Polsat inwestuje ryzykownie, ale skutecznie w długim okresie

Od września 1999 r., kiedy działały już wszystkie fundusze emerytalne, do marca 2009 r. najwyższy zysk osiągnął Polsat – 137,6 proc. Uzyskał za to maksymalną liczbę punktów w tej kategorii – 20. Dwa kolejne OFE: ING i Generali, zarobiły w tym czasie ponad 134 proc. Ostatnie miejsce w tym zestawieniu zajmuje Bankowy z wynikiem 106,3 proc. O jedną pozycję awansowały: Warta, Axa oraz Aegon. Spadły zaś CU, Pekao i AIG.

Przeciętna stopa zwrotu wszystkich funduszy wynosi 120 proc. Jest to o kilkadziesiąt punktów procentowych mniej niż pod koniec hossy. Jak widać, wyniki OFE są mocno uzależnione od koniunktury na giełdzie.

Efekty inwestycyjne OFE w krótszych okresach ocenialiśmy na podstawie zestawień publikowanych przez nadzór. Dotychczas było ich 22. Uwzględniały dwuletnie lub trzyletnie okresy inwestycji (w pierwszym rankingu nie było Allianz i Pekao). Analizowaliśmy pozycje, jakie każdy fundusz zajmował w zestawieniach nadzoru. Było to kolejne kryterium oceny funduszy, za które można było uzyskać maksymalnie 15 pkt. Im średnia pozycja w zestawieniach nadzoru była lepsza, tym więcej punktów dla OFE.

W tej kategorii ponownie najlepszy jest Polsat, za nim plasują się ING i Generali. Ostatni jest Pocztylion razem z Aegonem (po 0 pkt).

Warto zaznaczyć, że Polsatowi groziła dopłata do rachunków klientów. Byłby do niej zmuszony, gdyby nie osiągnął w ostatnim okresie minimalnej stopy zwrotu. Ale udało się ją osiągnąć. Zagrożenie było wynikiem tego, że Polsat inwestował dość agresywnie. Ma on w portfelu prawie dwa razy więcej akcji niż poszczególni konkurenci. Gdy fundusze zmniejszały swoje zaangażowanie w akcje, Polsat utrzymywał je na wysokim poziomie.

Pomogło mu m.in. to, że duże OFE (głównie CU i ING), które mają największy wpływ na średnią ważoną stopę zwrotu (na jej podstawie wyliczana jest stopa minimalna), inwestują teraz dużo gorzej. Poza tym w marcu Polsat wypracował bardzo dobry wynik, dużo lepszy niż konkurenci (w marcu po raz pierwszy w tym roku OFE były na plusie, średnio 2,4 proc.). Istotne znaczenie miał również skład jego portfela. Znajduje się w nim niewiele akcji banków, których kursy w styczniu i lutym mocno spadły (z kolei największe OFE mają sporo tych papierów), za to sporo spółek o małej kapitalizacji (ich kursy zachowywały się nieźle), dużo akcji KGHM, których cena rośnie od dłuższego czasu, wiele papierów firm z sektora energii (PEP, Kogeneracja). Jednocześnie w portfelu Polsatu mniejszy udział mają obligacje skarbowe, które od początku roku przyniosły 0,5 proc. strat (mierząc indeksem obligacji Banku Handlowego).

Trzeba przyznać, że Polsat, którego polityka inwestycyjna odbiega znacznie od innych OFE, najgorzej poradził sobie z bessą. Jego wynik od szczytu hossy do końca marca tego roku jest najsłabszy.

Po raz pierwszy w historii trzyletnie (od 31 marca 2006 r. do 31 marca 2009 r.) efekty inwestycyjne OFE są ujemne. Trudno się dziwić, skoro w tym czasie wartość WIG zmalała o 40,2 proc., WIG20 o 47,2 proc., sWIG80 o 17,2 proc., mWIG40 o 50,3 proc., a indeksu zagranicznego S&P500 o 23,9 proc.

[ramka][b]Jak ocenialiśmy fundusze emerytalne[/b]

Wzięliśmy pod uwagę pięć kryteriów:

- stopę zwrotu z inwestycji mierzoną przyrostem wartości jednostki rozrachunkowej; przyrost ten został wyliczony za okres od końca września 1999 r. (wtedy działały już wszystkie fundusze) do końca marca 2009 r.; jest to dokładnie 9,5 roku inwestowania składek;

- stan hipotetycznego konta; założyliśmy, że od końca sierpnia 1999 r. do marca 2009 r. na konto w każdym funduszu co miesiąc wpływało 100 zł; kwota ta, po pobraniu opłat, była zamieniana na jednostki rozrachunkowe według ich wartości na koniec miesiąca; w ten sposób, opierając się na wyliczeniach firmy Analizy Online, oszacowaliśmy, ile pieniędzy jest na przykładowym koncie w każdym OFE;

- ryzyko inwestycyjne mierzone na dwa sposoby; pierwszy to miernik Sharpe’a, który wskazuje na relację stopy zwrotu (uzyskanej od września 1999 r. do marca 2009 r.) do ryzyka ponoszonego przez dany fundusz; drugi to tzw. tracking error, który ocenia wyłącznie ryzyko inwestycyjne ponoszone przez fundusze;

- pozycję funduszu w kolejnych zestawieniach przygotowywanych przez nadzór emerytalny; zestawienia te są obecnie publikowane co pół roku i uwzględniają trzyletnie stopy zwrotu; wcześniej były prezentowane co kwartał i pokazywały dwuletnie stopy zwrotu;

- wysokość opłat pobieranych przez fundusze w ubiegłym roku; wzięliśmy pod uwagę opłatę od składki oraz za zarządzanie aktywami; użyliśmy wskaźnika mierzącego udział tych opłat w aktywach OFE.

Za stan hipotetycznego konta oraz ocenę ryzyka przyznawaliśmy maksymalnie po 30 pkt, za wyniki inwestycyjne w najdłuższym analizowanym okresie – 20 pkt, za pozycje zdobyte w rankingach nadzoru – 15 pkt, a za wysokość opłat – 5 pkt.

Najlepszy fundusz w danej kategorii zdobywał 30 pkt. Każdy kolejny dostawał punkty proporcjonalnie do osiągniętego wyniku, najsłabszy otrzymywał 0.