Dziura na własne życzenie

Pieniądze, jakie ZUS wydaje na zasiłki rodzicielskie podwoiły się w ostatnich lat. Dziura w funduszy chorobowym, z jakiego są wypłacane świadczenia, rośnie najszybciej w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. To efekt polityki rodzinnej państwa.

Publikacja: 14.04.2015 10:01

Dziura na własne życzenie

Foto: Fotorzepa, Mateusz Pawlak

Katarzyna Kalata, kandydatka na prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w rozmowach medialnych zwraca uwagę na rosnącą dziurę finansową w funduszu chorobowym. W wywiadach można przeczytać, że to efekt rosnących kosztów zwolnień lekarskich. I należy się temu zjawisku przyjrzeć. – uważa kandydatka na stanowisko szefa państwowego ubezpieczyciela. Warto więc przypomnieć, jaka jest różnica pomiędzy składkami i wydatkami w funduszu chorobowym i skąd wynika.

Rację ma bowiem pani Kalata, że niedobory finansowe najszybciej rosną właśnie w funduszu chorobowym, ale nie koniecznie jest to efekt chorowitości pracowników, czy nieuczciwego wykorzystywania zwolnień lekarskich. To głównie konsekwencje prowadzonej polityki prorodzinnej: wydłużania świadczeń dla rodziców narodzonych ( przysposobionych małych) dzieci oraz wprowadzenia świadczeń dla ojców.

W zeszłym roku (tak wynika z danych ZUS - http://www.zus.pl/files/biul0414.pdf) na świadczenia związane z absencją chorobową finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wydano nieco ponad 8,8 mld zł, czyli o trzysta milionów więcej niż rok wcześniej. Za to zasiłki macierzyńskie warte są ponad 6,7 mld zł – o 2,4 mld zł więcej niż w 2013 roku. Skąd ten skok? To efekt zmian w polityce prorodzinnej państwa wynikający z wydłużenia urlopów rodzicielskich. Wydatki FUS na zasiłki macierzyńskie w ciągu czterech lat (od 2012 roku) wzrosły prawie dwukrotnie: z 3,7 mld zł do planowanych 7,3 mld zł planowanych w tym roku. Konsekwencją tego jest to, że właśnie w funduszu chorobowym (z którego wypłaca się świadczenia związane z macierzyństwem) najszybciej zwiększa się deficyt. W tym roku, jak wynika z planu finansowego FUS wpłacimy 11,5 mld zł składek, a świadczenia kosztować mają 18, 2 mld zł ( w tym macierzyńskie – 7,3 mld zł). W FUS wystarcza zbieranych składek na świadczenia tylko w jednym funduszu: wypadkowym. Dziura finansowa w pozostałych trzech: emerytalnym, rentowym i chorobowym wyniesie w 2015 roku ponad 52 mld zł w stosunku do planowanych składek. Tak wynika z planu finansowego FUS.

Jeśli rząd wprowadzi od przyszłego roku dodatkowe świadczenie rodzinne ( na każde urodzone dziecko 1000 zł miesięcznie przez rok) to dziura zwiększy się o kolejne setki milionów złotych. Jednym z elementów proponowanych przepisów jest zagwarantowanie minimalnego świadczenia w wysokości 1000 zł netto dla osób, które dostają zasiłek macierzyński lub rodzicielski. Jeśli ktoś jest ubezpieczony (w ZUS) i jego zasiłek macierzyński wyniesie mniej niż 1000 zł to zostanie podniesiony do 1000 zł miesięcznie. – przewiduje rząd.

Zasady otrzymywania świadczeń macierzyńskich i rodzicielskich

Prawo do płatnego urlopu macierzyńskiego (rodzicielskiego) i do świadczeń z nim związanych mają ci, którzy płacą obowiązkowe lub dobrowolne składki na ubezpieczenie chorobowe. Składka ta jest obowiązkowa dla pracowników, ale już dobrowolna dla osób samozatrudnionych i osób na umowach zlecenia. Dobrowolnie może się ubezpieczyć tylko ktoś, kto obowiązkowo płaci składki emerytalną i rentową.

