Łatwiej się pozbędziesz niechcianego ubezpieczenia

Na początku roku wchodzi w życie nowa ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Ma wzmocnić ochronę konsumentów poprzez ograniczenie ryzyka niewypłacalności towarzystwa oraz wprowadzenie kilku uregulowań prokonsumenckich.

– Nowa ustawa zawiera przepisy, które mają być środkiem zaradczym na narastające od wielu lat problemy z umowami ubezpieczenia na cudzy rachunek oraz z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym – mówi Anna Dąbrowska z Biura Rzecznika Finansowego.

Niestety, zmiana regulacji nie rozwiązuje problemów tych osób, które wcześniej zawarły niekorzystne umowy i teraz chciałyby je rozwiązać bez ponoszenia wysokich kosztów.

Maksymalnie 4 proc.

Każdy, kto wykupi ubezpieczenie powiązane z inwestycją, zgodnie z ustawą będzie miał prawo odstąpić od umowy w ciągu 60 dni od otrzymania po raz pierwszy rocznej informacji o wysokości przysługujących świadczeń (informacja taka jest przesyłana po 10–14 miesiącach od zawarcia umowy).

W razie podjęcia takiej decyzji klient musi się liczyć z możliwością pomniejszenia wartości zwracanych środków, ale w ustawie został zapisany limit; pomniejszenie może wynieść maksymalnie 4 proc. W przypadku produktów strukturyzowanych jest to liczone od wartości wpłaty, a w przypadku polisy z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK) – od wartości jednostek uczestnictwa funduszu według stanu na dzień odstąpienia od umowy.

To ważna zmiana. Dotąd opłaty za wycofanie się z umowy w pierwszych latach po jej podpisaniu sięgały nawet 100 proc. zgromadzonych środków. W ten sposób towarzystwa rekompensowały sobie wydatki na wysokie prowizje dla agentów ubezpieczeniowych.

Na zmianie przepisów nie skorzystają osoby, które zawarły umowy z ubezpieczycielami przed wejściem w życie ustawy. Dotyczą ich dotychczasowe reguły.

Dopasowana do potrzeb

Przed zawarciem umowy ubezpieczania na życie z UFK albo umowy dotyczącej produktów strukturyzowanych towarzystwa będą miały obowiązek przeprowadzenia analizy potrzeb, wiedzy, doświadczenia oraz sytuacji finansowej klienta. Dopiero na tej podstawie można przedstawić propozycję ubezpieczenia wraz z uzasadnieniem, w jaki sposób odpowiada ono potrzebom klienta.

Wprawdzie, jak mówi Paweł Stykowski, dyrektor Departamentu Prawnego InterRisk, należy się liczyć z tym, że wielu klientów odmówi wypełnienia ankiety (tak jest w przypadku ankiet proponowanych przy zakupie np. funduszy inwestycyjnych), ale będzie istniał sposób na uświadomienie klientowi, jakie cechy ma wybrany produkt i czy odpowiada oczekiwaniom. Jest to korzystne również dla ubezpieczycieli. Do tej pory niezadowoleni klienci często twierdzili, że nie wiedzieli, co kupują, choć otrzymali komplet dokumentów przed zawarciem umowy.

Jeśli z analizy będzie wynikać, że dane ubezpieczenie nie jest odpowiednie dla klienta lub gdy towarzystwo nie będzie w stanie zaoferować odpowiedniego ubezpieczenia, przekaże tę informację klientowi. W takiej sytuacji zawarcie umowy będzie możliwe tylko na podstawie pisemnego żądania klienta.

Ściągawka z OWU

Przed zawarciem umowy dotyczącej ubezpieczenia na życie z UFK towarzystwa będą musiały poinformować o ryzyku inwestycyjnym, wysokości pobieranych opłat, a także rekomendować minimalny okres trwania umowy. Informacje te powinny znaleźć się w tzw. karcie produktu przedstawianej klientowi.

– Sposób, w jaki zaprezentujemy konsumentowi materiały, będzie miał jednak drugorzędne znaczenie, jeśli klient nie będzie odczuwał potrzeby i chęci czytania dokumentów, choćby grafik opisujących polisę – mówi Patrycja Duszeńko-Majchrowska, dyrektor pionu projektów strategicznych w Grupie Ubezpieczeniowej Europa.

– Oczywiście to, że klient podczas sprzedaży dostaje teraz więcej informacji o produkcie, jest pozytywne. Ale kluczowe znaczenie ma to, czy klient będzie chciał się z nimi dokładnie zapoznać. Jeśli tak, faktycznie z pełną świadomością podejmie decyzję. Jeśli nie, nadal mamy ryzyko niezrozumienia charakteru usługi finansowej – dodaje Jan Grzegorz Prądzyński, prezes zarządu PIU.

Dodatkowo nowa ustawa przewiduje, że przed zakupem ubezpieczenia na życie z UFK towarzystwo ma obowiązek przekazania umowy na piśmie lub za zgodą klienta – na trwałym nośniku. Powinno to uchronić klientów przed pochopnym podpisywaniem zobowiązań na wiele lat.

Ubezpieczyciel będzie miał również wiele obowiązków informacyjnych przy sprzedaży produktów strukturyzowanych.

Mało czasu na zmiany

Wprowadzenie zmian wymuszonych przez nową ustawę jest dla towarzystw nie lada wyzwaniem w końcu roku, ale wszystkie zapewniają, że na pewno zdążą.

– Wymaga to od ubezpieczycieli dostosowania postanowień wzorców umownych do nowych przepisów. W Allianz oznacza to zmiany w ok. 150 wzorcach – mówi Katarzyna Kołodziejczyk, dyrektor Departamentu Prawnego Allianz.

– Ustawa przede wszystkim porządkuje rynek. Teraz jest jasne, czym są, a czym nie są zarówno ubezpieczenia ochronne, jak i inwestycyjne – podsumowuje Aleksandra Leszczyńska, rzecznik prasowa AXA. – Szkoda, że nie ma okresu przejściowego.

Niewykluczone, że finalnie koszt zmian poniosą klienci.

– Z jednej strony mamy znaczącą modyfikację przepisów, z drugiej strony wprowadzanych jest wiele dodatkowych uregulowań mających wpływ na bieżącą pracę firm oraz koszty administracyjne – wskazuje Patrycja Duszeńko-Majchrowska. – To wszystko przełoży się na jakość i ilość dokumentów związanych z procesem oferowania produktu, ale również na finalną cenę polisy. Nie będzie to gwałtowna zmiana. Ceny ubezpieczeń nie wzrosną natychmiast, ale możemy się spodziewać zastępowania obecnych produktów innymi, o szerszym zakresie, a tym samym również w wyższej cenie.

Przydatne informacje o ubezpieczeniach z UFK:

uokik.gov.pl

piu.org.pl

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki, r.skibinska@rp.pl

Powiedzieli dla „Rz”

Ewa Gryglewska | ekspert ds. prawno-ubezpieczeniowych, Uniqa

Proklienckim unormowaniem jest nałożenie na towarzystwa ubezpieczeniowe obowiązku wprowadzenia do ogólnych warunków ubezpieczeń (dodatkowo, na odrębnej karcie) informacji dla klienta stanowiących niejako wyciąg z najważniejszych dla niego postanowień.

Chodzi o paragrafy np. dotyczące przesłanek, wyłączeń lub ograniczeń odpowiedzialności. Ubezpieczyciele tworzą coraz dłuższe, kilkudziesięciostronicowe ogólne warunki ubezpieczenia, więc takie wyeksponowanie najistotniejszych paragrafów jest z pewnością niezwykle przydatne.