Zbyt mało osób oszczędza

[b]Rz: Czy trzeci filar jest potrzebny Polakom?[/b]

Tomasz Najfeld: Jak najbardziej. Pieniądze z dobrowolnego oszczędzania będą niezbędne po przejściu na emeryturę. Polacy nie widzą jednak potrzeby dodatkowego odkładania pieniędzy na starość. W Polsce tylko trochę ponad 30 proc. pracujących uświadamia sobie konieczność gromadzenia kapitału. Jest to jeden z najniższych wskaźników w Europie. W innych krajach wynosi 70 – 80 proc. Dla Polaków wizja emerytury jest wciąż odległa.

[b]Na indywidualnych kontach emerytalnych – obok pracowniczych programów emerytalnej (PPE) – jest to jedna z form trzeciego filara, oszczędza tylko ok. 833 tys. osób. Do tego liczba ta maleje.[/b]

Kryzys spowodował, że część oszczędzających bardzo szybko wycofała środki z indywidualnych kont emerytalnych (IKE). To pokazuje, że osoby te nie myślą w perspektywie długoterminowej o emeryturze. Niestety, tak samo postąpiła pewna grupa uczestników PPE. I to mimo, że mogą oni wycofać jedynie ok. 60 proc. środków, ponieważ lwią część muszą przekazać do ZUS. Robią to kosztem swojej przyszłości. W tym roku na IKE można odłożyć ok. 10 tys. zł. To bardzo dużo, więcej niż można maksymalnie przekazać do OFE (w 2009 r. 6992,67 zł – przyp. red.).

[b]Ilu pracowników gromadzi pieniądze w PPE?[/b]

5 proc. zatrudnionych. Liczba ta nie rośnie w sposób zauważalny. Urząd prowadzi akcję edukacyjną wśród pracodawców i zachęca ich do zakładania PPE. Na stronie internetowej publikujemy informacje potrzebne do założenia i prowadzenia PPE.

[b]Dlaczego tak mało osób dobrowolnie oszczędza? Czy brakuje nam wiedzy na temat systemu emerytalnego?[/b]

To po pierwsze. Po drugie cały czas pokutuje przekonanie, że państwo wszystko za nas załatwi i da emeryturę. Polacy nie myślą w ten sposób, że o dobrą emeryturę muszą się sami postarać. To konsekwencja przyzwyczajenia do repartycyjnego sytemu emerytalnego, który funkcjonował jeszcze w latach 90. Sporo Europejczyków wie, że ile odłożą, tyle będą mieli w przyszłości.

[b]Jak przekonać Polaków do takiego myślenia?[/b]

Wydaje się, że zwiększenie świadomości emerytalnej będzie procesem naturalnym. Liczba oszczędzających będzie się zwiększać. Dziś więcej niż połowa mających IKE to osoby w wieku 40 – 60 lat. Zbliżanie się do wieku emerytalnego motywuje do oszczędzania. Dodatkowo z pewnością zrobiłaby to ulga podatkowa. Sejm prowadzi prace nad odpowiednim projektem. Ważne jest jednak, aby ewentualna ulga nie spowodowała klina podatkowego, czyli zwiększenia kosztów pracy. W wielu krajach europejskich ulgi podatkowe obowiązują i stanowią bezpośrednią zachętę do oszczędzania na emeryturę. Ale powinniśmy oszczędzać bez względu na to, czy ulga istnieje czy nie.

[b]Kiedy trzeba pomyśleć o dodatkowym oszczędzaniu?[/b]

Już w momencie, gdy zaczyna się pracować. Im wcześniej zaczniemy oszczędzać, tym więcej odłożymy na emeryturę.

[b]Jakie kwoty powinniśmy odkładać?[/b]

Im wcześniej się do tego zabierzemy, tym kwota może być niższa. Nawet przy niewielkich wpłatach, wynoszących powiedzmy 1 czy 2 proc. dzisiejszego wynagrodzenia, po długim okresie, na przykład 35 latach oszczędzania zgromadzony kapitał może być bardzo wysoki.

[b]O ile można podnieść przyszłą emeryturę?[/b]

Każda złotówka może być zwiększona 10- czy nawet 15-krotnie. Odkładanie co miesiąc ok. 7 proc. pensji pozwoli osobie uzyskującej przeciętną płacę zwiększyć relację emerytury do ostatniego wynagrodzenia o ok. 25 pkt proc.

[b]Która forma dodatkowego oszczędzania jest najbardziej atrakcyjna?[/b]