PPE to wiele zalet

Pracowniczy program emerytalny (PPE) to forma zbiorowego oszczędzania tworzona w zakładach pracy. Jak wynika z danych Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), taki program prowadzi 1107 przedsiębiorstw (stan na 30 sierpnia 2012 r.). To niewiele, zważywszy  że w Polsce działa ponad 2,1 mln firm (dane ZUS).

Na koniec 2011 r. w PPE uczestniczyło 344,6 tys. osób, a łączne aktywa zgromadzone na rejestrach PPE przekroczyły 6,6 mld zł.

O atrakcyjności PPE może świadczyć to, że choć indywidualne konta emerytalne (IKE) ma ponad dwa razy więcej osób, to wartość zgromadzonych tam  oszczędności jest ponad dwukrotnie niższa niż w PPE. Problem polega na tym, że o powstaniu programu emerytalnego w firmie musi zdecydować pracodawca.

– Pracownicy mogą mieć jednak istotny wpływ na utworzenie PPE w firmie. Przede wszystkim duża grupa pracowników może podjąć oddolną inicjatywę i próbować przekonać pracodawcę o celowości utworzenia programu, angażując w negocjacje z pracodawcą organizacje związkowe bądź przedstawicieli załogi – mówi Mateusz Popek, naczelnik Wydziału Pracowniczych Programów Emerytalnych w Departamencie Licencji Ubezpieczeniowych i Emerytalnych KNF.

Korzystne rozwiązanie

Dorota Dula, zastępca dyrektora Departamentu Sprzedaży Ubezpieczeń Grupowych w Generali, przekonuje, że PPE jest najtańszą formą oszczędzania na emeryturę. Pieniądze wypłacane przez pracowników  z PPE zwolnione są bowiem z podatku dochodowego oraz podatku od zysków kapitałowych. Pracodawca może z kolei skorzystać z ulgi przy ustalaniu podstawy do naliczenia składek do ZUS oraz może wliczyć wydatki związane z finansowaniem i obsługą PPE w koszty przedsiębiorstwa.

– Składka podstawowa jest finansowana przez pracodawcę. Może wynieść nawet 7 proc. wynagrodzenia brutto pracownika. Dzięki temu przy wzroście wynagrodzenia zwiększa się również składka. Wzrost jest automatyczny. Nie wymaga składania dodatkowych dokumentów. Wraz ze wzrostem wynagrodzenia rośnie kwota odkładana na emeryturę – tłumaczy Dorota Dula.

Składka finansowana przez pracodawcę jest opodatkowana jedynie podatkiem dochodowym. Nie jest „ozusowana", czyli wliczana do podstawy pobierania składki na ubezpieczenie społeczne. I jak podkreślają eksperci, dzięki temu może być najtańszą formą podwyżki.

Poza tym składka płacona przez firmę może stanowić mocny element motywacyjny dla pracownika, ponieważ jest wyliczana od wszystkich składników wynagrodzenia, za które pracodawca odprowadza składkę zdrowotną.

Pracownik może także wpłacać do PPE dobrowolną składkę dodatkową. W tym roku jej  limit wynosi 15,9 tys. zł. Dla porównania w indywidualnych formach oszczędzania limity są niższe. Na IKE można wpłacić nieco ponad 10 tys. zł, a na nowy rachunek – indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego – maksymalnie ok. 4 tys. zł.

– Dodatkowe składki są inwestowane na lepszych warunkach w porównaniu z samodzielnym lokowaniem środków, ponieważ nie jest pobierana opłata dystrybucyjna, będąca standardowym kosztem w większości innych produktów inwestycyjnych – podkreśla Michał Perłowski, ekspert ds. inwestowania z BGŻ Optima.

Pomoc instytucji

Wdrożenie pracowniczego programu emerytalnego w zakładzie pracy składa się z trzech etapów:

Pierwsze dwa etapy są poprzedzone negocjacjami między pracodawcą a reprezentacją pracowników. Dotyczą one m.in. ustalenia podstawowych parametrów funkcjonowania programu (m.in. wybór formy programu, określenie stażu pracy uprawniającego do uczestnictwa w programie, określenie wysokości składki podstawowej finansowanej przez pracodawcę).

