Mała firma kredytu nie dostanie. Co 4 odprawiona z kwitkiem

Tak wynika z badania Krajowego Rejestru Długów i NFG (Narodowego Funduszu Gwarancyjnego) „Płatności i finansowanie przedsiębiorstw w czasie pandemii”. Według raportu w ciągu ostatniego roku o kredyt w banku zawnioskowało 43,4 proc. przedsiębiorstw MŚP. Jednak jedna czwarta mikrofirm nie dostałą finansowania z banku. Mikrofirmom odmawia się kredytu 10 razy częściej niż firmom średnim.

Przypomnijmy, że od początku pandemii dostęp do finansowania zewnętrznego dla firm stał się mocno utrudniony. Według danych NBP, od marca do lipca 2020 r. wartość kredytów udzielonych firmom przez banki spadła o ponad 25 mld zł. Mniej firm wnioskowało o kredyt, z uwagi na to, że część z nich ograniczyła aktywność gospodarczą, ale też obcinanie wydatków inwestycyjnych było jedną z pierwszych reakcji firm na zamrażanie gospodarki. Potwierdzały to chociażby cykliczne badania Krajowego Rejestru Długów „KoronaBilans MŚP”.

Drugie półrocze 2020 r. nie przyniosło poprawy w kredytowaniu firm. Niepewność przedsiębiorców i jesienna, druga fala pandemii nie sprzyjały inwestycjom. Co gorsza, więcej banków zaostrzyło politykę w stosunku do sektora MŚP bardziej niż wobec dużych firm, zwłaszcza w przypadku kredytów długoterminowych. Banki starały się eliminować klientów bardziej ryzykownych. Prawdziwe odbicie przyszło dopiero w kwietniu 2021 r. Banki udzieliły wówczas o 73,2 proc. więcej kredytów dla mikrofirm w porównaniu do stanu sprzed roku. Mimo to, jak pokazuje badanie „Płatności i finasowanie przedsiębiorstw w czasie pandemii”, wiele wniosków kredytowych w koronakryzysie zostało odrzuconych.

Największy apetyt kredytowy w średnich

Przedsiębiorcy z sektora MŚP zapytani przez Krajowy Rejestr Długów i firmę faktoringową NFG o to, czy w ciągu ostatniego roku wnioskowali o kredyt w banku – w większości odpowiadali, że nie. Tylko 43,4 proc. firm odpowiedziała twierdząco. Jednak, jak wskazują autorzy badania, odpowiedzi te różnią się w zależności od wielkości firmy.

– Zdecydowanie największy apetyt kredytowy w pandemii miały firmy średnie: prawie połowa z nich zawnioskowała o kredyt w banku (48,8 proc.). Po przeciwnej stronie są mikroprzedsiębiorstwa. Wśród nich tylko co trzecie zawnioskowało o finansowanie (35,3 proc.). Wynika to stąd, że mikrofirmy generalnie unikają kredytów. Po pierwsze z obawy o to, że nie będą w stanie spłacić zaciągniętego zobowiązania, a po drugie, częściej niż większe firmy spotykają się z odmową ze strony banku – tłumaczy Dariusz Szkaradek, prezes NFG.

Mały biznes mało wiarygodny?

Według bazy danych KRD, zadłużenie firm wynosi 11,5 mld zł, z czego większość, bo 6,3 mld zł, należy do jednoosobowych działalności gospodarczych. JDG-i odpowiadają za 64 proc. zadłużenia wszystkich zadłużonych przedsiębiorstw. Dlatego mikrofirmy są też dla banków mniej wiarygodne. Badanie Krajowego Rejestru Długów i NFG „Płatności i finasowanie przedsiębiorstw w czasie pandemii” wskazuje, że wśród firm z sektora MŚP, które zawnioskowały o kredyt, 11,8 proc. spotkało się z odmową. Patrząc przez pryzmat wielkości firm – mikroprzedsiębiorstwa spotkały się odmową banków 10 razy częściej niż firmy średnie.

– Podczas gdy w firmach średnich tylko 2,5 proc. wnioskujących otrzymało negatywną decyzję z banku, w mikrofirmach było to 25,4 proc., czyli jedna czwarta wnioskujących o kredyt. W pandemii banki istotnie zaostrzyły politykę kredytową wobec przedsiębiorstw z sektora MŚP, ograniczając dostęp do finansowania biznesom postrzeganym jako ryzykowne. W tym gronie znalazły się głównie mikrofirmy – komentuje Dariusz Szkaradek.

Jak dodaje banki, oceniając ryzyko kredytowe, szacują, że przedsiębiorstwa, które już dziś mają problem z płynnością finansową, nie będą w stanie spłacić zobowiązań w przyszłości.

– Stąd odmawiają udzielenia kredytu, który bądź co bądź często jest właśnie formą finansowania długoterminowego – mówi Szkaradek.

Jak pokazuje badanie, najczęstsze powody odmowy kredytu to: nieregularny przychód firmy (42,3 proc.), branża przedsiębiorcy uznana przez bank za ryzykowną (38,5 proc.) lub brak zdolności kredytowej (30,8 proc.).

Nic straconego

Ale i z tej sytuacji jest wyjście. Jak zauważa prezes NFG, nawet firma, której odmówiono kredytowania w banku, może skorzystać z finansowego wsparcia. Taką alternatywą dla kredytu jest faktoring. Mogą po niego sięgnąć również mikroprzedsiębiorstwa działające w branżach uznanych przez bank za ryzykowne. Faktoring polega na zamianie faktur na gotówkę, a podstawowym zabezpieczeniem dla faktora jest finansowana wierzytelność.