Doradzamy jak rozliczyć ulgę na IKZE

Ważnym elementem oszczędzania na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), służącego do dodatkowego oszczędzania na emeryturę, jest możliwość odpisania dokonanych wpłat od podstawy opodatkowania. To oznacza, że osoby, które w ubiegłym roku założyły takie konto i wpłaciły na nie pieniądze mogą odliczyć wpłaty w tym roku rozliczając PIT za 2012 r.

Odliczenie wpłaconych kwot przysługuje osobom rozliczającym się z podatku na zasadach ogólnych według skali podatkowej (stawki 18 proc. i 32 proc.), jak również osobom prowadzącym działalność gospodarczą opodatkowanym liniową 19-proc. stawką PIT. Z ulgi tej mogą korzystać  również przedsiębiorcy rozliczający działalność ryczałtem ewidencjonowanym. Podstawą do dokonania odliczeń są dowody wpłat. Podatnik powinien zatem zachować dowody wpłat na IKZE.

Wysokość omawianego odliczenia jest limitowana przez przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.

Różne limity

W IKZE obowiązują maksymalne limity wpłat dla danego roku kalendarzowego: indywidualny i ustawowy. Limit indywidualny to 4 proc. wynagrodzenia brutto, a dokładnie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne w roku poprzednim.  Limit ustawowy to 4 proc. 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia w roku poprzednim. W 2012 r. limit ustawowy wynosił 4030,9 zł (4231,20 zł w 2013 r.). Jeśli jednak wynagrodzenie brutto oszczędzającego nie przekroczyło progu 12-krotności minimalnego wynagrodzenia za rok poprzedni, limit ustawowy jest mniejszy. W 2012 r. wynosił 665,28 zł (w 2013 r. to 720 zł).

Podstawę wymiaru składki emerytalnej można obliczyć poprzez zsumowanie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne z miesięcznych dokumentów RMUA otrzymanych od pracodawcy za ubiegły rok.

Nadwyżka środków, wpłacona ponad ustawowy limit jest zwracana klientowi przez instytucję finansową. Choć nie zawsze. W TFI może następować nabycie dodatkowych jednostek uczestnictwa na oddzielnym rejestrze uczestnika, pod warunkiem, że wyraził taką wolę.

Należy jednak podkreślić, że konieczność kontrolowania wpłat i  nieprzekraczania maksymalnego limitu indywidualnego leży po stronie każdej osoby. Jednorazowy zwrot nadpłaconych środków pieniężnych na konto IKZE ponad obowiązujący limit wpłat jest jednak obojętny z podatkowego punktu widzenia. Oznacza to, że w sytuacji, gdy oszczędzający przekroczy limit wpłat na IKZE, a instytucja prowadząca konto dokona zwrotu nadpłaconych środków na IKZE, oszczędzający nie ma obowiązku sporządzenia informacji PIT-8C.

Ile można zyskać?

Kwota odliczenia od podatku zależy od wysokości wpłaty na IKZE i  np. przy wpłacie 1 500 zł można liczyć na ulgę 270 zł, przy wpłacie 3 000 zł - ulga wynosi 540 zł, a przy maksymalnej w ubiegłym roku wpłacie 4 030,80 zł - ulga to 1 289,86 zł. Najwięcej mogą zyskać na rozliczeniu osoby o najwyższych zarobkach, które w 2012 r. przekroczyły próg podatkowy 32 proc.

Zawsze warto jednak poradzić się profesjonalnego doradcy podatkowego co do indywidualnego limitu wpłaty i rozliczenia rocznego podatku.

Odliczenia z tytułu wpłat na IKZE można dokonać składając właściwe zeznanie roczne (np. PIT-37) z uzupełnieniem o PIT/O. W dotychczas obowiązujących formularzach, w części B dotyczącej odliczeń od dochodu (przychodu) innych niż mieszkaniowe, w pozycji 23/24 należy wprowadzić wyliczoną kwotę. W deklaracjach za rok 2012 ta rubryka nosi nazwę „Wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)" (rubryka b7).

Wartość przysługującej ulgi (po uprzednim sprawdzeniu zgodności wpłaty z indywidualnym i ustawowym limitem) należy wykazać w zeznaniu rocznym (PIT) w rubryce dotyczącej odliczeń od dochodu.

Co ważne, dokumentem uprawniającym do odliczenia będzie potwierdzenie dokonywania wpłat na IKZE. Powinno ono zawierać dane osoby opłacającej składkę i instytucji finansowej, do której przekazywane były środki, a także wysokość kwoty oraz tytuł wpłaty. Pamiętać należy, że podstawą do odliczenia mogą być jedynie kwoty faktycznie wpłacone, a nie tylko naliczone. Ostateczny termin zasilenia konta IKZE - i tym samym uzyskania prawa do ulgi w 2013 r. - minął 31 grudnia 2012 r. Wpłaty dokonywane w roku 2013 będzie można rozliczyć w zeznaniu podatkowym w 2014 r.

