Zbliża się termin kolejnego losowania

Wszyscy, którzy urodzili się od 1969 roku, w przyszłości będą otrzymywali emeryturę z dwóch źródeł: ZUS i otwartych funduszy emerytalnych (OFE). Dlatego każdy, kto rozpoczyna pracę zawodową, ma obowiązek zawrzeć umowę z jednym z 14 działających obecnie na rynku funduszy (trafia do nich 7,3 proc. naszego miesięcznego wynagrodzenia).

Jest na to siedem dni od podpisania umowy z pierwszym pracodawcą. Dotyczy to też osób, które przez jakiś czas podlegały ubezpieczeniu emerytalnemu (choć w danym momencie jest to nieaktualne), bo na przykład pracowały na podstawie umowy-zlecenia.

Także studenci zatrudnieni na podstawie umowy o pracę muszą przystąpić do OFE. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy student, który nie ukończył 26. roku życia, zatrudniony jest na umowę-zlecenie, agencyjną lub inną umowę o świadczenie usług; wówczas nie ma obowiązku płacenia składek na ubezpieczenie emerytalne i tym samym nie musi wybierać funduszu.

Do osób, które zapomniały o tym obowiązku, ZUS dwa razy w roku wysyła przypomnienie. Właśnie rozesłał pisma w tej sprawie do 223,5 tys. osób. Znajduje się w nich informacja, że adresat listu ma czas do 10 stycznia na zawarcie umowy z funduszem.

Koniec roku to okres świąteczny, tak więc wbrew pozorom czasu jest niewiele. A od tego, jaki fundusz wybierzemy, zależy wysokość naszej przyszłej emerytury. Załóżmy, że oszczędzamy przez 40 lat i rocznie wpłacamy do OFE 2,4 tys. zł. Jeden fundusz osiąga roczną stopę zwrotu w wysokości 1,5 proc., a drugi 6 proc. W takiej sytuacji członek drugiego funduszu zgromadzi na emeryturę 2,5-krotnie więcej niż klient pierwszej instytucji. Pamiętajmy również, że im dłużej zwlekamy z decyzją, tym dłużej nasze składki leżą na koncie w ZUS i nie są przez fundusz inwestowane.

Jeśli nie wybierzemy OFE samodzielnie, decyzję za nas podejmie komputer. Pod koniec stycznia odbędzie się losowanie zorganizowane przez ZUS. Wezmą w nim udział wszyscy, którzy nie podpiszą – choć powinni – umowy z funduszem do 10 stycznia. Komputer będzie przydzielał tylko do pięciu OFE: AIG, Generali, Polsat, Pekao i Pocztylion. Tylko one spełniają bowiem warunki określone w ustawie: nie są zbyt duże i mają dobre wyniki. Do każdego z sześciu funduszy losowana jest taka sama liczba ubezpieczonych. ZUS wysyła zawiadomienie, że dana osoba została przypisana do konkretnego OFE. Z kolei fundusz przesyła warunki członkostwa, list powitalny, prospekt informacyjny oraz, co najważniejsze, umowę, którą po podpisaniu należy odesłać.

[ramka][srodtytul]Na czym polega losowanie[/srodtytul]

Aby uniknąć udziału w najbliższym losowaniu organizowanym przez ZUS (odbędzie się pod koniec stycznia 2009 r.), należy przystąpić do OFE do 10 stycznia.

W losowaniu biorą udział jedynie te fundusze, które:

– mają nie większy niż 10-proc. udział w rynku OFE mierzony wysokością aktywów (ta zasada wyklucza trzy największe OFE: CU, ING oraz PZU Złotą Jesień),

– osiągnęły stopę zwrotu wyższą niż średnia ważona w dwóch ostatnich okresach rozliczeniowych (dane te publikuje KNF na początku kwietnia i października).

W najbliższym losowaniu będzie można trafić do jednego z pięciu OFE: AIG, Generali, Polsat, Pocztylion oraz Pekao.

