Rozliczenie ulgi na IKZE krok po kroku

Ważnym elementem oszczędzania na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), służącego do dodatkowego oszczędzania na emeryturę, jest możliwość odpisania dokonanych wpłat od podstawy opodatkowania. To oznacza, że osoby, które w ubiegłym roku założyły takie konto i wpłaciły na nie pieniądze mogą odliczyć wpłaty w tym roku rozliczając PIT za 2015 r. Odliczenie wpłaconych kwot przysługuje osobom rozliczającym się z podatku na zasadach ogólnych według skali podatkowej (stawki 18 proc. i 32 proc.), jak również osobom prowadzącym działalność gospodarczą opodatkowanym liniową 19-proc. stawką PIT.

Z ulgi tej mogą korzystać również przedsiębiorcy rozliczający działalność ryczałtem ewidencjonowanym. Podstawą do dokonania odliczeń są dowody wpłat. Podatnik powinien zatem zachować dowody wpłat na IKZE. Wysokość omawianego odliczenia jest limitowana przez przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.

Różne limity

W IKZE obowiązują maksymalne limity wpłat dla danego roku kalendarzowego.Roczny limit wpłat na IKZE został ustalony dla wszystkich oszczędzających, bez względu na wysokość osiąganych zarobków, na takim samym poziomie. Wynosi on 1,2-krotność prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. W 2015 r. limit wpłat wynosił 4750,80 zł. Limit wpłat na IKZE wynosi w 2016 r. 4 866 zł czyli jest o ponad 115 zł wyższy.

Nadwyżka środków, wpłacona ponad ustawowy limit jest zwracana klientowi przez instytucję finansową. Choć nie zawsze. W TFI może następować nabycie dodatkowych jednostek uczestnictwa na oddzielnym rejestrze uczestnika, pod warunkiem, że wyraził taką wolę. Należy jednak podkreślić, że konieczność kontrolowania wpłat i nieprzekraczania maksymalnego limitu indywidualnego leży po stronie każdej osoby.

Jednorazowy zwrot nadpłaconych środków pieniężnych na konto IKZE ponad obowiązujący limit wpłat jest jednak obojętny z podatkowego punktu widzenia. Oznacza to, że w sytuacji, gdy oszczędzający przekroczy limit wpłat na IKZE, a instytucja prowadząca konto dokona zwrotu nadpłaconych środków na IKZE, oszczędzający nie ma obowiązku sporządzenia informacji PIT-8C.

Ile można zyskać?

Kwota odliczenia od podatku zależy od wysokości wpłaty na IKZE oraz  stawki podatku dochodowego. Standardowa stawka to 18 proc. Najwięcej mogą zyskać na rozliczeniu osoby o najwyższych zarobkach, które w 2012 r. przekroczyły próg podatkowy 32 proc. i takiej wysokości płaca podatki. Wówczas odliczą 32 proc. wpłaconej na IKZE kwoty. Zawsze warto jednak poradzić się profesjonalnego doradcy podatkowego co do indywidualnego limitu wpłaty i rozliczenia rocznego podatku. Jeśli ktoś w ubiegłym roku wykorzystał w pełni przydzielony limit, a więc wpłacił na IKZE 4750,80 zł przy stawce podatku 18 proc. może odliczyć 855,14 zł. Jeśli rozlicza się stawką 32 proc. może maksymalnie zyskać aż 1520,25 zł.

Odliczenia z tytułu wpłat na IKZE można dokonać składając właściwe zeznanie roczne (np. PIT-37) z uzupełnieniem o PIT/O. W załączniku należy wypełnić znajdującą się na pierwszej stronie rubrykę nr 7 w części B, zaś wyliczone kwoty odliczeń wykazać w zeznaniu rocznym w rubryce dot. odliczeń od dochodu.

Pobierz forumlarzPIT/O w pdf.

W deklaracjach za rok 2015 ta rubryka nosi nazwę „Wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)" (rubryka B.7). Wartość przysługującej ulgi (po uprzednim sprawdzeniu zgodności wpłaty z indywidualnym i ustawowym limitem) należy wykazać w zeznaniu rocznym (PIT) w rubryce dotyczącej odliczeń od dochodu.Co ważne, dokumentem uprawniającym do odliczenia będzie potwierdzenie dokonywania wpłat na IKZE. Powinno ono zawierać dane osoby opłacającej składkę i instytucji finansowej, do której przekazywane były środki, a także wysokość kwoty oraz tytuł wpłaty.

Pamiętać należy, że podstawą do odliczenia mogą być jedynie kwoty faktycznie wpłacone, a nie tylko naliczone. Ostateczny termin zasilenia konta IKZE - i tym samym uzyskania prawa do ulgi w 2016 r. - minął 31 grudnia 2015 r. Wpłaty dokonywane w roku 2016 będzie można rozliczyć w zeznaniu podatkowym w 2017 r.

Według ekspertów dobrym rozwiązanie jest pobranie darmowego programu do rozliczenia podatku. Po wypełnieniu w nim poszczególnych rubryk (przewidziane jest tutaj też miejsce na wpłatę na IKZE) - program rozlicza wszystko automatycznie, wraz z uwzględnieniem wpłaty na IKZE. Trzeba pamiętać, aby wypełnić też PIT/O. Jedynie osoby prowadzące działalność gospodarczą i jednocześnie rozliczające się według stawki liniowej nie składają załącznika PIT/O - w ich przypadku wpłaty na IKZE ujmowane są na formularzu PIT-36L (rubryka E/36).

