Spora rentowność towarzystw emerytalnych

Z informacji uzyskanych przez „Rz" od wszystkich 14 podmiotów (jeden z nich, PTE Polsat, jest obecnie w likwidacji) działających na rynku wynika, że ich łączny zysk netto wyniósł 716,4 mln zł w 2012 r. i był o 16 proc. wyższy niż przed rokiem.

Żadne z towarzystw nie odnotowało straty, a jeszcze rok wcześniej na minusie były AXA i Warta. Jak wynika z naszych wyliczeń, za 50 proc. zysku całej branży odpowiada dwóch największych graczy (ING i Aviva), a za 70 proc. cztery największe podmioty (ING, Aviva, PZU, Amplico).

Zysk brutto towarzystw wyniósł 885 mln zł i był o 15 proc. wyższy niż w 2011 r.

Zakaz akwizycji zwiększył zyski

Na pierwszy rzut oka lepsze wyniki towarzystw mogą zastanawiać, w kontekście spadku wysokości uzyskiwanych przez PTE przychodów, w tym przede wszystkich wpływów z opłaty od składki. Ubiegły rok był bowiem pierwszym pełnym, gdy do OFE wpływała składka na niższym poziomie - 2,3 proc., a nie 7,3 proc. jak do połowy 2011 r. Ale obniżenie składki przekazywanej do OFE było połączone z zakazem akwizycji, a wydatki na pozyskiwanie klientów były jedną z najbardziej znaczących pozycji.

Dr Dobiesław Tymoczko z SGH, zastępca dyrektora Departamentu Systemu Finansowego NBP, mówił na jednej z debat na temat OFE w „Rz", że zakaz akwizycji, a tym samym znaczące ograniczenie kosztów z tym związanych, nie spowodowało obniżenia opłat dla klientów, a jedynie zwiększyło rentowność towarzystw. – Stosunek zysku do przychodu wynosi średnio 50 proc. To jest dobry biznes – mówił. Także zdaniem prof. Wojciecha Otto z Uniwersytetu Warszawskiego nieporozumieniem było niepołączenie zakazu akwizycji z jednoczesnym obniżeniem opłat.

Wskutek tego, że do OFE wpływa składka w niższej wysokości, przychody towarzystw emerytalnych wynikające z zarządzania OFE obniżyły się o 10 proc., do mniej niż 1,5 mln zł. Przy czym wpływy z opłaty od składki obniżyły się aż o prawie 50 proc., do ok. 290 mln zł. Ostry spadek przychodów z tego tytuł nieco zrekompensował 3-proc. wzrost dochodów z drugiej opłaty – za zarządzanie aktywami – do 1,05 mld zł.

Równocześnie 10-proc. spadkowi przychodów ogółem towarzyszyła obniżka o prawie jedną trzecią kosztów towarzystw emerytalnych. I stało się tak przede wszystkim dzięki obniżeniu wydatków na akwizycję, które zawsze były znaczące, bo idące w setki milionów złotych rocznie.

Wysoka rentowność

To m.in. obniżenie kosztów poprawiło rentowność towarzystw emerytalnych. Z naszych wyliczeń wynika, że rentowność branży emerytalnej mierzona wskaźnikiem ROE (zysk do kapitałów) wyniosła 21 proc., wobec 18,7 proc. przed rokiem. Przy czym rozpiętość między poszczególnymi podmiotami jest ogromna. Od 52-proc. ROE w przypadku Nordea PTE, do 3,5 proc. w PTE Aegon.

Przeciętnie ROE towarzystw w 2012 r. jest też wyższe niż w bankach (11,2 proc. w 2012 r.) czy domach maklerskich (3,9 proc.), porównywane z firmami ubezpieczeniowymi (19,6 proc.) i niższe niż w TFI (33,3 proc.).

– Porównywanie ROE, jakie osiąga branża PTE, z tym, co jest w bankach, jest nieporozumieniem, a często się to robi. To zupełnie inna struktura działalności. Skala kosztów stałych w bankach jest znaczna. Lepiej porównywać towarzystwa emerytalne np. z TFI – mówi nam chcąca pozostać anonimową osoba z branży.

W dyskusji na temat działalności towarzystw emerytalnych często wypomina się im, że dotychczas pobrały znaczące pieniądze od swoich klientów w formie opłat. I robi to wrażenie. Od 2000 do 2012 r. było to w sumie prawie 18 mld zł. Z czego przychody z dwóch podstawowych opłat, jakie pobierają (od składki i za zarządzanie aktywami) sięgnęły 16,8 mld zł.

– Często jednak zapomina się dodać w tym miejscu, że koszty obowiązkowe w tym samym czasie to 5,5 mld zł. W tym sam ZUS za przekazywanie składek pobrał 1,4 mld zł. Pozostałe koszty to 6,4 mld zł. Przy czym w tej ostatniej kwocie 4,2 mld zł stanowiły koszty akwizycyjne. To bardzo dużo, ale przez lata godził się na to ustawodawca i trzeba też pamiętać, że pieniądze te stanowiły zarobek akwizytorów. Zysk techniczny towarzystw na zarządzaniu funduszami to 4,9 mld zł w tym okresie. A akcjonariusze towarzystw, które wystartowały w 1999 r. (było ich 21), wydali przeciętnie po 150 mln zł na utworzenie tego biznesu – tłumaczy nam inny przedstawiciel PTE. – Poza tym na nasz zysk wpływ mają przychody z inwestowania kapitału własnego. Warto też dodać, że odprowadziliśmy 1,4 mld zł podatku dochodowego.

Opłaty jeszcze spadną

Można jednak oczekiwać, że przychody towarzystw emerytalnych będą spadać. Obniżenia pobierajnych opłat oczekują nie tylko przeciwnicy OFE, ale także ich zwolennicy. Nie tak dawno Jerzy Buzek, eurodeputowany, były premier, za którego rządów wprowadzono reformę emerytalną w 1999 r., w rozmowie w „Rz" mówił, że zmiany dotyczące OFE powinny iść w kierunku zmniejszenia kosztów ich działalności i zwiększenia efektywności.

– Pamiętajmy, że w 2012 r. wszystkie OFE zarobiły dla klientów ok. 37 mld zł. Towarzystwa emerytalne od dawna proponują mocniejsze powiązanie swoich przychodów z zyskami wypracowanymi dla klientów. Takie rozwiązanie zwiększyłoby społeczną akceptację działalności OFE, więc warto je wprowadzić – mówi Paweł Pytel, prezes Aviva PTE.

Rząd pracuje nad raportem, który będzie przeglądem prawa dotyczącego systemu emerytalnego z propozycjami zmian. Wydaje się już przesądzone, że całkowicie zostanie zniesiona opłata od składki. Być może będą też zmiany w opłacie za zarządzanie aktywami.

Ubezpieczenia Koszty Przychody

Pozostało 90% artykułu