PPK w pigułce – część I

W połowie roku ruszy program długoterminowych oszczędności, który ma zapewnić Polakom dodatkowe środki na emeryturze. W pierwszej kolejności obejmie ponad 3,5 tys. największych firm, które zatrudniają co najmniej 250 osób.

Nowy program, na który zdecydował się Rząd, otwiera niespotykaną dotychczas możliwość gromadzenia dodatkowych środków na przyszłą emeryturę. Nowe przepisy wprowadzające pracownicze plany kapitałowe już funkcjonują od początku stycznia, ale dopiero od lipca 2019 r. największe firmy będą przystępować do tego programu.

Kto w PPK już w tym roku?

Nowy program kierowany jest nie tylko do pracowników etatowych, ale do wszystkich osób zatrudnionych, które świadczą pracę, niezależnie od nazwy umowy, za którą płatnicy odprowadzają składki na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Oznacza to, że do PPK przystąpią także osoby pracujące na umowach zlecenia. Pracownicy, którzy mają mniej niż 55 lat i są zatrudnieni od co najmniej trzech miesięcy, zostaną automatycznie zapisani przez pracodawcę do PPK, ale będą mogli pisemnie zrezygnować z uczestnictwa w programie. Co cztery lata procedura będzie się powtarzać. Autorzy projektu liczą na to, że przed wypisaniem się z PPK ludzie zastanowią się nad tym, co mogą stracić, i jednak zdecydują się na dalsze oszczędzanie. Automatyczny zapis sprawdził się w innych krajach, np. w Nowej Zelandii i w Wielkiej Brytanii, gdzie odsetek osób oszczędzających w programach opartych na tym mechanizmie jest bardzo wysoki. Osoby powyżej 55. roku życia, które nie ukończyły 70 lat, będą mogły dobrowolnie przystąpić do PPK, a osoby starsze nie będą uczestniczyć w programie.

PPK w pierwszej kolejności obejmą prawie 3,5 tys. największych firm, które zatrudniają co najmniej 250 osób. W sumie pracuje w nich około 3,1 mln osób. W kolejnych krokach do PPK stopniowo będą włączane coraz mniejsze firmy i instytucje:

Nie oznacza to, że pracownicy już w lipcu odprowadzą pierwsze wpłaty, ponieważ może to nastąpić dopiero w listopadzie 2019 r. Przepisy zostały tak skonstruowane, że wpłat dokonuje się począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał stosunek prawny wynikający z umowy o prowadzenie PPK. Podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej po upływie trzeciego miesiąca zatrudnienia, nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin trzech miesięcy zatrudnienia. Co oznacza, że jeśli pracodawca przyjmie pracownika do pracy 1 lipca, to trzy miesiące miną z końcem września, więc umowę o prowadzenie PPK trzeba zawrzeć do 10 października, a składki będą odprowadzone w następnym miesiącu.

Tak naprawdę pracodawca nie będzie pytał pracowników czy chcą do PPK przystąpić. De facto decyzja o pozostaniu bądź wystąpieniu z programu należy wyłącznie do pracownika . Pracodawca wybierze natomiast instytucję, która będzie zarządzała pieniędzmi jego pracowników gromadzonymi w ramach programu. Rolę instytucji zarządzających będą mogły pełnić: towarzystwa funduszy inwestycyjnych, zakłady ubezpieczeń na życie, powszechne towarzystwa emerytalne i pracownicze towarzystwa emerytalne. TFI PZU SA, należące do Grupy PZU i będące liderem na rynku pracowniczych programów emerytalnych (PPE), rozszerzy swoją ofertę produktową również o pracownicze plany kapitałowe i będzie zarządzać środkami przyszłych uczestników PPK.

Dzięki zaoszczędzonym pieniądzom przyszli emeryci będą mogli poprawić komfort życia po zakończeniu aktywności zawodowej. Same obowiązkowe składki to za mało – stopa zastąpienia, czyli relacja pierwszej emerytury z ZUS do ostatniego wynagrodzenia, według przewidywań spadnie do 25 proc., a to oznacza, że dodatkowe oszczędzanie jest koniecznością. Zaletą PPK jest to, że nie tylko pracownik będzie odkładał pieniądze na swoją przyszłość, ale dołożą mu się do tego pracodawcy oraz państwo, to ostatnie korzystając ze środków Funduszu Pracy. Pieniądze zgromadzone w PPK będą mieć charakter prywatny, co ma zabezpieczyć je przed powtórzeniem losu OFE, będą też dziedziczone. Gwarantując prywatny charakter środków, ustawodawca wprowadził jednak pewne zastrzeżenia, a mianowicie takie, że środki dopłacone do PPK przez państwo już takiego charakteru nie mają i – w razie wcześniejszej wypłaty dokonanej na wniosek uczestnika PPK – będą podlegały zwrotowi.

Ile będziemy wpłacać do PPK?

Wpłaty na konto PPK będą pochodzić z trzech źródeł: od pracodawcy, pracownika i państwa. Zarówno w przypadku wpłat po stronie pracownika, jak i pracodawcy wysokość wpłat będzie naliczana procentowo od wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Pracownik, który zdecyduje się na oszczędzanie w PPK, będzie odkładał co najmniej 2 proc. wynagrodzenia, a pracodawca dopłacał 1,5 proc. Możliwe będzie podniesienie wpłat – ze strony pracownika o kolejne 2 proc., a pracodawcy o 2,5 proc. Łączna minimalna odprowadzana składka może zatem wynieść 3,5 proc., a maksymalna 8 proc.