Transfer z IKE

Podsumowując, odliczeniu od dochodu w zeznaniu rocznym za 2015 r. podlegają wpłaty dokonane na IZKE w roku 2015, w kwocie nieprzekraczającej limitu ustalonego dla IKZE na 2015 rok. Pamiętać jednak należy, iż maksymalna kwota odliczenia z tytułu wpłat na IKZE w 2015 r. ograniczona jest do kwoty 4750,80 zł. W przypadku gdy podatnik dokonał w 2012 r. transferu z IKE na IKZE (zgodnie z art. 31 ustawy IKE – IKZE) i jego kwota przewyższyła przysługujący na rok 2012 limit odliczenia, to nadwyżka podlega odliczeniu w latach następnych.

Jak rozliczyć w PIT ulgę na IKZE

Podatnik będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, co do zasady, dokonuje rozliczenia podatkowego na formularzu PIT-37.W celu dokonania odliczenia wpłat na IKZE, należy do formularza PIT-37 dołączyć załącznik PIT/O (i dokonać stosownego zaznaczenia w polu nr 128 Części K formularza PIT-37). Kwotę wpłat dokonanych na IKZE w 2015 r. (z uwzględnieniem limitu odliczenia wynikającego z ustawy) należy wykazać w polu nr 29 (bądź nr 30 - gdy podatnik dokonuje rozliczenia rocznego wspólnie z małżonkiem) części B załącznika PIT/O. Kwota odliczenia wykazana ww. sposób w załączniku PIT/O powinna zostać wykazana również w formularzu PIT-37. Mianowicie, powinna ona zostać ujęta w części D, pole nr 97 (bądź nr 98 – gdy podatnik dokonuje rozliczenia rocznego wspólnie z małżonkiem) formularza PIT-37.

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może wybrać opodatkowanie podatkiem liniowym (19 proc.) bądź według skali podatkowej (18 proc., 32 proc.). W zależności od wybranej przez podatnika formy opodatkowania, dokonuje on rozliczenia na formularzu PIT-36 (opodatkowanie wg skali podatkowej) bądź PIT-36L (opodatkowanie podatkiem liniowym).

Eksperci Nordea odpowiadają na najczęstsze pytania

Jakie skutki podatkowe niesie za sobą wcześniejsza wypłata środków zgromadzonych na IKZE? Czy muszę dokonywać korekt zeznań rocznych i zapłaty zaległego podatku wraz z odsetkami za zwłokę?

Wcześniejsza wypłata środków z IKZE, tj. przed osiągnięciem 65 roku życia, wiąże się z koniecznością wykazania wypłaconej kwoty w zeznaniu rocznym za rok, w którym dokonano wypłaty. Tę kwotę należy również opodatkować jako dochód z innych źródeł – opodatkowany wg skali podatkowej.

Czy prowadząc działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym mogę skorzystać z ulgi?

Forma oraz sposób opodatkowania działalności gospodarczej nie ma znaczenia w kontekście IKZE. Z ulgi mogą korzystać zarówno osoby prowadzące działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym jak i wg skali. Ulga przysługuje ponadto podatnikom opodatkowanym ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, jak i prowadzących działy specjalne produkcji rolnej.

Czy w związku z korzystaniem z ulgi muszę gromadzić jakieś dokumenty?

Tak. W razie kontroli podatkowej należy wykazać, że prawo do ulgi przysługiwało. Dowodami w tym zakresie będzie przede wszystkim umowa z podmiotem prowadzącym IKZE, jak również dowody wpłaty środków na zabezpieczenie emerytalne. Pamiętać należy, że podstawą do odliczenia mogą być jedynie kwoty faktycznie wpłacone, a nie tylko naliczone. Dokumenty te należy przechowywać przez okres 5 lat.

Czy mogę korzystać jednocześnie z preferencji podatkowych przewidzianych dla IKZE oraz dla IKE?

Tak. Podatnik może oszczędzać jednocześnie zarówno na IKE jak i IKZE. Ulga podatkowa przewidziana dla oszczędzających na IKE będzie miała zastosowanie w momencie wypłaty środków zgromadzonych na emeryturę w postaci zwolnienia ich z opodatkowania, zaś oszczędzając na IKZE podatnik ma możliwość skorzystania z ulgi już w rozliczeniu za rok, w którym dokonał wpłat na konto.

Czy jak jestem zatrudniony na umowę zlecenia lub umowę o dzieło mogę skorzystać z ulgi?

Tak. Podatnikowi, który uzyskuje tego typu dochody przysługuje prawo do obniżenia podstawy opodatkowania o kwoty składek wpłaconych na IKZE.

Czy osoby podlegające samozatrudnieniu mogą skorzystać z ulgi dotyczącej IKZE?

Tak. Osoby podlegające samozatrudnieniu (prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą) mogą skorzystać z ulgi dotyczącej IKZE, wykazując ją w zeznaniu za 2014 r

Czy wpłaty na IKZE podlegają zwolnieniu z podatku od zysków kapitałowych?