Według ekspertów dobrym rozwiązanie jest pobranie darmowego programu do rozliczenia podatku za 2012 r. Po wypełnieniu w nim poszczególnych rubryk (przewidziane jest tutaj też miejsce na wpłatę na IKZE) - program rozlicza wszystko automatycznie, wraz z uwzględnieniem wpłaty na IKZE. Trzeba pamiętać, aby wypełnić też PIT/O. Jedynie osoby prowadzące działalność gospodarczą i jednocześnie rozliczające się według stawki liniowej nie składają załącznika PIT/O - w ich przypadku wpłaty na IKZE ujmowane są na formularzu PIT-36L (rubryka E/36).

Transfer z IKE

Podsumowując, odliczeniu od dochodu w zeznaniu rocznym za 2012 r. podlegają wpłaty dokonane na IZKE w roku 2012, w kwocie nieprzekraczającej 4 proc. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, ustalonej dla podatnika za rok 2011. Pamiętać jednak należy, iż maksymalna kwota odliczenia z tytułu wpłat na IKZE w 2012 r. ograniczona jest do kwoty 4.030,80 zł, natomiast minimalne odliczenie wynosi 665,28 zł.

W przypadku gdy podatnik dokonał w 2012 r. transferu z IKE na IKZE (zgodnie z art. 31 ustawy IKE – IKZE) i jego kwota przewyższyła przysługujący na rok 2012 limit odliczenia, to nadwyżka podlega odliczeniu w latach następnych.

Jak rozliczyć w PIT ulgę na IKZE

Podatnik będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, co do zasady, dokonuje rozliczenia podatkowego na formularzu PIT-37.

W celu dokonania odliczenia wpłat na IKZE, należy do formularza PIT-37 dołączyć załącznik PIT/O (i dokonać stosownego zaznaczenia w polu nr 128 Części K formularza PIT-37).

Kwotę wpłat dokonanych na IKZE w 2012 r. (z uwzględnieniem limitu odliczenia wynikającego z ustawy IKE – IKZE) należy wykazać w polu nr 23 (bądź  nr 24  - gdy podatnik dokonuje rozliczenia rocznego wspólnie z małżonkiem) części B załącznika PIT/O.

Kwota odliczenia wykazana ww. sposób w załączniku PIT/O powinna zostać wykazana również w formularzu PIT-37. Mianowicie, powinna ona zostać ujęta w części D, pole nr 97 (bądź nr 98 – gdy podatnik dokonuje rozliczenia rocznego wspólnie z małżonkiem) formularza PIT-37.

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może wybrać opodatkowanie podatkiem liniowym (19 proc.) bądź według skali podatkowej (18 proc., 32 proc.). W zależności od wybranej przez podatnika formy opodatkowania, dokonuje on rozliczenia na formularzu PIT-36 (opodatkowanie wg skali podatkowej) bądź PIT-36L (opodatkowanie podatkiem liniowym).

Formularz PIT-36

W celu dokonania odliczenia wpłat na IKZE, należy do formularza PIT-36 dołączyć załącznik PIT/O (i dokonać stosownego zaznaczenia w polu nr 311 Części S formularza PIT-36).

Kwotę wpłat dokonanych na IKZE w 2012 r. (z uwzględnieniem limitu odliczenia wynikającego z ustawy IKE – IKZE) należy wykazać w polu nr 23 (bądź  nr 24  - gdy podatnik dokonuje rozliczenia rocznego wspólnie z małżonkiem) Części B załącznika PIT/O.

Kwota odliczenia wykazana ww. sposób w załączniku PIT/O powinna zostać wykazana również w formularzu PIT-36. Mianowicie, powinna ona zostać ujęta w części F, pole nr 143 (bądź nr 144 – gdy podatnik dokonuje rozliczenia rocznego wspólnie z małżonkiem) formularza PIT-36.

Formularz PIT-36L

Podatnik dokonujący rozliczenia podatku na formularzu PIT-36L, celem dokonania odliczenia od dochodu wpłat na IKZE, powinien kwotę wpłat dokonanych na IKZE w 2012 r. (z uwzględnieniem limitu odliczenia wynikającego z ustawy IKE – IKZE) wykazać w części E, polu nr 36 formularza PIT-36L.

Nowe limity wpłat w 2013 r.

W 2013 roku możemy wpłacić więcej na IKZE – maksymalnie do 4 231,20 zł (kwota ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za rok 2012: 105 780 zł*4 proc. = 4 231,20 zł).

Limity wpłat w 2013 r. dla uprawnionych osób:

• Zatrudnionych na podstawie Umowy o pracę (składających PIT-37)

– Jeżeli obliczone 4 proc. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne za rok poprzedni jest kwotą niższą niż 720 zł, to obowiązujący oszczędzającego limit wpłat w 2013 r. wynosi 720 zł