKE. W tym względzie ustawa także jasno precyzuje co jest wymagane. Żądanie dodatkowych dokumentów może być niekorzystne dla klientów – mówi Dorota Grudzień-Barbachowska.

Poza tym firmy wyłączają też możliwość dokonania częściowego zwrotu pieniędzy z konta IKE, co jest niezgodne z prawem.

Wśród niedozwolonych klauzul urząd wymienia wyłączenie lub istotnie ograniczanie odpowiedzialności względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. A także np. odwoływanie się do postanowień, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed podpisaniem umowy, ograniczanie działania przez pełnomocnika, nieuzasadniona redukcja świadczeń.

- Część tych nieprawidłowości może mieć przyczynę w tym, że instytucje łączą IKE z innymi produktami – mówi Iwona Torzewska, dyrektor Departamentu Ochrony Klientów w Komisji Nadzoru Finansowego.

Zdaniem przedstawicieli urzędu antymonopolowego  instytucje finansowe naruszają przepisy nie tylko ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych ale także prawo bankowe czy przepisy dotyczące umów ubezpieczenia osobowego.

Wśród instytucji finansowych wobec których urząd wszczął postępowanie w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów są: BGŻ, Bank Millennium,  BRE Bank, PKO BP, BZ WBK AIB TFI, TFI BNP Paribas Polska, Legg Mason TFI, Millennium TFI, TFI PZU, Allianz Życie, ING Życie, PZU Życie, SKOK Życie.

UOKiK planuje wnieść powództwo przeciwko: BRE Bankowi, PKO BP, DM BDM, DM BOŚ, BPH TFI, Allianz Życie, ING Życie, SKOK Życie.

Najwięcej naruszeń urząd wykazał w BRE Banku, ING Życie oraz PKO BP i SKOK Życie.

- Zapewnienie zgodności wzorców umownych stosowanych przez PKO z powszechnie obowiązującymi przepisami, dobrymi obyczajami a także wytycznymi organów nadzoru to jeden z priorytetów, którymi kieruje się bank w swojej działalności. Wyrażamy gotowość do współpracy z UOKiK mając na uwadze zachowanie najwyższych standardów ochrony konsumenta. Szczegółowe wyjaśnienia odnośnie sformułowanych pod adresem banku zarzutów zostaną przesłane w terminie wskazanym przez urząd - mówi Elżbieta Anders, rzecznik prasowa PKO BP.

Michał Wojciechowski, doradca Zarządu DM BOŚ

Jesteśmy w trakcie szczegółowej analizy raportu UOKiK. Zapoznajemy się z argumentami Urzędu i jesteśmy gotowi na współpracę z nim. Pragnę jednak podkreślić, że w opinii UOKiK-u zapisy zawarte w naszej umowie z klientami nie naruszają zbiorowych interesów konsumentów, a Urząd nie wszczął postępowania administracyjnego wobec DM BOŚ. Chciałbym także zapewnić, iż doskonale rozumiemy specyfikę inwestowania na rynku papierów wartościowych i w żadnym wypadku nie ograniczamy ani nie zamierzamy ograniczać naszym Klientom możliwości szybkiej reakcji na zmieniające się warunki rynkowe. Od ponad 17 lat dokładamy wszelkich starań by, jakość obsługi naszych Klientów była na najwyższym poziomie. Będziemy starać się rozwiązać tę sprawę mając na względzie przede wszystkim dobro naszych klientów.