Co się dzieje z moimi składkami?

Pracowałem w Polsce, dwadzieścia lat temu wyjechałem do Niemiec, tu pracuję i tu dostanę emeryturę. Z ciekawości pytam: co się dzieje z moimi składkami emerytalnymi, jakie płaciłem w Polsce? – zapytał czytelnik.

Publikacja: 30.01.2014 09:30

Co się dzieje z moimi składkami?

Foto: Bloomberg

Wydawało by się, że jest to proste pytanie i taka sama powinna być odpowiedź. Ale czytelnik nie napisał kiedy wyjechał za granicę i tam zaczął na stałe pracować. A gdy Polska przystąpiła do UE zmieniły się przepisy dotyczące koordynacji systemu ubezpieczeniowego. Odpowiedź nie jest więc jednobrzmiąca. I jak wynika z wyjaśnień Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wymaga pewnej koncentracji od czytelników.

W zależności od tego kiedy czytelnik wyjechał z kraju jego składki albo wykorzystywane są do wypłaty jego emerytury lub do wypłaty świadczenia innych osób.

Jak to możliwe? Datą graniczną jest tu 1 stycznia 1991 rok. Jeśli ktoś zmienił miejsce zamieszkania i przeniósł się do Niemiec z Polski albo odwrotnie przed tym dniem, to zastosowanie ma umowa z dnia 9 października 1975 r. między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym. W takiej sytuacji świadczenie wypłaca instytucja państwa, gdzie mieszka osoba zainteresowana. W przypadku czytelnika są to Niemcy (oczywiście musi on spełniać niemieckie wymogi dotyczące prawa do emerytury). Niemiecka instytucja ubezpieczeniowa traktuje czas zatrudnienie w Polsce jak własne okresy ubezpieczeniowe i ponosi ciężar finansowania świadczenia za te okresy.

Natomiast w sytuacji gdyby osoba przesiedliła się przed 1 stycznia 1991 r. z Niemiec do Polski i posiadała wcześniej przebyte okresy ubezpieczenia w Niemczech, wówczas ZUS emeryturę w całości wypłaca ZUS.

Jak poinformowało biuro prasowe ZUS między polskim płatnikiem a niemieckimi instytucjami nie jest dokonywanie rozliczenie składek w indywidualnych sprawach. „Umowa oparta jest na zasadzie wzajemności tj. w przypadku osób które przesiedliły się z Niemiec do Polski ZUS pokrywa koszty finansowania świadczeń za okresy niemieckie, natomiast niemiecka instytucja finansuje okresy ubezpieczenia przebyte w Polsce osób które przesiedliły się z Polski do Niemiec." Gdyby więc czytelnik wyprowadził się z Polski do końca 1990 roku jego składki zostałyby w Polsce.

Ale jeśli emigrował po 1991 roku np. w roku 1995 to sytuacja wygląda inaczej. Wówczas ważne są inne rozporządzenia unijne na temat koordynacji systemów ubezpieczeń społecznych. Taka osoba wówczas musi spełniać warunki do emerytury w obu państwach i będzie pobierała emeryturę z każdego państwa.

Każda z instytucji wypłaca emeryturę bezpośrednio zainteresowanemu bez pośrednictwa instytucji ubezpieczeniowej państwa, w którym mieszka. Oznacza to, że ZUS wypłaci emeryturę osobie zainteresowanej zamieszkałej w Niemczech zgodnie z dyspozycją złożoną przez świadczeniobiorcę w ZUS albo na rachunek bankowy osoby uprawnionej prowadzony w Niemczech, albo w Polsce (na rachunek bankowy świadczeniobiorcy lub do rąk osoby upoważnionej przez niego do odbioru świadczenia, która mieszka w Polsce).

O tych zasadach decydują dwa unijne rozporządzenia (WE) nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE z 2004r., L 166/1 ze zm.) oraz (WE) nr 987/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE z 2009r., L 284/1).

Zgodnie z nimi instytucje właściwe każdego z państw członkowskich UE/EFTA zobowiązane są do ustalenia uprawnień do świadczeń emerytalno-rentowych - zgodnie z obowiązującym je wewnętrznym ustawodawstwem. Dlatego ważne jest ile lat ktoś opłacał składki w każdym z państw, w jakim pracował. Jeśli zaś w jednym państwie członkowskim UE/EFTA nie posiada okresu ubezpieczenia wymaganego do uzyskania tego świadczenia, to wtedy do przyznania emerytury uwzględnia się (sumuje) również zagraniczne okresy ubezpieczenia przebyte przez tę osobę we wszystkich innych państwach członkowskich. Jeżeli do ustalenia prawa do emerytury-renty konieczne było uwzględnienie zagranicznych okresów ubezpieczenia przebyte w innym państwie członkowskim wysokość świadczenia oblicza się z zastosowaniem proporcji okresów ubezpieczenia w danym państwie w stosunku do sumy okresów ubezpieczenia przebytych we wszystkich państwach członkowskich (wysokość częściowa).

Z przepisów o koordynacji wynika, że ktoś, kto pracował i był ubezpieczony w Polsce, ale też w innych krajach UE emeryturę (także rentę) może uzyskać zarówno z Polski, jak i z każdego innego państwa członkowskiego, w którym była ubezpieczona lub zamieszkiwała, o ile spełnia warunki wymagane do nabycia prawa do świadczenia w tych państwach. Zarówno ZUS jak i instytucje ubezpieczeniowe innych państw członkowskich UE/EFTA, w których osoba zainteresowana nabyła uprawnienia do emerytury wypłacają świadczenia bezpośrednio osobie zainteresowanej. Jak tłumaczy ZUS"W przypadku spełnienia warunków wymaganych do uzyskania emerytury w kilku państwach członkowskich, których ustawodawstwu podlegała osoba zainteresowana, możliwe jest zatem pobieranie emerytur-rent z kilku państw."

Wydawało by się, że jest to proste pytanie i taka sama powinna być odpowiedź. Ale czytelnik nie napisał kiedy wyjechał za granicę i tam zaczął na stałe pracować. A gdy Polska przystąpiła do UE zmieniły się przepisy dotyczące koordynacji systemu ubezpieczeniowego. Odpowiedź nie jest więc jednobrzmiąca. I jak wynika z wyjaśnień Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wymaga pewnej koncentracji od czytelników.

W zależności od tego kiedy czytelnik wyjechał z kraju jego składki albo wykorzystywane są do wypłaty jego emerytury lub do wypłaty świadczenia innych osób.

Pozostało 88% artykułu
Emerytura
Emerytura z giełdy to nie tylko hasło
Emerytura
Europejska emerytura – jakie korzyści widzą Polacy w OIPE
Emerytura
Europejska emerytura dla polskich seniorów. Czym jest OIPE i jak oszczędzać w euro?
Emerytura
Polski system emerytalny z oceną dostateczną. Spadek w rankingu
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Emerytura
Ile wynosi średnia emerytura w Niemczech? Nasi sąsiedzi podnoszą wiek emerytalny
Materiał Promocyjny
Transformacja w miastach wymaga współpracy samorządu z biznesem i nauką