Prawie każdy ma przerwy w płaceniu składek na emeryturę. Jak to wpłynie na wysokość świadczeń?

40-latkowie to często rodzice małych dzieci i nastolatków, zwiedzający świat i realizujący swoje pasje, w momencie życia zawodowego, w którym ich kariera się rozwija i stawia przed nimi coraz to nowe wyzwania, a pozycja w pracy jest już mocna. Czy w tym kontekście jest w ogóle przestrzeń w ich życiu na myślenie o emeryturze? – zastanawia się dr hab. Katarzyna Sekścińska z UW. Przypomina, że czas między 40. a 50. rokiem życia jest ważny dla zabezpieczania przyszłości finansowej na okres emerytury. – Po to, by oszczędności były realne, niemal zawsze konieczne jest systemowe i długoterminowe (wieloletnie) odkładanie pieniędzy, co oznacza, że okres między 40. a 50. rokiem życia to „ostatni dzwonek” na rozpoczęcie tych działań – dodaje ekonomistka.

Jest autorką badania „Badanie świadomości emerytalnej i postaw wobec systemu emerytalnego Polaków w wieku 41–50 lat – edycja 2024”, które przeprowadziła na zlecenie Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych. O opinie na temat czasu emerytury, ale też o doświadczenia zawodowe mające wpływ na wysokość przyszłego świadczenia zapytano ponad tysiąc 40– 50-latków. Co 12. osoba nie myślała o czasie starości w ogóle, a kolejnych 10 proc. – raz czy dwa w życiu. Często zaś lub stale zastanawia się nad czasem na emeryturze i na temat tego, jak będzie wówczas żył, co piąty ankietowany.

Za wysoko szacujemy emeryturę z ZUS

Przemyślenia tego pokolenia nie są precyzyjne. Równocześnie uważają, że świadczenie emerytalne z ZUS powinno wystarczyć na znakomitą większość ich wydatków i prognozują, że będą mogli zrealizować tylko swoje podstawowe potrzeby życiowe. Połowa badanych uważa, że emerytura podstawowa powinna być w wysokości ok 80 proc. ich wydatków, a zdaniem 29 proc. świadczenie z ZUS powinno pokrywać wszystkie koszty życia emeryta. Jednocześnie tylko co czwarta osoba uważa, że jej będą spełnione.

Czytaj więcej

Finanse

Suwak bezpieczeństwa jest coraz bogatszy. „Zaczynamy przejadać oszczędności z OFE”

9,6 mld zł przekażą OFE do ZUS w 2024 r., a nie 7,7 mld zł, jak planowano. Z roku na rok pieniądze przekazywane w ramach suwaka bezpieczeństwa są coraz większe, a to oznacza coraz poważniejsze zobowiązania budżetu na kilkanaście lat.

Aktualne szacunki Komisji Europejskiej wskazują, że stopa zastąpienia w 2040 r. wyniesie ok 32 proc. a w 2050 r. 27 proc., ale 40-latkowie szacują stopę zastąpienia swoich przyszłych świadczeń emerytalnych wyraźnie wyżej, przeciętnie na poziomie 72 proc., czyli ją przeszacowują. Mimo to są dość sceptyczni na temat jakości swojego życia na starość.

29 proc. ankietowanych zakłada, że świadczenie emerytalne z ZUS nie pozwoli im nawet na pokrycie podstawowych potrzeb, ponad połowa (56 proc.) spodziewa się, że za świadczenie z ZUS zdoła zrealizować swoje podstawowe potrzeby, ale nic ponadto.

– Oczekiwania większości 40-latków związane z doświadczeniem w przyszłości nie najlepszej sytuacji finansowej na emeryturze, przekładają się na emocje, które ta grupa Polaków odczuwa, myśląc o swojej przyszłej sytuacji finansowej w tym okresie. Trzy najczęściej wskazywane emocje to niepokój, obawa i strach, przy czym dwie pierwsze dotyczą około połowy respondentów, zaś strach – co czwartej osoby w tej grupie – wyjaśnia Katarzyna Sekścińska.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

Ponad 3 tys. zł od każdego pracującego na przywileje emerytalne

Prawie 100 mld zł wydano w zeszłym roku na emerytury i renty z budżetu państwa. Każdy pracujący zapłacił przeciętnie – oprócz swoich składek – ponad 6,5 tys. zł.

Etat był nie dla wszystkich

Sześć na dziesięć osób miało doświadczenie pracy na umowę zlecenia lub o dzieło, a co trzecia – doświadczenie pracy bez jakiejkolwiek umowy, równolegle nie pracując na umowę o pracę. Dodatkowo co piąta osoba pracowała jako samozatrudniona i płaciła minimalne składki. Autorka badania zwraca uwagę na to, że doświadczenia pracy poza etatem są różne i sięgają nawet 35 lat, a więc zaczynają się, zanim osiągnęli oni pełnoletność. Przeciętnie osoby, które mają doświadczenie pracy bez jakiejkolwiek umowy, pracowały w ten sposób dwa i pół roku. 49 proc. osób z tej grupy przepracowało bez umowy ponad rok, 9 proc. – ponad dziesięć lat, a około 5 proc. przepracowało w ten sposób całe swoje dorosłe życie.

Praca na umowę zlecenia lub o dzieło trwała przeciętnie około czterech lat. Ale 17 proc. zarabiało tak ponad dziesięć lat, a co dziesiąta osoba z tych, która mają takie doświadczenie, pracowała w ten sposób przez niemal całe swoje dorosłe życie.