UOKiK nałożył kary na instytucje oferujące IKE

Urząd kwestionował m.in. brak odpowiedzialności za operacje pieniężne, wydłużenie terminu na wypłatę środków po śmierci ubezpieczonego, stosowane przez banki, towarzystwa ubezpieczeniowe i TFI.

Konsument, który decyduje się na oszczędzanie w tzw. III filarze może odkładać pieniądze m.in. na indywidualnym koncie emerytalnym (IKE). W zależności od wybranej formy oszczędzania, stroną umowy może być m.in. biuro maklerskie, zakład ubezpieczeń, bank, towarzystwo funduszy inwestycyjnych lub towarzystwo emerytalne. W sumie konto oferuje około 50 instytucji finansowych.

Wydane przez prezes UOKiK decyzje są wynikiem kontroli umów o indywidualne konta emerytalne przygotowanej w lutym 2012 roku.

Jak poinformował  urząd w środę, łącznie wydał 19 decyzji: na 10 przedsiębiorców nałożono sankcje finansowe za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów w łącznej wysokości 36,1 mln zł, poza tym na 6 nałożono kary za nieudzielenie w terminie informacji w postępowaniu UOKiK o łącznej wartości prawie 115 tys. zł. W przypadku dwóch przedsiębiorców prezes urzędu przyjęła zobowiązanie do zmiany praktyki (dotyczy TFI: PZU i Legg Mason), w jednym przypadku umorzono postępowanie (Allianz Życie).

Klauzule zakwestionowane przez prezes UOKiK są sprzeczne z ustawą o IKE i IKZE, prawem bankowym, a także wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych. Najwyższe kary finansowe zostały nałożone na PKO BP, BRE Bank, Millennium Bank, PZU Życie, BGŻ oraz ING TUnŻ.

PKO BP i Millennium Bank

Wątpliwości w przypadku obu banków wzbudził brak odpowiedzialności za przeprowadzanie operacji pieniężnych. Zgodnie z prawem, umowa o prowadzenie rachunku bankowego musi określać m.in. odpowiedzialność przedsiębiorcy za nieprawidłowe rozliczenia pieniężne oraz wysokość odszkodowania za poniesione z tego tytułu straty. Konsument musi wiedzieć jakie prawa mu przysługują w razie niewywiązania się banku z kontraktu. Ma to szczególne znaczenie w przypadku umów, na podstawie których konsumenci lokują środki finansowe. W ocenie prezes Urzędu nieinformowanie w umowach o wysokości odszkodowania, o które może starać się konsument, gdy przedsiębiorca nie wywiązuje się z umowy, stanowi naruszenie prawa.

Kolejna klauzula stosowana przez PKO BP nieprecyzyjnie informowała o powodach wypowiedzenia umowy, dopuszczając dowolną interpretację przedsiębiorcy. W konsekwencji bank mógł wypowiedzieć kontrakt z innych powodów, niewskazanych w umowie. W przypadku Millennium Bank Urząd zakwestionował praktykę niewskazywania w umowach ike przesłanek ich zmiany. Zgodnie z prawem, konsument musi mieć rzetelną informację o tym, w jakich sytuacjach bank może dokonać zmiany umowy.

Za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów prezes UOKiK nałożyła na PKO BP karę finansową ponad 14,6 mln zł. Na Millennium Bank została nałożona kara ponad 2,8 mln zł. Decyzje nie są ostateczne, ponieważ oba banki odwołały się do sądu.

BRE Bank

UOKiK  zarzucił bankowi stosowanie 4 niedozwolonych klauzul umownych wpisanych do rejestru klauzul niedozwolonych. Jedną z zakwestionowanych klauzul jest postanowienie wyłączające odpowiedzialność banku w przypadku użycia przez osoby trzecie numeru identyfikacyjnego oraz haseł do kanałów dostępu do lokaty na rachunku. Ponadto bank przyznawał sobie prawo do czasowego ograniczenia dostępu do rachunku IKE i również nie ponosił za to odpowiedzialności. Niedozwolone jest arbitralne zwalnianie się z odpowiedzialności w każdej sytuacji. Zgodnie z prawem, każdy przedsiębiorca odpowiada za awarie czy usterki, które wystąpiły z jego winy.

Za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów prezes UOKiK nałożyła na BRE Bank karę finansową ponad 14,7 mln zł. Decyzja nie jest ostateczna, ponieważ bank odwołał się do sądu.

PZU Życie

Wątpliwości wzbudziło m.in. wydłużenie terminu na wypłatę środków po śmierci ubezpieczonego. Zgodnie z jednym z warunków PZU Życie wydłużyło ten termin do 30 dni, tymczasem zgodnie z ustawą o ike i ikze pieniądze powinny zostać wypłacone w ciągu 14 dni od złożenia wniosku. Zastrzeżenia wzbudziło także postanowienie, które decydowało o skuteczności doręczeń listów. W przypadku nieodebrania takiej korespondencji przez konsumenta, pismo było automatycznie uznawane za doręczone. Takie postanowienie może prowadzić do tego, że konsument, który z różnych przyczyn nie będzie mógł zapoznać się z listem, będzie musiał ponosić konsekwencje jego nie zawsze korzystnych treści. PZU Życie zaprzestało stosowania tej klauzuli.

Za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów Prezes UOKiK nałożyła na PZU życie karę finansową ponad 1,2 mln zł. Decyzja nie jest ostateczna, ponieważ przedsiębiorca odwołał się do sądu.

ING TUnŻ

Wątpliwości wzbudziły m.in. nadmierne wymagania przy wypłacie środków. Jak się okazało, przedsiębiorca uzależnia wypłatę środków z ike po śmierci oszczędzającego od spełnienia dodatkowych warunków, które jednak nie wynikają z przepisów: zaświadczenia stwierdzającego przyczynę śmierci wystawionego przez lekarza lub stosowne władze. Zdaniem Prezes UOKiK, taka praktyka może utrudniać wypłatę środków osobom uprawnionym.