Od roku opieka nad narodzonym dzieckiem (albo wziętym na wychowanie, jeśli ma ono mniej niż 7 lat) może wyglądać tak (pisząc ogólnie, bo są wyjątki dla rodzin, którym urodzą się bliźnięta, czy trojaczki, czworaczki):

- 20-tygodniowy urlop macierzyński (14 tygodni po porodzie zarezerwowanych jest tylko dla matki. Jeśli po tym czasie zdecyduje się na powrót do pracy, pozostałe 6 tygodni urlopu wykorzystuje ojciec dziecka);

- 6-tygodniowy urlop macierzyński dodatkowy dla jednego z rodziców, mogą go dzielić między siebie;

- 26-tygodniowy urlop rodzicielski dla matki lub ojca bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego;

- 2-tygodniowy urlop ojcowski przeznaczony jest dla ojców–pracowników. Przysługiwać ma niezależnie od urlopu macierzyńskiego, na którym przebywa mama dziecka. Należałoby wykorzystać do czasu ukończenia przez dziecko 1. roku życia.

To, w jakiej wysokości wynagrodzenie będzie otrzymywać mama (lub tata) na urlopie macierzyńskim podstawowym i urlopach dodatkowych zależeć ma od spełnienia dwóch warunków:

- od wysokości wynagrodzenia (lub przychodu w przypadku samozatrudnionych, zleceniodawców i przedsiębiorców) od których płacili składki na ubezpieczenia społeczne przez rok przed otrzymaniem świadczenia. Kwota ta ma być podstawą wymiaru, od której oblicza się wysokość zasiłku macierzyńskiego. Mama lub tata dostawać ma w czasie urlopu podstawowego zasiłek wart 100 proc. wymiaru podstawy (po odjęciu części składek ubezpieczeniowych),

- od terminu, w jakim zdecydują z ilu części urlopu chcą skorzystać. Jeśli decyzję o pozostaniu z dzieckiem przez rok w domu rodzice podejmą w ciągu 14 dni po porodzie (lub przyjęciu na wychowanie) to otrzymają zasiłek w wysokości 80 proc. Jeżeli zdecydują się później, to ich dodatkowy zasiłek wyniesie 60 proc. podstawy wymiaru (czyli kwoty, od której płacone były składki).

Zasiłek ma być wypłacany na dziecko. Ojciec może go otrzymywać pod warunkiem, iż nie pobiera go matka.

ZUS

Katarzyna Kalata, kandydatka na prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w rozmowach medialnych zwraca uwagę na rosnącą dziurę finansową w funduszu chorobowym. W wywiadach można przeczytać, że to efekt rosnących kosztów zwolnień lekarskich. I należy się temu zjawisku przyjrzeć. – uważa kandydatka na stanowisko szefa państwowego ubezpieczyciela. Warto więc przypomnieć, jaka jest różnica pomiędzy składkami i wydatkami w funduszu chorobowym i skąd wynika.

Rację ma bowiem pani Kalata, że niedobory finansowe najszybciej rosną właśnie w funduszu chorobowym, ale nie koniecznie jest to efekt chorowitości pracowników, czy nieuczciwego wykorzystywania zwolnień lekarskich. To głównie konsekwencje prowadzonej polityki prorodzinnej: wydłużania świadczeń dla rodziców narodzonych ( przysposobionych małych) dzieci oraz wprowadzenia świadczeń dla ojców.

Pozostało 85% artykułu
Emerytura
Europejska emerytura – jakie korzyści widzą Polacy w OIPE
Materiał Promocyjny
Z kartą Simplicity można zyskać nawet 1100 zł, w tym do 500 zł już przed świętami
Emerytura
Europejska emerytura dla polskich seniorów. Czym jest OIPE i jak oszczędzać w euro?
Emerytura
Polski system emerytalny z oceną dostateczną. Spadek w rankingu
Emerytura
Ile wynosi średnia emerytura w Niemczech? Nasi sąsiedzi podnoszą wiek emerytalny
Materiał Promocyjny
Najszybszy internet domowy, ale także mobilny
Emerytura
Wiek emerytalny w Polsce wyróżnia się na tle sąsiadów. Kto pracuje krócej?
Materiał Promocyjny
Polscy przedsiębiorcy coraz częściej ubezpieczeni