Hipoteka odwrócona w oczach seniorów

18 proc. respondentów deklaruje, że zna różnicę między rentą dożywotnią, a odwróconym kredytem hipotecznym, który miałby w przyszłości pojawić się w ofercie banków – to jeden z wniosków badania opinii, przeprowadzonego w kwietniu na zlecenie Funduszu Hipotecznego Dom.

– Z jednej strony rośnie poziom wiedzy na temat hipoteki odwróconej, aż 40 proc. ankietowanych zna jej koncepcję. Z drugiej strony, wśród 18 proc. osób, które zadeklarowały iż znają różnice pomiędzy modelem sprzedażowym, a kredytowym tego produktu, blisko co piąta odpowiedziała, że to świadczenie zdrowotne, podobne do chorobowego, wypłacanego przez ZUS. To absolutne mijanie się z prawdą i pokazuje jak dużo pracy jest przed nami, zwłaszcza informacyjnej i edukacyjnej – mówi Robert Majkowski, prezes Funduszu Hipotecznego Dom

Hipoteka odwrócona kojarzy się seniorom przede wszystkim z rozwiązaniem dla osób samotnych, bez spadkobierców (32 proc.). Aż 11 proc. respondentów rozważyłoby skorzystanie z niej, gdyby miało komplet rzetelnych informacji na ten temat.

- Badania potwierdzają nasze spostrzeżenia z okresu czteroletniej współpracy z seniorami. Największą barierą w skorzystaniu z tego rozwiązania finansowego jest strach przed odrzuceniem, brak akceptacji ze strony dzieci – podkreśla Majkowski.

Aż 35 proc. ankietowanych nie widzi przeszkód, poza spadkobiercami, w podjęciu decyzji o hipotece odwróconej, tylko 5 proc. zadeklarowało, że przeszkodą byłaby konieczność przekazania prawa własności do nieruchomości.

Blisko co trzeci senior nie zastanawiał się nad kwotą dodatkowych środków do emerytury, która byłaby dla niego satysfakcjonująca. Aż 14 proc. osób powiedziało, że wystarczyłoby im już 300 zł. 35 procent uznało, że wystarczające byłoby do 500 zł co miesiąc. 15 proc. respondentów oceniło, że zadowalająca byłaby kwota powyżej 1000 zł.

- Polscy seniorzy mają ograniczone aspiracje dochodowe. Są też przyzwyczajeni do niewysokich standardów konsumpcyjnych, a utrwalone wzory kultury nie wytworzyły wśród nich oczekiwań nowych możliwości w rodzaju podróży zagranicznych do atrakcyjnych turystycznie regionów świata, jakie znane są z bogatych społeczeństw zachodnich. Rodzimi seniorzy często też pomagają materialnie dzieciom, które zakładają własne rodziny (np. w zakupie mieszkania). Wielu z nich ma poczucie wykluczenia z dobrodziejstw gospodarki rynkowej i wydaje im się, że nie mogą już oczekiwać niczego więcej od życia - mówi prof. Krzysztof Jasiecki, socjolog z Polskiej Akademii Nauk.

Jak seniorzy oceniają swoją sytuację materialną? Co piąty z nich deklaruje, że ma trudną sytuację finansową, która powoduje, że trzeba odmawiać sobie wielu rzeczy (18 proc.). Z kolei 28 proc. z nich przyznaje, że nie wystarcza im na większe wydatki. Mimo to połowa seniorów nie pożycza pieniędzy, a jeśli już to w nagłych przypadkach (11 proc.) lub na lekarstwa (9 proc.). Po gotówkę ankietowani zgłosiliby się w pierwszej kolejności do rodziny lub sięgnęli po oszczędności. Tylko co piąty z nich skorzystałby z kredytu gotówkowego, co dziesiąty zaciągnąłby debet w koncie osobistym.

– Seniorzy nie zdają sobie jeszcze sprawy z możliwości finansowych, jakie daje im posiadana nieruchomość. Tylko 2 proc. z nich widziałoby w hipotece odwróconej potencjalne źródło gotówki w nieprzewidzianych sytuacjach, a 5 proc. uznałoby ją za stałe źródło dochodów. Tymczasem średnia wysokość miesięcznych, dożywotnich świadczeń, wypłacanych przez fundusze to około 500-600 zł – podsumowuje Robert Majkowski.

Badanie na zlecenie Funduszu Hipotecznego Dom zostało przeprowadzone w kwietniu 2012 roku przez Starcom/ARC Rynek i Opinia. Badanie typu CATI, osoby w wieku 65+, wykształcenie średnie+, z miast 100k+, właściciele mieszkania/domu, wielkość próby N=505.

Odwrócona hipoteka

W większości przypadków z odwróconej hipoteki skorzystać może osoba w wieku około 60 lat, będąca właścicielem nieruchomości. Instytucja finansowa, w zamian za wpisanie hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości, zobowiązuje się do wypłaty określonej kwoty na rzecz klienta. Osoba korzystająca z odwróconej hipoteki otrzymuje świadczenie finansowe w postaci: jednorazowej wypłaty, renty wypłacanej co miesiąc lub mieszanej. Wysokość świadczenia finansowego uzależniona jest od wyceny nieruchomości. Najczęściej kwota na którą można liczyć od banku to od 30 do 70 proc. wartości nieruchomości. Rząd pracuje nad ustawą, która umożliwiłaby wprowadzenie hipoteki odwróconej w modelu kredytowym do oferty banków.

Renta dożywotnia za nieruchomość

Podobnie jak odwrócona hipoteka opiera się na założeniu wypłacania świadczenia finansowego w zamian za prawo do nieruchomości. W przeciwieństwie do odwróconej hipoteki – w przypadku renty dożywotniej instytucja finansowa staje się właścicielem nieruchomości już w momencie podpisania umowy. Prawo dożywotniego zamieszkiwania w nieruchomości oraz prawo otrzymywania dożywotniej renty na rzecz osoby korzystającej z tego produktu finansowego zostają zapisane w księdze wieczystej nieruchomości. Nawet w przypadku bankructwa instytucji finansowej, która nabyła prawa własności do nieruchomości, nie ma ryzyka eksmisji osób zamieszkujących nieruchomość. W takim przypadku prawo własności do nieruchomości wraca do klienta. Zawarta notarialnie umowa pomiędzy klientem a instytucją finansową gwarantuje klientowi zwrot prawa własności do nieruchomości w przypadku nie wywiązywania się przez instytucję finansową z comiesięcznych wypłat renty. Niektóre umowy renty dożywotniej zawierają opcję odkupienia nieruchomości przez poprzedniego właściciela na wcześniej uzgodnionych warunkach. Zazwyczaj wszystkie koszty związane z utrzymaniem nieruchomości pokrywane są przez nowego właściciela nieruchomości, czyli instytucję finansową. Do wyliczenia wysokości renty dożywotniej uwzględnia się pełną wartość nieruchomości, w odróżnieniu od odwróconej hipoteki. Poza tym renta wypłacana jest do momentu śmierci osoby.

Ubezpieczenia

Pozostało 86% artykułu