Emeryci na akcjach ostatnio nie zarabiają

Mateusz Pawlak

Fundusze emerytalne, których portfele w ponad 80 proc. składają się z akcji, niestety mocno odczuły skutki ostatnich zawirowań na giełdach, nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Jeśli zatem podejmiemy decyzję, aby część naszej składki przynajmniej do końca 2017 r. płynęła do funduszu emerytalnego, powinniśmy mieć świadomość, że krótkoterminowe wyniki nie są teraz dobre.

Od początku tego roku giełda nie rozpieszcza przyszłych emerytów, których oszczędności są ulokowane w akcjach. Spadają indeksy giełdowe. Pod kreską są także notowania jednostek rozrachunkowych OFE.

W krótkim okresie straty

Od pierwszych dni stycznia fundusze straciły średnio 3,5 proc. Najlepiej wypadają w tym okresie: Aviva (-1,25 proc.), Nordea (-2,24 proc.) oraz Allianz (-2,25 proc.), natomiast najsłabiej: Axa (-6,37 proc.), PZU (-5,15 proc.) oraz Nationale-Nederlanden (-4,38 proc.).

Od czasu wprowadzenia przez rząd kontrowersyjnych zmian w OFE w lutym 2014 r., których skutkiem było obcięcie kapitału o ponad połowę, fundusze emerytalne są na sporym niemal 7-proc. minusie. W owym 2,5-rocznym okresie najmocniej rynkowe zawirowania odczuli klienci OFE Pekao. Od lutego 2014 r. stracili 10,24 proc.

Słabo po zmianach radzą sobie także Generali (-10,12 proc.) oraz Nationale-Nederlanden (-9,14 proc.). Z kolei najmniejsze straty odnotował MetLife, który jest na minusie 4,45 proc. W porównaniu z konkurentami nieźle wypadają również: Allianz (-4,65 proc.) i PKO BP Bankowy (-4,89 proc.).

W długim terminie zyski

Dużo lepsze są wyniki OFE w długim okresie. W zasadzie już w terminie trzyletnim fundusze średnio wychodzą na zero. Biorąc pod uwagę pięć ostatnich lat, zarobiły przeciętnie niemal 8 proc., a uwzględniając 10 lat wstecz ponad 41 proc. W najdłuższym analizowanym przez nas okresie (15 lat) średni zysk OFE sięgnął 170 proc.

Pod względem wyników wypracowanych w ciągu ostatnich 15 lat niekwestionowanym liderem jest MetLife. Fundusz ten zarobił dla swoich klientów prawie 192 proc. Tuż za nim z wynikiem 190,4 proc. uplasował się fundusz PKO BP. Na trzecim miejscu jest Nationale-Nederlanden ze stopą zwrotu wynoszącą niemal 180 proc.

Najsłabsze rezultaty w 15-letnim okresie mają: Pocztylion, Aegon i Pekao. Pierwszy z nich zarobił 147,2 proc., drugi 142 proc., natomiast zysk Pekao wyniósł 154 proc.

Wybór ma znaczenie

Do końca lipca można zmienić swoją wcześniejszą decyzję w sprawie przekazywania składki emerytalnej (tylko ZUS, czy zarówno do ZUS, jak i OFE). Trzeba to zrobić pisemnie, składając odpowiednią deklarację. Można ją osobiście dostarczyć do jednej z placówek ZUS, przesłać tradycyjną pocztą lub elektronicznie poprzez Platformę Usług Elektronicznych.

Jeśli zdecydujemy, by nasze składki w całości płynęły do ZUS, trafi tam 19,52 proc. naszego wynagrodzenia. Pieniądze te zasilą Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS), czyli zostaną przeznaczone na bieżące wypłaty emerytur. ZUS zaksięguje nasze składki, co będzie w przyszłości podstawą do uzyskania świadczenia emerytalnego.

Z całej składki przekazanej do ZUS 12,22 proc. naszej pensji zostanie zaksięgowane na podstawowym koncie w ZUS. Ów zapis księgowy będzie podlegał corocznej waloryzacji, uzależnionej od wskaźnika inflacji oraz wzrostu płac w gospodarce (przy czym waloryzacja nie może być ujemna).

Natomiast 7,3 proc. naszej pensji zostanie zaksięgowane na subkoncie w ZUS. Tu waloryzacja jest nieco inna. Jest przeprowadzana po uwzględnieniu wzrostu nominalnego PKB (brany jest pod uwagę realny wzrost gospodarczy, skorygowany o wskaźnik inflacji, w ostatnich pięciu latach). W tym przypadku waloryzacja również nie może być ujemna.

Jeśli wybierzemy oszczędzanie na emeryturę z udziałem OFE, część naszej składki popłynie do ZUS, a część do otwartego funduszu emerytalnego. Taki podział składki będzie funkcjonował przynajmniej do 2018 r. (wtedy OFE miałyby przestać istnieć).

Tak jak w pierwszym wariancie (tylko ZUS) 12,22 proc. naszej płacy zostanie zaksięgowane na podstawowym koncie w ZUS. Zapis księgowy będzie podlegał corocznej waloryzacji (na takich samych zasadach jak podane we wcześniejszym przykładzie). Z kolei 4,38 proc. pensji trafi do ZUS na subkonto (waloryzacja według nominalnego PKB w ostatnich pięciu latach). Natomiast 2,92 proc. zostanie przekazane do funduszu emerytalnego. Pieniądze te będą inwestowane na rynku kapitałowym.

Likwidacja suwaka za 1,5 roku sprawi, że na koncie IKE plus znajdzie się 75 proc. oszczędności odłożonych dotychczas w OFE.

Konsolidacja na rynku OFE

Aegon zdecydował się na ryzykowny krok i postanowił przejąć od Nordei otwarty fundusz emerytalny, siódmy na rynku pod względem wielkości aktywów. Nordea zarządza środkami o wartości 6,5 mld zł. Teraz pieniądze te trafią do Aegon (ma 5,8 mld zł aktywów).