Domyślne uczestnictwo w pracowniczym planie kapitałowym

Publikacja: 20.11.2017 15:21

Domyślne uczestnictwo w pracowniczym planie kapitałowym

Foto: pieniadze.rp.pl

Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów od 1 stycznia 2019 r. na największych pracodawców zatrudniających powyżej 250 pracowników nałożony zostanie obowiązek zaoferowania Pracowniczego Planu Kapitałowego (PPK) swoim pracobiorcom.

Co istotne uczestnictwo w PPK będzie oferowane nie tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, ale również świadczącym pracę na podstawie umowy zlecenia. Zgodnie z szacunkami Ministerstwa Finansów potencjalna liczba uczestników PPK już w pierwszej połowie 2019 r. ma sięgnąć ponad 3,2 mln osób. Będzie to możliwe dzięki zastosowaniu automatycznego zapisu do PPK osób w wieku od 19 do 55 lat pracujących w największych przedsiębiorstwach. Pracownicy i zleceniobiorcy mieszczący się w tym przedziale wiekowym będą mogli w terminie 3 miesięcy odstąpić od udziału w PPK, ale dopiero po złożeniu oświadczenia o rezygnacji z uczestnictwa w PPK. Jeżeli tego nie zrobią zostaną automatycznie objęci uczestnictwem w PPK. Natomiast osoby w wieku od 55 do 75 lat będą obejmowane PPK tylko na ich wniosek. Warto również dodać, że przewidywana jest możliwość czasowego zawieszenia gromadzenia środków w PPK przez pracownika lub zleceniobiorcę.

W kolejnych latach obowiązek zaoferowania Pracowniczego Planu Kapitałowego pracobiorcom będzie rozszerzany na coraz mniejsze firmy. Docelowo ma on się zakończyć w połowie 2020 r. i obejmować wszystkich pracodawców i zleceniodawców. Liczba potencjalnych uczestników PPK ma sięgnąć nawet 11,4 mln pracujących.

Planowanym rozwiązaniem domyślnym jest więc ustawowe włączenie pracownika lub zleceniobiorcy do systemu PPK, połączone z określonym terminem na podjęcie decyzji o rezygnacji z rozwiązania zaproponowanego przez ustawodawcę. Zastosowanie takiego rozwiązania domyślnego jest interesującym przykładem wykorzystania dorobku ekonomii behawioralnej. To przedstawiciele tego nurtu ekonomii wykazali, że sposób, w jaki problem jest ukazany podejmującemu decyzje, będzie miał wpływ na jego działanie.

Opcje domyślne oparte na przepisach względnie obowiązujących, których zastosowanie adresaci (w przypadku PPK pracownicy i zleceniobiorcy) mogą wyłączyć, ukierunkowują ich wybory. Przepisy te będą tworzyć kontekst, w ramach którego adresaci będą podejmować decyzje. Pomimo, że technicznie można wyłączyć zastosowanie tych reguł, i tak oddziałują one na procesy decyzyjne adresatów. Dlatego reguły domyślne wykorzystywane są do inżynierii społecznej. Kontekst często wpływa na to, jaką decyzję podejmie adresat reguły.

Gdy opcje domyślne są wykorzystywane do celów regulacyjnych, działają jak „szturchnięcie” w kierunku dokonania wyboru, który ustawodawca uważa za pożądany. Taka konstrukcja pozostawia formalną wolność wyboru w znaczeniu braku nakazów i zakazów, ale ukierunkowuje jednak wybór adresatów. Niewątpliwie stanowi to ingerencję w proces dokonywania wyboru. Taka strategia regulacyjna wykorzystuje naturalną tendencję ludzi do inercji i prokrastynacji. Aby odrzucić rozwiązanie narzucone przez regułę domyślną trzeba aktywnie dokonać wyboru. Wymaga to zastanowienia i odpowiedzi na konkretne pytania takie jak:

– czy chcę uczestniczyć w Pracowniczym Planie Kapitałowym?

– jakich korzyści można się spodziewać z tytułu uczestnictwa w PPK?

– jakie są koszty uczestnictwa w PPK?

Biorąc pod uwagę niski poziom świadomości ubezpieczeniowej i finansowej polskiego społeczeństwa udzielenie odpowiedzi na powyższe pytania nie będzie łatwe dla potencjalnego uczestnika PPK. Dlatego można się spodziewać, że pracujący będą mieli skłonność do odwlekania ostatecznej decyzji lub w ogóle zrezygnują z jej podjęcia. Będzie to oznaczać automatyczne uczestnictwo w PPK.

Należy podkreślić, że spora grupa pracujących świadomie przystąpi do PPK dlatego, że są one zaprojektowane tak by być tanim i skutecznym sposobem budowania oszczędności na okres emerytalny. Będzie też spora grupa osób, które wyjdą ze słusznego założenia, że uczestnictwo w PPK jest zachowaniem społecznie pożądanym. Z jednej strony Pracownicze Plany Kapitałowe mają być programem bezpiecznym i tanim, atrakcyjnym finansowo oraz współfinansowanym przez pracodawców i Państwo. Z drugiej strony system PPK będzie korzystny dla gospodarki. Będzie on ważnym elementem rozwiązania problemu niskiego poziomu krajowych oszczędności długookresowych. Niedostatek krajowego kapitału od początku transformacji jest jednym z najpoważniejszych problemów polskiej gospodarki.

Dlatego wzbogacenie krajowego rynku emerytalnego o Pracownicze Plany Kapitałowe będzie miało pozytywny wpływ na długoterminowy wzrost gospodarczy. Wzmocni ono bazę kapitału na inwestycje polskich przedsiębiorstw oraz ożywi rozwój krajowych rynków finansowych. Natomiast z punktu widzenia pracujących, PPK da szansę milionom uczestników na budowanie prywatnego kapitału na przyszłość, który będzie mógł być dziedziczony przez ich potomnych.

Materiał Promocyjny
To już ostatni moment by skorzystać z zalet IKE i IKZE w tym roku
Emerytura
Emerytura z giełdy to nie tylko hasło
Emerytura
Europejska emerytura – jakie korzyści widzą Polacy w OIPE
Emerytura
Europejska emerytura dla polskich seniorów. Czym jest OIPE i jak oszczędzać w euro?
Emerytura
Polski system emerytalny z oceną dostateczną. Spadek w rankingu
Materiał Promocyjny
Nest Lease wkracza na rynek leasingowy i celuje w TOP10