Składka ma wpływ na świadczenie

Pokazujemy, co nam dokładnie przysługuje za opłacanie składki na ubezpieczenie chorobowe.

Publikacja: 02.08.2019 11:57

Składka ma wpływ na świadczenie

Foto: Treatment. Cropped image of male patient lying down with female physiotherapist performing some stretch exercises on mans leg

MATERIAŁ POWSTAŁ PRZY WSPÓŁPRACY Z ZAKŁADEM UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

Z ubezpieczenia chorobowego jest wypłacany: zasiłek chorobowy, zasiłek opiekuńczy, świadczenie rehabilitacyjne oraz zasiłek macierzyński. Ubezpieczenie chorobowe to nie jest ubezpieczenie zdrowotne, choć nazwa może sugerować coś innego. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że ubezpieczenie zdrowotne umożliwia bezpłatne leczenie, a ubezpieczenie chorobowe zapewnia świadczenie pieniężne w razie choroby i macierzyństwa.

Zasiłek chorobowy

Zasiłek chorobowy możesz otrzymać, jeśli spełnisz następujące warunki:

  • jesteś niezdolny do pracy z powodu choroby i korzystasz ze zwolnienia lekarskiego od pracy,
  • jesteś objęty ubezpieczeniem chorobowym,
  • masz wymagany okres ubezpieczenia chorobowego.

Jeśli podlegasz obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu, prawo do zasiłku nabywasz po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (tzw. okres wyczekiwania). W przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego tzw. okres wyczekiwania na zasiłek wynosi 90 dni. Jest jednak kilka wyjątków, kiedy nie obowiązuje okres wyczekiwania. Nie dotyczy on m.in.:

  • absolwentów szkoły lub uczelni, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów,
  • ubezpieczonych, których niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
  • osób obowiązkowo ubezpieczonych, które mają, co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.

Zasiłek chorobowy możesz pobierać maksymalnie przez 182 dni albo 270 dni w przypadku, gdy niezdolność do pracy jest spowodowana gruźlicą lub przypada w trakcie ciąży.

Wysokość zasiłku zależy od wysokości Twojego średniego miesięcznego wynagrodzenia lub przychodu (od którego była opłacana składka na ubezpieczenie chorobowe) za ostatnie 12 miesięcy kalendarzowych przed niezdolnością do pracy.

W szczególnych przypadkach, określonych w przepisach, podstawę wymiaru zasiłku (średnie wynagrodzenie, przychód) można ustalić z krótszego okresu.

Za okres niezdolności do pracy otrzymasz zasiłek chorobowy w wysokości 80 proc. wynagrodzenia, od którego były opłacane składki. Jeśli w czasie choroby przebywasz w szpitalu świadczenie będzie stanowiło 70 proc. Natomiast 100 proc. zasiłek (także za pobyt w szpitalu) otrzymasz, gdy jesteś niezdolny do pracy wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy, w czasie ciąży, czy wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Jeśli jesteś pracownikiem, to w razie choroby otrzymasz przed zasiłkiem chorobowym wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy (na podstawie Kodeksu pracy) finansowane przez pracodawcę. Prawo do takiego wynagrodzenia przed zasiłkiem będziesz mieć także wtedy, gdy będziesz wykonywać pracę nakładczą (chałupniczą) albo odbywać służbę zastępczą.

Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy możesz otrzymać łącznie za 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a jeśli ukończysz 50 rok życia – łącznie za 14 dni. Krótszy okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby (14 dni) dotyczy pracowników w wieku powyżej 50 lat, którzy chorują w następnych latach po ukończeniu tego wieku.

Jeśli będziesz pracownikiem, chałupnikiem albo będziesz odbywał służbę zastępczą, prawo do zasiłku chorobowego (z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) będziesz mógł nabyć od 34 dnia albo gdy jesteś osobą w wieku powyżej 50 lat – od 15 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.

