Poziom biedy w Polsce – raport Serwisu Emerytalnego

Główny Urząd Statystyczny przedstawił dane dotyczące różnych kryteriów ubóstwa w Polsce. W 2017 roku w gospodarstwach domowych o wydatkach poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. poniżej poziomu minimum egzystencji) żyło 4,3% osób czyli około 1,65 mln osób. Liczba ta systematycznie maleje i w roku 2017 była najniższa od 20 lat.

W 2016 r. poniżej tej granicy żyło 4,9% osób, w 2015 r. 6,5%, a w 2014 r. 7,4%.

Czym jest minimum egzystencji

Minimum egzystencji (inaczej także minimum biologiczne) jest wskaźnikiem, który określa poziom zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych (w postaci przeliczenia na kwotę) konieczny do przetrwania biologicznego – przeżycia. W przypadku uzyskiwania dochodów poniżej minimum egzystencji dochodzi do zagrożenia życia i rozwoju człowieka, ponieważ możliwe jest zaspokajanie potrzeb wyłącznie na granicy przeżycia. W skład minimum egzystencji wchodzą potrzeby mieszkaniowe i pewne artykuły żywieniowe.

Poziom biedy według rodzin o określonej liczbie dzieci

W 2017 r. poniżej minimum egzystencji żyło 6,5% w gospodarstwach małżeństw z co najmniej 3 dzieci (rok wcześniej 7,5%). W gospodarstwach domowych z 2 dzieci stopa ubóstwa wynosiła 2,2% (rok wcześniej 2,7%), z jednym dzieckiem 1,3% (w 2016 r. 1,7%), a bez dzieci na utrzymaniu 1,7% (rok wcześniej 1,8%).

Wskaźnik zagrożenia ubóstwem skrajnym dla matki lub ojca z dziećmi na utrzymaniu wyniósł 2,5% (rok wcześniej 5,6%). W gospodarstwach jednoosobowych stopa ubóstwa wzrosła z 2,0% do 2,1%.

Przyczyny pozytywnych zmian można dopatrywać się zatem w pogłębieniu efektu 500 plus. W rodzinach z co najmniej dwójką dzieci wychodzenie z ubóstwa postępowało najszybciej zarówno w roku 2016 jak i 2017.

Zagrożenie ubóstwem na wsi oraz w miastach

Zagrożenie ubóstwem w znacznie większym stopniu dotyczy mieszkańców wsi niż ośrodków miejskich. W 2017 r. w skrajnym ubóstwie żyło 7,3% mieszkańców wsi (spadek z 8,0%). W miastach nastąpił spadek ubóstwa z 2,9% do 2,4%, przy czym znacząco spadło ubóstwo w miastach liczących 20-100 tys. mieszkańców – z 3,9% do 2,8%, w miastach 100-200 tys. – z 2,8% do 1,8% oraz 200-500 tys. – z 1,9% do 1,1%. Wzrosła stopa ubóstwa w miastach do 20 tys. osób – z 4,0% do 4,1% oraz w największych miastach o liczbie ludności ponad 500 tys. – z 1,1% do 1,5%.

Bieda w relacji do wykształcenia

Przy uwzględnieniu kryterium wykształcenia stopa ubóstwa wśród osób z wykształceniem co najwyżej gimnazjalnym spadła z 12,4% do 10,0% oraz z zasadniczym zawodowym z 7,3% do 6,6%. Wśród osób z wykształceniem wyższym ubóstwo bezwzględne utrzymało się na poziomie 0,8%, a wśród osób z wykształceniem średnim wzrosło z 2,7% do 2,8%.

Stopa ubóstwa skrajnego wśród gospodarstw osobami niepełnosprawnymi

Stopa ubóstwa skrajnego wśród osób w gospodarstwach domowych z co najmniej jedną osobą niepełnosprawną spadła z 7,5% do 6,7%, z niepełnosprawną głową gospodarstwa domowego – z 6,6% do 6,3%, z przynajmniej jednym dzieckiem do lat 16 posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności – z 8,3% do 4,9%. Odsetek osób zagrożonych ubóstwem w gospodarstwach domowych bez osób niepełnosprawnych spadł z 4,2% do 3,7%.

źródła: GUS, wikipedia, opzz.org.pl