Utworzenie funduszu wymaga zezwolenia nadzoru

Generowanie przez fundusz przejściowych strat, nawet znacznej wysokości, nie zawsze oznacza, że zarządzanie tym funduszem przebiega nieprawidłowo, a towarzystwo nim zarządzające narusza przepisy prawa lub interes uczestników funduszu - mówi Barbara Jawdosiuk, dyrektor Departamentu Funduszy Inwestycyjnych w Komisji Nadzoru Finansowego

Publikacja: 10.05.2012 15:34

Utworzenie funduszu wymaga zezwolenia nadzoru

Foto: Fotorzepa, Magda Strowieyska

W jaki sposób KNF kontroluje działalność funduszy inwestycyjnych?

Barbara Jawdosiuk:

Utworzenie funduszy inwestycyjnych otwartych, specjalistycznych otwartych oraz publicznych funduszy inwestycyjnych zamkniętych wymaga uzyskania przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na utworzenie funduszu oraz zatwierdzenia wyboru depozytariusza funduszu. Zezwolenie jest udzielane, jeśli  osoby wskazane przez towarzystwo jako mające istotny wpływ na działalności funduszu dają rękojmię należytego wykonywania swoich obowiązków, jak też statut i umowa z depozytariuszem  są zgodne z prawem i uwzględniają należycie interes uczestników funduszu. Kontrola działalności funduszu inwestycyjnego rozpoczyna się więc już na etapie poprzedzającym  utworzenie tego funduszu. W trakcie działalności funduszu zarówno sam fundusz jak i  towarzystwo nim zarządzające podlegają licznym obowiązkom sprawozdawczym wobec Komisji Nadzoru Finansowego jak też wobec uczestników funduszu. Wypełnianie tych obowiązków jak też zgodność działania funduszu i towarzystwa z przepisami prawa jest monitorowana przez urząd.  Możliwe jest także przeprowadzenie kontroli w siedzibie towarzystwa, depozytariusza funduszu i agenta transferowego. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w działaniu funduszu lub towarzystwa zarządzającego  funduszem Komisja może nałożyć na towarzystwo karę administracyjną, a w uzasadnionych przypadkach także cofnąć zezwolenia na działalność towarzystwa.

 

Czy TFI może zbankrutować?

Towarzystwo funduszy inwestycyjnych podobnie jak inne spółki działające  w obrocie gospodarczym może ogłosić swoją upadłość. Jednakże taka sytuacja nie powoduje zagrożenia dla aktywów zgromadzonych w funduszach inwestycyjnych zarządzanych przez to towarzystwo, bowiem zarówno majątek towarzystwa jak i aktywa poszczególnych funduszy zarządzanych przez to towarzystwo są od siebie prawnie wydzielone. Ponadto towarzystwo nie może rozporządzać przed zarejestrowaniem funduszu wpłatami do funduszu dokonanymi przez osoby zapisujące się na jednostki uczestnictwa, środki wpłacone do funduszu nie mogą być także przedmiotem egzekucji kierowanej przeciwko towarzystwu, ani nie wchodzą do masy upadłości towarzystwa.

 

Co się wtedy dzieje z pieniędzmi w funduszach?

W przypadku ogłoszenia upadłości towarzystwa zarządzającego funduszem  zezwolenie wydane  takiemu towarzystwu na zarządzanie funduszem wygasa, a funkcje reprezentowania funduszu przejmuje depozytariusz tego funduszu. Depozytariusz podejmuje czynności zmierzające do znalezienia  towarzystwa, które podejmie się przejęcia zarządzania funduszem inwestycyjnym. Jeśli w ciągu 3 miesięcy od dnia wygaśnięcia zezwolenia inne towarzystwo nie przejmie zarządzania funduszem inwestycyjnym fundusz ulega rozwiązaniu. Wówczas po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego w trybie określonym przepisami prawa środki zgromadzone w funduszu inwestycyjnym zostają wypłacone uczestnikom tego funduszu. W przypadku przejęcia zarządzania funduszem przez inne towarzystwo fundusz inwestycyjny kontynuuje swoją działalność zgodnie z polityką inwestycyjną określoną w statucie tego funduszu.

 

Czy KNF interweniuje jeżeli określony fundusz inwestycyjny naraża uczestników na bardzo duże, postępujące straty?

Przede wszystkim trzeba mieć na względzie, że fundusz inwestycyjny nie gwarantuje osiągnięcia celu inwestycyjnego określonego w statucie. Na rynku dostępna jest szeroka oferta funduszy inwestycyjnych różniących się od siebie rodzajem polityki inwestycyjnej a także zakresem ryzyka, jakie wiąże się z inwestowaniem w fundusze inwestycyjne. Zatem generowanie przez fundusz przejściowych strat, nawet znacznej wysokości, nie zawsze oznacza,  że zarządzanie tym funduszem przebiega nieprawidłowo, a towarzystwo nim zarządzające narusza przepisy prawa lub interes uczestników funduszu. W niektórych typach funduszy inwestycyjnych możliwość generowania znacznych strat jest związana z lokowaniem w instrumentu finansowe, z które charakteryzują się wyższym poziomem ryzyka, ale zwykle wiąże się to także z możliwą do osiągnięcia wyższą stopą zwrotu. W takich wypadkach istotne jest, aby uczestnik funduszu był należycie poinformowany o wszelkich ryzykach inwestycyjnych związanych z inwestycją w fundusz. W razie stwierdzenia, że fundusz inwestycyjny generuje znaczne straty podejmowane są działania mające na celu ustalenie, czy zarządzanie funduszem jest zgodne z prawem oraz statutem funduszu. W  przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w tym zakresie towarzystwo może być wezwane do złożenia wyjaśnień i ich usunięcia. Możliwe jest też nałożenie na towarzystwo kary administracyjnej.

 

Czy inwestorzy mogą wtedy liczyć na wsparcie jakieś instytucji?

Ustawa o funduszach inwestycyjnych przewiduje, że depozytariusz funduszu jest obowiązany do  występowania, w imieniu uczestników funduszu, na drogę sądową z powództwem przeciwko towarzystwu zarządzającemu funduszem inwestycyjnym z tytułu szkody spowodowanej niewykonaniem lub nienależytym wykonywaniem obowiązków w zakresie zarządzania funduszem lub jego reprezentacji.

W jaki sposób KNF kontroluje działalność funduszy inwestycyjnych?

Barbara Jawdosiuk:

Pozostało 98% artykułu
Materiał Partnera
Zainwestuj w przyszłość – bez podatku
Materiał Partnera
Tak możesz zadbać o swoją przyszłość
Emerytura
Wypłata pieniędzy z PPK po 2 latach oszczędzania. Ile zwrotu dostaniemy
Emerytura
Autozapis PPK 2023. Rezygnacja to dobry pomysł? Eksperci odpowiadają
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Emerytura
Emeryci ograniczają wydatki. Mają jednak problemy z długami