Świadczenie rehabilitacyjne

Jeśli jesteś niezdolny do pracy, wykorzystałeś już zasiłek chorobowy, a jest szansa, że odzyskasz zdolność do pracy po dalszym leczeniu lub rehabilitacji, możesz uzyskać świadczenie rehabilitacyjne. Świadczenie otrzymasz na okres przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż na 12 miesięcy. Abyś mógł skorzystać ze świadczenia rehabilitacyjnego, lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS (jeśli wniesiesz sprzeciw od orzeczenia) musi wydać ci orzeczenie o niezdolności do pracy. Wysokość świadczenia wynosi od 75 do 100 proc. podstawy wymiaru ustalonej przy zasiłku chorobowym. I tak otrzymasz:

  • 90 proc. podstawy za okres pierwszych 3 miesięcy (90 dni),
  • 75 proc. podstawy za pozostały okres,
  • 100 proc. podstawy, jeśli pobierasz świadczenie w czasie ciąży.

Zasiłek opiekuńczy

Z zasiłku opiekuńczego możesz skorzystać, jeśli musisz zająć się chorym dzieckiem albo innym chorym członkiem rodziny. Zasiłek opiekuńczy przysługuje również gdy musisz zaopiekować się dzieckiem, które nie ukończyło jeszcze 8 lat z powodów określonych w przepisach, m.in. nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola czy szkoły, do których uczęszcza dziecko, gdy twój małżonek lub rodzic, który stale opiekuje się dzieckiem jest chory, rodzi dziecko, przebywa w szpitalu.

W przypadku, gdy opiekujesz się zdrowym dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14, w tym także dzieckiem niepełnosprawnym w tym wieku, możesz rocznie wykorzystać do 60 dni, za które przysługuje zasiłek opiekuńczy. Jeżeli opiekujesz się dzieckiem w wieku ponad 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny (np. małżonkiem) masz prawo do zasiłku za 14 dni w roku kalendarzowym. Możesz otrzymać zasiłek za 30 dni, jeśli będziesz opiekować się:

  • chorym niepełnosprawnym dzieckiem w wieku 14-18 lat,
  • dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 8-18 lat w związku z porodem, chorobą albo pobytem w szpitalu twojego małżonka lub rodzica dziecka, który stale opiekuje się tym dzieckiem.

Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym, w tym 30 dni – gdy opieka dotyczy wyłącznie dzieci niepełnosprawnych (w wieku od 8 do 18 lat), dzieci chorych niepełnosprawnych (w wieku od 14 do18 lat), 14 dni – gdy opieka dotyczy innych chorych członków rodziny. Zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku (przeciętnego wynagrodzenia, przychodu za 12 miesięcy).

Zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński otrzymasz, gdy w czasie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu lub przebywania na urlopie wychowawczym urodzisz dziecko albo przyjmiesz dziecko na wychowanie w wieku do 7 lat (w wieku do 10 lat, – jeśli otrzymało decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego) i wystąpisz do sądu opiekuńczego o przysposobienie tego dziecka albo przyjmiesz na wychowanie dziecko w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej).

Zasiłek macierzyński przysługuje niezależnie od tego jak długo podlegasz ubezpieczeniu chorobowemu.

Okres, przez który możesz otrzymywać zasiłek macierzyński, zależy od liczby dzieci, które urodzisz podczas jednego porodu albo przyjmiesz jednocześnie na wychowanie. Wynika on z Kodeksu pracy i odpowiada:

  • urlopowi macierzyńskiemu, (który przysługuje z tytułu urodzenia dziecka) albo urlopowi na warunkach urlopu macierzyńskiego (który przysługuje z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie);
  • urlopowi rodzicielskiemu, (który przysługuje z tytułu urodzenia dziecka albo przyjęcia dziecka na wychowanie).

Zasiłek za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego –wynosi od 20 do 37 tygodni. Bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, możesz dalej go pobierać za okres urlopu rodzicielskiego przez:

  • 32 tygodnie – jeśli urodzisz albo przyjmiesz na wychowanie jedno dziecko w wieku do 7 lat albo do 10 lat (jeśli dziecko ma decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego);
  • 34 tygodnie – jeśli urodzisz podczas jednego porodu albo równocześnie przyjmiesz na wychowanie dwoje lub więcej dzieci.

