W co inwestowały dobrowolne fundusze w 2012 r.

Dobrowolnymi funduszami emerytalnymi zarządzają powszechne towarzystwa emerytalne. To drugi typ funduszy, obok otwartych, którymi mogą zarządzać. DFE służą jednak do dodatkowego i dobrowolnego oszczędzania na emeryturę.

Składki osób, które zdecydują się otworzyć indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) lub indywidualne konto emerytalne (IKE, nie wszystkie towarzystwa oferują te drugie konto) w towarzystwie emerytalnych lokowane są właśnie w dobrowolnym funduszu.

DFE podobnie jak OFE muszą publikować raz w roku pełen skład portfela inwestycyjnego. A to oznacza, że dokładnie można sprawdzić gdzie fundusz inwestuje wpłacane przez klientów składki.

W portfelach ośmiu DFE, które działały na koniec 2012 r. (startowały w różnym czasie) znajdowało się ponad 10 mln zł. Większość to pieniądze wpłacone na IKZE. A tym samym klienci mogą wpłacone składki odpisać od podstawy opodatkowania przy rozliczaniu PIT za ubiegły rok. IKZE daje bowiem bieżącą ulgę podatkowa. Wpłaty na te konto w danym roku są jednak ograniczone do 4 proc. pensji brutto w roku poprzednim (nie więcej jednak niż 4231,2 zł w 2013 r.).

Akcje za 3,2 mln zł

Wracając jednak do DFE. Ich polityka inwestycyjna różni się od tej w otwartych funduszach emerytalnych. Przede wszystkim DFE wolą opisywać siebie jako fundusze aktywnej alokacji aktywów, a co za tym idzie udział akcji w ich portfelach może (przynajmniej teoretycznie) dojść nawet do 100 proc. Z założenia takie fundusz bardziej agresywnie inwestują na giełdzie niż OFE. W przypadku tych ostatnich limit inwestycji w akcji wynosi od tego roku 47,5 proc., w rzeczywistości to ok. 34 proc.

Portfele dobrowolnych funduszy

Jak sprawdziliśmy dość podobnie było w DFE. Przeciętny udział akcji wyniósł 31,1 proc. , a ich wartości wyniosła 3,2 mln zł. W poszczególnych funduszach różnie to wyglądało. Niektóre w ogóle nie posiadały akcji w portfelu (np. Pocztylion-Plus), w innych udział papierów udziałowych przekroczył 50 proc. (PZU).

Gros pieniędzy klientów dobrowolnych funduszy było ulokowanych także na depozytach bankowych (23,1 proc.) oraz były to środki pieniężne (26,5 proc.). W przypadku funduszu Pocztylion-Plus, właściwie całość portfela stanowiły środki pieniężne.

Najbardziej urozmaiconym portfelem mogą pochwalić się fundusze: Nordea i MetLife Amplico, ale też PZU, PKO i Pekao.

Oczywiście skład portfela zależy od wielkości zarządzanych pieniędzy. W przypadku DFE jest to od 100 tys. zł (Pocztylion-Plus) do prawie 4 mln zł (PZU). Oraz od okresu działania – niektóre DFE startowały już w styczniu 2012 r., inne dopiero pod koniec roku (w październiku Pekao). Stworzenie docelowej struktury portfela wymaga zaś  czasu.

- Niska wartość aktywów netto Nordea DFE utrudniała osiągnięcie pełnej dywersyfikacji portfela. Stosunkowo wysokie koszty transakcyjne w relacji do wartości transakcji kupna/sprzedaży instrumentów finansowych sprawiły, że portfel akcyjny funduszu charakteryzował się znaczną koncentracją i opierał się na starannie wyselekcjonowanych akcjach spółek o istotnym potencjale wzrostu – mówi Janusz Nowak, zarządzający portfelem akcji w Nordea PTE.

Jak dodaje dzięki trafnej selekcji w ramach portfela akcyjnego, aktywnemu zarządzaniu częścią dłużną oraz rozszerzeniu portfela dłużnego o obligacje emitowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego, obligacje komunalne i obligacje korporacyjne Nordea DFE osiągnął w zeszłym roku bardzo dobre wyniki inwestycyjne.

- Wraz z napływem nowych środków do funduszu i przyrostem wartości aktywów netto oczekiwać można, że stopień dywersyfikacji portfela będzie sukcesywnie wzrastał – mówi Janusz Nowak.

Najwięcej akcji spółek znalazło się w portfelu Allianz i MetLife Amplico – 32 oraz PZU – 28, Allianz – 22, PKO – 21. W przypadku Nordei było to 13 spółek, a w ING – 4.

To zwykle akcje sprawdzonych spółek, które są także w portfelu OFE. Choć – co warte zaznaczenie – portfel DFE nie jest tak skoncentrowany na akcjach największych spółek giełdowych.

Jak mówią zarządzający, różnice w zarządzaniu DFE, a OFE dotyczące części akcyjnej sprowadzają się do braku możliwości inwestowania w papiery, których nominalna cena jest wysoka, większego ograniczenia i skoncentrowaniu portfela akcji na 10-15 papierach oraz większej zmienności składu portfela akcji (możliwość zakupu mniej płynnych papierów).

Wizytówki DFE

Wysokie zyski

Jak podkreślają zarządzający, podstawowa różnica pomiędzy zarządzaniem DFE i OFE polega na tym, że dla funduszy DFE nie wprowadzono, tak jak dla OFE, ustawowych zapisów ustanawiających wymóg uzyskania minimalnej stopy zwrotu. Mechanizm ten miał uzasadnienie przy tworzeniu obecnego systemu emerytalnego, jednak z czasem doprowadził do bardzo dużego upodobnienia się strategii inwestycyjnych poszczególnych OFE. W przypadku DFE działania podejmowane przez konkurencję nie mają znaczenia, co pozwala na dużo bardziej elastyczne zarządzanie portfelem. Przy niewielkich aktywach znacznie łatwiej jest też szybko redukować straty w przypadku spadków kursów giełdowych. Podobnie szybko można w razie potrzeby zwiększyć udział akcji, jeśli sytuacja rynkowa się poprawi. Można to zrobić w zasadzie z dnia na dzień, podczas gdy w OFE trzeba przewidywać sytuację wiele miesięcy naprzód. To wszystko sprawia, iż fundusze DFE osiągają dotychczas znacznie lepsze wyniki inwestycyjne niż OFE.

Po pierwszym, często niepełnym roku działania (2012 r.), niektóre DFE mogą pochwalić się całkiem dobrymi wynikami inwestycyjnymi. Wśród pięciu dobrowolnych funduszy, które działają najdłużej, najlepszym wynikiem za ubiegły rok może pochwalić się PZU. Fundusz ten zarobił 49 proc. Kolejny za nim MetLife Amplico uzyskał wynik 40,4 proc. Niedużo mniej Nordea, bo 35,7 proc. Fundusz PKO może pochwalić się wynikiem rzędu 14,4 proc., a Allianz – prawie 10 proc.

W samym czwartym kwartale minionego roku, gdy sytuacja zwłaszcza na rynku akcji, była bardzo dobra, najlepiej wypadł fundusz PZU, który zarobił dla klientów 17,4 proc. Prawie 15 proc. zysku miał także fundusz MetLife Amplico. Większa zmienność wartości jednostki rozrachunkowej DFE wynika z bardziej skoncentrowanego portfela.

Sprawdź wyniki w 2012 r. nowych funduszy