Wiele form gromadzenia kapitału

Oszczędzać na przyszłą emeryturę można w zasadzie w dowolnej formie. Ale są na rynku produkty, które specjalnie do tego służą. Jednym z nich jest indywidualne konto emerytalne (IKE).

IKE może funkcjonować w różnych formach. Umowę o jego prowadzenie możemy podpisać z TFI (wtedy wpłacamy pieniądze do funduszu inwestycyjnego) albo z towarzystwem ubezpieczeniowym (wpłaty do ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych). Oszczędzać możemy też w banku albo gromadząc papiery na rachunku inwestycyjnym prowadzonym przez biuro maklerskie. W PKO BP można otworzyć IKE-Obligacje i deponować na tych rachunku skarbowe obligacje oszczędnościowe. Od zeszłego roku możliwe jest też wpłacanie pieniędzy do dobrowolnych funduszy emerytalnych (DFE), którymi zarządzają PTE (te same, które prowadzą OFE).

Z myślą o tych, którzy kapitał na emeryturę chcą trzymać w obligacjach skarbowych, stworzono konto IKE-Obligacje prowadzone przez DM PKO BP. Do niedawna w ramach IKE można było nabywać wyłącznie dziesięciolatki. Jak wynika z naszych szacunków, jeśli ktoś kupił skarbowe dziesięciolatki w 2004 r., przez dziewięć lat zarobił 76 proc.

Od 1 lutego 2013 r. na emeryturę można oszczędzać przez inwestowanie we wszystkie dostępne rodzaje obligacji skarbowych. Oprócz dziesięciolatek mogą to być papiery dwuletnie, trzyletnie i czteroletnie.

Pieniądze z wykupu obligacji i odsetki pozostają na koncie IKE i nie są zaliczane do limitu wpłat na IKE w danym roku. Można zatem ponownie kupić za nie papiery skarbowe z nowych emisji. Trzeba jednak pamiętać, że przy spadających stopach procentowych oprocentowanie obligacji maleje.

W pierwszym roku funkcjonowania konta IKE-Obligacje jego właściciel nie ponosi żadnej opłaty za prowadzenie rachunku. W drugim roku opłata ta wynosi 0,16 proc. wartości nominalnej posiadanych obligacji. Opłata maleje z roku na rok o 0,01 pkt proc. i osiąga w ósmym roku stały poziom wynoszący 0,1 proc.

IKE może też mieć formę lokaty bankowej. Kto zdecydował się na takie rozwiązanie i dziewięć lat temu założył IKE w banku Millennium, zarobił 57 proc.

Według danych KNF na koniec pierwszego półrocza 2013 r. w tej formie na przyszłą emeryturę odkładało ponad 48 tys. Polaków; stanowiło to jedynie 6 proc. wszystkich posiadających IKE. Wybierając IKE bankowe, klient nie ma do wyboru tak wielu opcji jak w przypadku funduszy. Po prostu otwieramy lokatę i bank nalicza nam odsetki. Obecnie najwyższe oprocentowanie nie przekracza 6 proc. w skali roku, a najniższe to nieco ponad 2 proc.

Część instytucji stosuje zasadę, że oprocentowanie konta emerytalnego rośnie wraz z wydłużaniem okresu oszczędzania. Tak jest na przykład w Deutsche Banku, w SGB Banku, a także w Getin Noble Banku. We wszystkich instytucjach oprocentowanie jest zmienne.

Najwyższą obecnie stawkę, 6 proc. w skali roku, zapewnia Deutsche Bank PBC w ramach oferty db Emerytura. Co więcej, bank gwarantuje odsetki w takiej wysokości przez dziesięć lat, ale aby skorzystać z tej oferty, trzeba się zdecydować na produkt db Emerytura – Start i wpłacać minimum 100 zł miesięcznie.

Od zeszłego roku IKE mogą oferować PTE, które zarządzają OFE. Aby oferować IKE, PTE musiały utworzyć dobrowolne fundusze emerytalne (DFE). W przeciwieństwie do TFI czy ubezpieczycieli klient towarzystwa emerytalnego nie ma wyboru, wpłaca pieniądze do konkretnego funduszu.

PTE utworzyły fundusze o profilu zrównoważonym lub aktywnej alokacji aktywów. Różnice w osiąganych wynikach są spore.

Na rynku działa obecnie dziewięć dobrowolnych funduszy emerytalnych, jednak IKE oferują tylko cztery. Najlepsze rezultaty ma MetLife Amplico DFE. Od początku istnienia zarobił 89 proc. Od początku tego roku najlepiej radzi sobie ING DFE, którego stopa zwrotu wynosi blisko 52 proc.

PTE mają dość klarowną strukturę kosztów ponoszonych przez klienta. Pobierają opłatę od składek, opłatę za zarządzanie aktywami oraz opłatę za zerwanie umowy w ciągu pierwszych 12 miesięcy oszczędzania. Każdy podmiot ustalił koszty na innym poziomie. Warto się im przyjrzeć przed podjęciem decyzji o wyborze konkretnego DFE.

Największy wybór strategii inwestycyjnych proponują TFI oraz towarzystwa ubezpieczeniowe. Pieniądze wpłacane do tych instytucji są pomnażane w funduszach o różnym stopniu ryzyka i różnej potencjalnej stopie zwrotu.

Podstawowe zasady oszczędzania na IKE

? IKE można założyć w:  funduszu inwestycyjnym, banku, towarzystwie ubezpieczeniowym, biurze maklerskim, powszechnym towarzystwie emerytalnym.

? W wybranych oddziałach PKO BP oraz Domu Maklerskiego PKO BP można kupić obligacje oszczędnościowe i zdeponować je na IKE-Obligacje.

? Umowę z instytucją finansową o prowadzenie IKE może podpisać każdy, kto ukończył 16 lat. Nie ma górnej granicy wieku.

? Oszczędzać na IKE mogą też ci, którzy nie mają stałych dochodów, np. okresowo bezrobotni, wykonujący wolne zawody, samozatrudnieni, osoby pracujące na umowę-zlecenie czy o dzieło.

? Jedna osoba może mieć tylko jedno konto IKE, które uprawnia do zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych w momencie wypłaty środków (po spełnieniu określonych warunków, spośród których najważniejszy to osiągnięcie wieku emerytalnego).

? Oszczędności gromadzone na IKE są też zwolnione z podatku spadkowego. Przy wypłacie środków na rzecz uposażonych (warto ich wskazać w umowie) lub spadkobierców nie będzie również naliczony podatek od zysków kapitałowych.

IKE w domu maklerskim

? Domy maklerskie proponują oszczędzanie poprzez zawarcie umowy o prowadzenie IKE w formie rachunku maklerskiego. Obecnie taką ofertę ma siedem biur: DM BOŚ, DI BRE, DM PKO BP, DM BZ WBK, DM BDM, DM BPS i BM DnB Nord.