Ostatni dzwonek na wykorzystanie limitów IKE i IKZE w 2020

Do końca grudnia uczestnicy i osoby, które dopiero będą się decydowały na rozpoczęcie oszczędzania w indywidualnych formach, będą mogły zasilić swoje IKE (indywidualne konta emerytalne) i IKZE (indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego) wpłatami, zgodnie z limitem przewidzianym na każdy rok.

Dokonanie wpłat do końca grudnia jest szczególnie istotne w przypadku IKZE, gdyż wpłaconą kwotę możemy odliczyć podczas rocznego rozliczenia z urzędem skarbowym. Praktyka ostatnich lat pokazuje, że uczestnicy indywidualnych form oszczędzania nie robią tego regularnie, przypominając sobie o swoim IKE i IKZE dopiero pod koniec roku podatkowego, przez co oszczędzanie jest incydentalne, a nie regularne.

Warto sprawdzić: Limit wpłat na IKE i IKZE w 2021 r. Ciut więcej niż w 2020

Trzeci filar wciąż niewielki

W ramach III filaru emerytalnego w Polsce występują dwie formy oszczędzania na emeryturę. Jedna grupowa – PPE oraz dwie formy indywidualne – IKE i IKZE. Analizując historię tych dwóch form, należy zauważyć, że nie cieszą się one powszechnym zainteresowaniem. Szukając przyczyn takiego stanu, warto podkreślić, że żadna z instytucji finansowych nie prowadziła powszechnych kampanii zachęcających do uczestnictwa w tych formach, poza tym tylko niewielki procent pracowników w ogóle chciałby oszczędzać w jakiejkolwiek formie. Biorąc pod uwagę fakt, że Polacy mają coraz więcej oszczędności, warto ich zachęcać do dywersyfikowania źródeł budowy kapitału na emeryturę, np. w ramach wspomnianych trzeciofilarowych form. Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego reguluje obie formy.

Kto może założyć IKE i IKZE

Zarówno IKE, jak i IKZE mogą założyć tylko osoby fizyczne, które ukończyły 16, rok życia. Każda osoba może posiadać maksymalnie jedno IKE i jedno IKZE. Ustawa wprowadza roczne limity, jakie każdy uczestnik może wnieść na swoje konta – w przypadku IKE limit został określony jako trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok i wynosi w 2020 roku 15 691 zł, natomiast w IKZE jest on niższy, wynosi bowiem równowartość kwoty odpowiadającej 1,2-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, co oznacza, że uczestnik IKZE może w 2020 roku wpłacić na swoje konto 6272,40 zł. Warto podkreślić, że od przyszłego roku pojawi się dodatkowa wersja IKZE – z większym limitem 1,8-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok – z której będą mogli skorzystać począwszy od 1 stycznia 2021 roku wszystkie osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Warto sprawdzić: Polkom trudno liczyć na godziwą emeryturę. Co mogą zrobić

W celu założenie konta należy udać się do instytucji finansowej albo założyć je bezpośrednio na stronie internetowej np. towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Jest to szybki i prosty proces, który można przeprowadzić jednego dnia. Część instytucji finansowych pobiera opłatę za otwarcie konta – biorąc jednak pod uwagę wieloletnią perspektywę oszczędzania, opłata początkowa powinna się szybko zwrócić. Ustawa przewiduje odmienne przesłanki, po spełnieniu których posiadacze IKE i IKZE będą mogli skorzystać ze swoich środków.

Niewielu aktywnie korzysta

Na koniec 2019 roku w Polsce funkcjonowało około 950 tysięcy IKE i około 650 tysięcy IKZE. Niestety, aktywnych kont (takich, na które dokonano przynajmniej jednej dowolnej wpłaty w całym 2019 roku) było jeszcze mniej, około 38 proc. w każdej z form. Warto jednak dodać, że w porównaniu z rokiem 2018 ten współczynnik zwiększył się o kilka punktów procentowych. To pokazuje, że choć utworzono około 1,6 mln kont w obu tych formach, to aktywnych uczestników jest nieco ponad 0,6 mln. Drugą miarą pokazującą rzeczywiste zainteresowanie tego rodzaju oszczędzaniem na emeryturę jest wartość aktywów, w IKE było ich ponad 10 mld zł, natomiast w IKZE około 3,3 mld zł. Łącznie jest to kwota ponad 13 mld zł – dla porównania w OFE znajdowało się na koniec 2019 roku ponad 154 mld zł.

Warto dodatkowo oszczędzać na emeryturę, dywersyfikując źródła oszczędności emerytalnych, np. poprzez IKE lub IKZE. Fot. Shutterstock

Foto: pieniadze.rp.pl

Mieć coś poza emeryturą z ZUS

Prognozy demograficzne przedstawione przez ZUS nie są optymistyczne. Niestety, nic nie wskazuje na to, że polskie społeczeństwo przestanie się starzeć w tak szybkim tempie, co oznacza, że liczba osób w wieku poprodukcyjnym będzie rosła z każdym rokiem, przy jednoczesnym zmniejszaniu się udziału osób w grupie produkcyjnej.

Dane opublikowane w sierpniu tego roku przez Instytut Emerytalny w ramach raportu „Przyszłość emerytalna”, którego jestem współautorem, pokazują, że przyszłe emerytury będą coraz niższe, a jednym ze sposobów obok dodatkowego oszczędzania na emeryturę jest podniesienie wieku emerytalnego.

Dane pokazują, że różnica pomiędzy 60. a 67. rokiem życia w przypadku przejścia na emeryturę̨ to o prawie 40 punktów procentowych wyższe świadczenie. Taki przykład bardzo dobrze obrazuje, w jakiej sytuacji znajduje się nasz kraj i każe się zastanowić, czy FUS będzie w stanie wypłacić emerytury na godnym poziomie. Jeśli nie będziemy oszczędzali dodatkowo w ramach III filaru albo innych form oszczędzania na przyszłość, a wiek emerytalny pozostanie na niezmienionym poziomie, to przyszłość emerytalna w kolejnych latach nie będzie wyglądała dobrze.

Warto sprawdzić: Ile naprawdę zarobili uczestnicy PPK przez III kw. 2020.

Przedstawiane scenariusze pokazały, że pracownicy powinni już dzisiaj zacząć dodatkowo oszczędzać na emeryturę, dywersyfikując źródła oszczędności emerytalnych, np. poprzez IKE lub IKZE.

Autor jest prawnikiem w Kancelarii Wojewódka i Wspólnicy, ekspertem Instytutu Emerytalnego