Można zacząć od niskich wpłat

Świadczenia z obowiązkowego systemu emerytalnego, czyli z ZUS i otwartych funduszy emerytalnych (OFE) nie będą wysokie (piszemy o tym oddzielnie). Jest to zgodne z koncepcją nowego systemu emerytalnego wprowadzonego dziesięć lat temu. Obowiązkowa jego część ma bowiem zapewnić podstawowe świadczenie. O reszcie każdy powinien myśleć samodzielnie.

Nowy system składa się z trzech filarów. Ostatni z nich to dobrowolne formy oszczędzania, takie jak indywidualne konta emerytalne czy pracownicze programy emerytalne. Często wspomina się też o czwartym filarze, którym są wszelkie inne formy dodatkowego odkładania pieniędzy na starość.

[srodtytul]Trzeba się spieszyć[/srodtytul]

Wszyscy eksperci podkreślają, że jeśli chcemy utrzymać na emeryturze dotychczasowy poziom życia, musimy odkładać część tego, co dziś zarabiamy. I powinniśmy zacząć to jak najszybciej. Jak zauważa Mariusz Zagajewski, dyrektor Departamentu Ubezpieczeń na Życie w grupie Generali, im wcześniej rozpoczniemy oszczędzanie, tym wyższa będzie wartość zebranego kapitału, a co za tym idzie – większa przyszła emerytura. Optymalnym rozwiązaniem są regularne wpłaty w jak najdłuższym okresie.

– Badania przeprowadzone przez grupę Axa wskazują, że największym wyzwaniem jest zwiększenie świadomości Polaków, tak by rozumieli mechanizmy, które będą kluczowe dla wysokości ich przyszłej emerytury. Zebrany materiał wskazuje, że nadal większość Polaków (64 proc.) uważa, że emeryturę zagwarantuje im państwo. Problematyką emerytalną zaczynają się interesować dopiero kilka lat przed zakończeniem kariery zawodowej, kiedy czas na podjęcie wielu decyzji już minął. Polacy deklarują rozpoczęcie odkładania na emeryturę w wieku 34 lat, a faktycznie zaczynają to robić mając 47 lat – mówi Michał Wiśniewski, kierownik Zespołu Produktów Emerytalnych w Axie.

[srodtytul]Gdy składki są niskie[/srodtytul]

Są grupy, które szczególnie powinny się zatroszczyć o dochody na emeryturze. – Są to osoby prowadzące własną działalność gospodarczą. Zdecydowana większość z dwóch milionów takich osób płaci najniższą z możliwych składkę do ZUS. Ludzie, których składki do ZUS i OFE wynoszą teraz ok. 800 zł miesięcznie, mogą się spodziewać świadczeń na poziomie 450 zł miesięcznie – ocenia Przemysław Gawlak, kierownik Wydziału Współpracy z Brokerami i Programów Inwestycyjnych TU Allianz Życie.

Dotyczy to też osób wykonujących wolne zawody, zatrudnionych na umowę o dzieło czy zlecenie. Na wysokie świadczenia nie mają co liczyć również rolnicy, którzy odprowadzają najniższą składkę do KRUS.

Oszczędzać na starość powinni też ludzie, których wynagrodzenie przekracza rocznie 250 proc. średniej krajowej. Osoby te przestają, po przekroczeniu limitu, opłacać składki do ZUS i OFE (nie odprowadza ich także pracodawca). Ich konta nie są więc zasilane. – Stopa zastąpienia dla tej kategorii osób dziś aktywnych zawodowo wahać się będzie od 10 proc. (w skrajnych przypadkach) do 30 proc. obecnych wynagrodzeń – dodaje Przemysław Gawlak.

Agnieszka Łukawska, dyrektor sprzedaży Legg Mason TFI, uważa, że dla tych osób dobrym rozwiązaniem jest przyjęcie zasady, że nadwyżki, które w trakcie roku pojawią się na ich kontach bankowych, od razu są inwestowane. – Do pewnego momentu w ciągu roku składki będą wnoszone do ZUS, a potem do innej instytucji finansowej. Oczywiście najlepiej byłoby co miesiąc odkładać jakąś dodatkową kwotę – dodaje Agnieszka Łukawska.

[srodtytul]Kobietom nie jest lekko[/srodtytul]

Oszczędzać muszą także kobiety. Jak zauważa dyrektor z Legg Mason TFI, demografia jest nieubłagana: kobiety wcześniej przechodzą na emeryturę i żyją dłużej od mężczyzn. Według GUS w 2007 roku statystyczny 60-letni mężczyzna miał przed sobą jeszcze 17,69 roku życia, a 60-letnia kobieta 22,94 roku.

– Skoro kobieta na emeryturze żyje dłużej, to musi mieć więcej oszczędności. Jeśli oboje małżonkowie żyją i otrzymują emerytury, to łatwiej jest związać koniec z końcem. Z chwilą śmierci męża kobieta zostaje sama z jedną już tylko emeryturą. Tymczasem koszty stałe nie zmniejszają się znacznie – mówi Agnieszka Łukawska.

Jak wylicza Michał Wiśniewski z grupy Axa, kobiety przedłużając aktywność zawodową o pięć lat, czyli do 65. roku życia, powiększą swoją emeryturę o 40 proc. Szacunkowo wartość zgromadzonego kapitału wzrośnie o 16 proc., a oczekiwana długość życia zmaleje o 17 proc. W przypadku mężczyzn przedłużenie aktywności zawodowej do 70. roku życia oznacza wzrost emerytur o 44 proc. (kapitał wyższy o 16 proc. i długość życia mniejsza o 20 proc.).

Katarzyna Ostrowska

[ramka][b]Większa elastyczność w IKE[/b]

- W 2009 r. na indywidualne konto emerytalne można wpłacić 9579 zł – podał resort pracy i polityki społecznej. To sporo więcej niż w roku ubiegłym, kiedy kwota ta wynosiła nieco ponad 4 tys. zł. Wyższa wpłata jest wynikiem zmiany prawa dotyczącego IKE. Roczny limit wpłat wynosi obecnie trzykrotność, a nie półtorakrotność przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce.