Zmiany w OFE zmniejszą dług

– Rząd powinien powiedzieć Polakom wprost, że u podstaw tego całego przeglądu emerytalnego, leżą nie problemy systemu emerytalnego, ale problemy budżetu państwa, czy szerzej – finansów publicznych – uważa Ryszard Petru, przewodniczący Towarzystwa Ekonomistów Polskich.

Cel osiągnięty

Patrząc z perspektywy finansów publicznych, każde z proponowanych rozwiązań jest tak skonstruowane, by osiągnąć główny cel – obniżenie deficytu i zadłużenia.

W pierwszym wariancie – przeniesienie do ZUS i umorzenie obligacji posiadanych obecnie przez OFE, zadłużenie Polski ma zmniejszyć się – jak szacuje resort finansów – o ok. 11 proc. PKB. Na koniec ubiegłego roku wartość papierów skarbowych w rękach OFE wynosiła ok. 122 mld zł.

Dług ukryty państwa wobec emerytów wynosi już 3 bln złotych i będzie rósł

– Według naszych szacunków, takie rozwiązanie obniży dług publiczny o 7,5–10,5 proc. PKB, w zależności od tego, czy przekazywane aktywa obejmują także środki pieniężne i obligacje – komentuje Piotr Kalisz, główny ekonomista banku Citi Handlowy.

W sumie zadłużenie państwa mogłoby spaść z obecnych 52,7 proc. PKB do ok. 42–46 proc. PKB, a więc znacznie poniżej dopuszczalnych limitów długu (50, 55 i 60 proc. PKB). A skoro tak, to rząd planuje jednocześnie obniżyć te progi ostrożnościowe o taki procent, jaki wartość przeniesionych do ZUS środków stanowi w relacji do PKB.

Jednocześnie z przeniesieniem obligacji do ZUS, OFE dostałyby zakaz inwestowania w państwowe papiery dłużne. W ten sposób rząd chciałby wymóc, by fundusze emerytalne więcej inwestowały w realną gospodarkę – akcje i korporacyjne papiery dłużne.

– Z punktu widzenia finansów publicznych – większego pola manewru dla elastyczności polityki fiskalnej oraz statystycznie niższej relacji długu do PKB, proponowane zmiany są pozytywne. Jednak przedstawione propozycje, zwłaszcza zakaz kupowania przez OFE skarbowych papierów wartościowych, może mieć poważne konsekwencje rynkowe – ostrzega Radosław Bodys, główny ekonomista PKO BP.

Jakie? Inwestorzy zagraniczny mają ok. 200 mld zł obligacji. Pytanie, co się będzie działo, gdy zechcą je sprzedać, a już nie będzie tak poważnego gracza, jakim są dziś OFE. – Można podejrzewać, że po ograniczeniu roli OFE, płynność rynku obligacji znacznie się zmniejszy. Jeśli inwestorzy zagraniczni zechcą w warunkach zmniejszonej płynności sprzedać swoje aktywa, to można spodziewać się większej zmienności, co może mieć także przełożenie na ceny – mówi Bodys. Inaczej mówiąc, przez jakiś czas na rynku długu mogą nas czekać poważne perturbacje, z dużą zmiennością cen i rentowności, co może negatywnie wpłynąć na koszty obsługi zadłużenia.

Zmiany w OFE. "To wysłanie przyszłych emerytów na rzeź"

Kto zyska na zmianach w OFE? Rząd, a nie emeryci

Ze wskazaniem na ZUS

Drugiego wariantu pod względem wpływu na finanse publiczne resort finansów już nie oszacował. Zakłada on, że Polacy sami wybiorą, gdzie chcą oszczędzać na emeryturę. Jeśli przyszły emeryt wybierze ZUS, zostaną tam przeniesione jego aktywa  z OFE.

– Ta opcja jest tak skonstruowana, że duża część Polaków nawet nie będzie próbowała przejść przez biurokratyczny proces i wybierze opcję domyślną, czyli ZUS. To korzystne rozwiązanie dla państwa – uważa Piotr Kalisz.

Według jego szacunków, przeniesienie 10 proc. aktywów do ZUS oznacza zmniejszenie długu publicznego o około 0,75 proc. PKB i poprawę deficytu budżetowego o 1,8 proc. PKB. Przy większych transferach, ten wpływ na dług i deficyt zwiększą się proporcjonalnie.

Trzeci wariant jest podobny do drugiego, tyle że jeszcze bardziej zachęca do ZUS (ci którzy zdecydują się na OFE, musieliby odprowadzać dodatkową składkę).