Problemy związane z uruchamianiem PPK – współpraca ze stroną społeczną
To element procesu tworzenia PPK. z którym zdecydowana większość pracodawców nie miała żadnych problemów. 40 firm (czyli 42 proc. badanych) uznało ten obszar uruchamiania PPK za relatywnie prosty (oceny 1 i 2, w skali od 1 do 5). Jedynie dla 12 pracodawców (13 proc.) współpraca ze stroną społeczną okazała się procesem złożonym i skomplikowanym. Warto przytoczyć komentarz jednego z pracodawców wskazujący, że największym problemem była „konieczność tłumaczenia się „za państwo” wobec związków zawodowych”. W komentarzu tym wskazano dwie kwestie, które często pojawiały się w rozmowach ze stroną społeczną. Pierwszą były obawy związane z doświadczeniem OFE, drugą wątpliwości dotyczącymi bezpieczeństwa środków i inwestycji funduszy PPK. Z naszych doświadczeń wynika, że z tego typu obawami wielu pracodawców spotykało się na co dzień.
Problemy związane z uruchamianiem PPK – uzgodnienie treści umów PPK
Dla dużej grupy pracodawców – 42 firm (45 proc. badanych) uzgadnianie treści umów składających się na PPK okazało się procesem złożonym, żmudnym i pracochłonnym. Właśnie te aspekty były najczęściej wskazywane w komentarzach uczestników badania. Tylko 20 pracodawców (1/5 badanych) oceniło ten etap uruchamiania PPK za relatywnie prosty (odpowiedzi 1 i 2 w skali od 1 do 5).
Problemy związane z uruchamianiem PPK – obowiązki komunikacyjne pracodawcy
34 firmy (37 proc. uczestników) uznało ten obszar uruchamiania PPK za złożony i skomplikowany. 26 pracodawców (29 proc.) oceniło komunikację PPK za relatywnie prostą. Za najważniejsze problemy związane z komunikacją uznano m.in.: niechęć do udziału w PPK, konieczność odpowiadania na pytania podważające sens oszczędzania w obowiązkowych systemach emerytalnych (doświadczenia OFE), obawy związane z inwestowaniem środków PPK na rynku finansowym (brak gwarancji bezpieczeństwa), a w końcu złożoność samej materii jaką są PPK.
Warto podkreślić, że w przypadku pracowniczych programów emerytalnych (PPE) obowiązki pracodawców precyzyjnie reguluje ustawa o PPE. Niestety ustawie o PPK brakuje takiej precyzji i klarowności. Pozwala to pracodawcom decydować o zakresie zaangażowania w ten obszar funkcjonowania PPK. W swoich decyzjach pracodawcy zazwyczaj kierują się wymogiem budowania właściwych relacji z pracownikami, a przy okazji ustawowym zakazem „nakłaniania do rezygnacji” (art. 108 ustawy). Ten ostatni przepis urasta do rangi jednego z kluczowych zagrożeń i ryzyk związanych z PPK. Zakaz nakłaniania do rezygnacji pochodzi z brytyjskiego odpowiednika naszych PPK, ale w Wielkiej Brytanii zapis ten budzi znacznie mniejsze wątpliwości. Działania zabronione identyfikowane są tam w tzw. „teście celu działania”. Brytyjskie prawo odwołuje się do analizy „jedynego lub głównego celu”, starając się ocenić, czy działania podjęte przez pracodawcę miały na celu spowodowanie, by pracownik zrezygnował z udziału w systemie. Oczywiście pracownik ma prawo taką decyzję podjąć, ale muszą mu zostać przedstawione różne opcje i dostarczona kompletna informacja. Co więcej mówi się, że pracodawca nie powinien w żaden sposób wpływać na pracownika – decyzja ma być podjęta samodzielnie (taken freely), bez wpływu pracodawcy (without being influanced). Tamtejsi pracodawcy muszą powstrzymywać się przed udzielaniem porad (advice about pensions). Jak widać norma jest tam znacznie bardziej rozbudowana i analizowana jest „kompletnie”. Nasza regulacja, pozbawiona wszystkich tych uzupełnień i praktyki jej stosowania (bez żadnych historycznych doświadczeń) na razie zdaje się PPK „nie służyć” i raczej partycypacji nie zwiększa.
Problemy związane z uruchamianiem PPK – administrowanie PPK
To pytanie okazało się jednym z najważniejszych w badaniu. Świadczy o tym rekordowa liczba uzupełniających komentarzy – ponad 40. Zdecydowana większość uczestników badania – 68 firm (czyli 73 proc. badanych) uznało obszar administracji PPK za złożony i skomplikowany. Taką ocenę potwierdziła zdecydowana większość komentarzy, które koncentrowały się głównie na wskazywaniu problemów związanych z administrowaniem PPK. Wśród najczęściej wskazywanych wymienić należy: złożoność wymagań oraz brak jasnych interpretacji prawa, skala operacji manualnych i oświadczeń składanych „na papierze”, koszty dostosowania systemów płacowych, nieprzygotowanie rozwiązań payroll’owych oraz brak pewności, że obowiązki administracyjne są realizowane właściwie. Należy też podkreślić, że jedynie dla 5 firm (5 proc. badanych) administracja PPK to relatywnie prosty obszar zaangażowania pracodawcy.
Przejrzystość przepisów prawa – wybrane elementy
1. Zasady PPK i obowiązki pracodawcy. To jeden z dwóch najniżej ocenionych elementów – 45 proc. negatywnych opinii.