Przy uruchamianiu PPE często pomagają przedstawiciele instytucji finansowej. Dotyczy to nie tylko tworzenia umów (zakładowej oraz z instytucją finansową), ale i reprezentowania pracodawcy w postępowaniu rejestracyjnym przed Komisją Nadzoru Finansowego.

Na stronach internetowych KNF dostępny jest formularz wniosku o wpis pracowniczego programu emerytalnego do rejestru oraz przykładowe wzory umów tworzących program. Jak podaje nadzór, postępowanie rejestracyjne w przypadku poprawnie złożonego wniosku trwa ok. dwóch - trzech tygodni, w przypadku wniosku niekompletnego - ok. 1,5 miesiąca.

Opinie

Piotr Szczepiórkowski, wiceprezes Aviva Życie

Najlepszą formą gromadzenia długoterminowych oszczędności emerytalnych jest uczestnictwo w pracowniczym programie emerytalnym (PPE). Taki program jest tani dla pracodawcy i korzystny dla uczestniczących w nim pracowników. PPE to jedyna forma zbiorowego oszczędzania, w którym zysków nie obciąża tzw. podatek Belki, a składki finansowane przez pracodawcę, do wysokości 7 proc. wynagrodzenia pracownika, są zwolnione ze składek odprowadzanych do ZUS i wliczane do kosztów uzyskania przychodu. Szkoda, że tylko nieliczna grupa pracodawców zdecydowała się w ten sposób wesprzeć pracowników w zwiększaniu bezpieczeństwa emerytalnego. Mam nadzieję, że ciągłe zmiany w systemie podstawowych emerytur skłonią pracodawców do uruchamiania kolejnych PPE.

Andrzej Narkiewicz, szef praktyki emerytalnej Mercer

Z punktu widzenia osoby oszczędzającej główną zaletą PPE jest brak podatku od dochodów kapitałowych. Ale tak naprawdę najważniejszą zaletą jest to, że pracodawca regularnie co miesiąc wpłaca finansowaną przez siebie składkę, której nie mamy, kiedy sami staramy sie oszczędzać. Dlatego trudno jest zrozumieć, że są na rynku pracownicze programy emerytalne, gdzie poziom uczestnictwa nie przekracza 20 proc. uprawnionych. Zazwyczaj też pracodawcy potrafią wynegocjować znacznie lepsze warunki gromadzenia środków niż te istniejące w jakichkolwiek produktach indywidualnych. Są to chociażby jednostki uczestnictwa funduszy typu E, które są obciążone znacznie niższymi opłatami za zarządzanie niż jednostki dla klientów indywidualnych. Biorąc pod uwagę cel, jakim jest oszczędzanie na emeryturę, do zalet PPE można zaliczyć ograniczenia we wcześniejszej wypłacie środków, co skutecznie zabezpiecza oszczędności przed wcześniejszą wypłatą. Składka finansowana przez pracodawcę, zazwyczaj  bardzo niskie  koszty zarządzania, brak opłat za nabycie jednostek uczestnictwa  i brak podatku Belki powodują, że PPE należy uznać za najlepszy produkt do oszczędzania w długim okresie, czyli na emeryturę.

Warto wiedzieć

- Oszczędności zgromadzone w PPE są dziedziczone i w przypadku śmierci właściciela są przekazywane wcześniej wskazanym uposażonym. Wypłata taka nie będzie obciążona podatkiem od  spadku i darowizn.

- Pieniądze zgromadzone na PPE są dostępne po 60. roku życia.

- Umowy PPE jako jedyne są rejestrowane, a więc weryfikowane pod względem zgodności z zapisami ustawy przez Komisję Nadzoru Finansowego, która stoi na straży interesów uczestników programów.