Z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego możecie skorzystać jako rodzice dziecka osobno albo równocześnie. Łączny okres zasiłku macierzyńskiego nie może przekroczyć 32 albo 34 tygodni. Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego możecie podzielić maksymalnie na 4 następujące po sobie części (liczone w tygodniach). Każda z części musi wynosić co najmniej 8 tygodni (z wyjątkiem pierwszej przy urodzeniu jednego dziecka – co najmniej 6 tygodni i ostatniej, gdy masz do wykorzystania mniej niż 8 tygodni). Możesz wykorzystać 16 tygodni zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w terminie, który nie przypada bezpośrednio po zasiłku macierzyńskim, z którego już skorzystałaś (najpóźniej do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat). Nie jest to jednak możliwe, jeśli w ciągu 21 dni po porodzie albo po przyjęciu dziecka lub dzieci na wychowanie złożysz wniosek o zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. 16 tygodni zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego można wykorzystać maksymalnie w dwóch częściach.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego wynosi 100 proc. podstawy wymiaru (średniego miesięcznego wynagrodzenia, przychodu za ostanie 12 miesięcy).Również zasiłek macierzyński za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego (jeśli urodzisz albo przyjmiesz na wychowanie jedno dziecko) lub 8 tygodni (jeśli urodzisz albo przyjmiesz na wychowanie dwoje lub więcej dzieci) będzie wynosić 100 proc. podstawy wymiaru, a za pozostały okres – 60 proc.

Jeśli jednak zdecydujesz się wykorzystać zasiłek macierzyński za cały okres urlopu macierzyńskiego (urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) i urlopu rodzicielskiego i złożysz wniosek w tej sprawie (w ciągu 21 dni po porodzie lub przyjęciu dziecka na wychowanie) będzie on wtedy wynosił za cały ten okres 80 proc. podstawy wymiaru.

Jeśli jesteś ojcem, który wychowuje dziecko masz także prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego. Przysługuje on niezależnie od zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego (urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) i nie ma wpływu na jego długość. Ojciec ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego w wymiarze do dwóch tygodni. Z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego możesz skorzystać maksymalnie do:

  • ukończenia przez dziecko 2 roku życia – jeśli urodzi Ci się dziecko,
  • 24 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia (10 roku życia, jeśli dziecko ma decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego) – jeśli przysposobisz dziecko.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego wynosi 100 proc. podstawy wymiaru.

Obowiązkowe bądź dobrowolne

Ubezpieczenie chorobowe może być obowiązkowe albo dobrowolne. Obowiązkowo ubezpieczeniem chorobowym objęci są pracownicy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych czy osoby odbywające służbę zastępczą.

W przypadku gdy prowadzisz własną działalność gospodarczą albo współpracujesz przy tej działalności, wykonujesz pracę na podstawie np. umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jesteś osobą duchowną, ubezpieczenie chorobowe jest dla ciebie dobrowolne. Jeśli nie przystąpisz do ubezpieczenia chorobowego i nie będziesz opłacać z tego tytułu składek, to nie otrzymasz przysługujących z tego ubezpieczenia świadczeń, np. w razie choroby lub macierzyństwa. Warto o tym pamiętać, zwłaszcza że składka na to ubezpieczenie wynosi 2,45 proc.

Wysokość opłacanej składki ma wpływ na wysokość świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Na przykład jeśli jako osoba prowadząca działalność gospodarczą opłacasz preferencyjne składki (od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia), to otrzymasz niskie świadczenie w razie choroby czy macierzyństwa.

MATERIAŁ POWSTAŁ PRZY WSPÓŁPRACY Z ZAKŁADEM UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

Z ubezpieczenia chorobowego jest wypłacany: zasiłek chorobowy, zasiłek opiekuńczy, świadczenie rehabilitacyjne oraz zasiłek macierzyński. Ubezpieczenie chorobowe to nie jest ubezpieczenie zdrowotne, choć nazwa może sugerować coś innego. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że ubezpieczenie zdrowotne umożliwia bezpłatne leczenie, a ubezpieczenie chorobowe zapewnia świadczenie pieniężne w razie choroby i macierzyństwa.

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Materiał Partnera
Zainwestuj w przyszłość – bez podatku
Materiał Partnera
Tak możesz zadbać o swoją przyszłość
Emerytura
Wypłata pieniędzy z PPK po 2 latach oszczędzania. Ile zwrotu dostaniemy
Emerytura
Autozapis PPK 2023. Rezygnacja to dobry pomysł? Eksperci odpowiadają
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Emerytura
Emeryci ograniczają wydatki. Mają jednak problemy z długami