W losowaniu biorą udział urodzeni po 31 grudnia 1968 r., podlegający ubezpieczeniu społecznemu, którzy otrzymali wezwanie z ZUS. Nie dotyczy to studentów i uczniów do 26. roku życia, którzy podjęli pracę w ramach umowy-zlecenia, umowy o dzieło lub rozpoczęli studia doktoranckie.[/ramka]

[ramka][srodtytul]Informacje przydatne przy wyborze funduszu[/srodtytul]

Na rynku działa 14 OFE. Każdy jest zarządzany przez powszechne towarzystwo emerytalne (PTE). Do niedawna było 15 funduszy, ale w tym roku Aegon przejął Skarbiec-Emeryturę. PTE należą zwykle do dużych grup finansowych: bankowych lub ubezpieczeniowych.

Do funduszu można się zapisać przez telefon, Internet, można także umówić się z przedstawicielem OFE. Najlepiej porównać oferty kilku funduszy i choć trochę przygotować się do ewentualnego spotkania z agentem. Konkurencja jest duża i zdarza się, że agenci wprowadzają w błąd przyszłych klientów, na przykład przedstawiają tylko dane dotyczące najlepszego okresu, pomijając inne.

Nasze oszczędności w OFE są chronione. Fundusze są samodzielnymi podmiotami. Żaden z nich nie może zbankrutować. Ich majątek jest odrębny od tego, którym dysponuje towarzystwo emerytalne.

Środki w okresie gromadzenia ich w funduszu podlegają dziedziczeniu. Wystarczy w umowie wskazać osoby, do których trafią pieniądze, jeśli ubezpieczony umrze przed przejściem na emeryturę.

Fundusz emerytalny musi lokować środki nie tylko efektywnie, ale też bezpiecznie, zgodnie z ustawowymi limitami inwestycyjnymi. Każdy OFE prowadzi jednak własną politykę. Jeśli przyjął dobrą strategię i lepiej niż konkurenci pomnaża pieniądze, zwłaszcza w długim okresie, oszczędności gromadzone na emeryturę powinny przyrastać szybciej.

Głównym miernikiem efektywności funduszy jest stopa zwrotu pokazująca, o ile wzrosła lub spadła wartość jednostek rozrachunkowych, na które przeliczane są składki klientów. Obecny rok jest pierwszym, w którym fundusze mają ujemne stopy zwrotu z powodu bessy na giełdzie.

Przy ocenie funduszy trzeba brać pod uwagę jak najdłuższy okres, co najmniej kilkuletni. Historyczne stopy zwrotu nie dają gwarancji, że podobne będą w przyszłości. Od spektakularnych skoków w rankingach ważniejsza jest stabilność osiąganych wyników.

Błędne jest przeświadczenie, że tanie jednostki są lepsze, bo można ich kupić więcej, a poza tym, skoro teraz są tanie, w przyszłości na pewno zdrożeją. W uproszczeniu można powiedzieć, że fundusz, którego jednostka rozrachunkowa ma wyższą wartość, w przeszłości osiągał lepsze wyniki. Wszystkie OFE rozpoczęły działalność w połowie 1999 r. Początkowa wartość ich jednostek była taka sama i wynosiła 10 zł.

Nadzór emerytalny co pół roku publikuje zestawienie OFE według osiągniętych stóp zwrotu w ciągu trzech lat inwestowania. Można je znaleźć na www.knf.gov.pl. Podobne zestawienia z analizą osiągnięć każdego OFE zamieszczamy w „Moich Pieniądzach” po zakończeniu każdego kwartału.

Większość funduszy pobiera taką samą opłatę od składki (maksymalną zapisaną w ustawie). Nowy klient każdego funduszu (oprócz OFE Allianz) płaci do końca 2010 roku 7 proc. W Allianz opłata ta jest niższa.

Opłata za zarządzanie składkami maleje wraz ze wzrostem środków, jakimi zarządza dany fundusz. Dlatego niższe opłaty pobierają największe fundusze (np. Commercial Union, ING, PZU Złota Jesień).

W każdej chwili można zmienić fundusz na inny, ale w pierwszych dwóch latach oszczędzania trzeba zapłacić za transfer środków. W zależności od stażu członkowskiego opłata ta wynosi od 80 do 160 zł (im dłuższy staż, tym opłata niższa).

Trzeba pamiętać, że emerytura pochodząca z ZUS i OFE będzie stanowić od 30 do 70 proc. naszych zarobków przed zakończeniem pracy zawodowej. Jeśli nie chcemy, by nasz standard życia drastycznie się obniżył, musimy oszczędzać dodatkowo.[/ramka]