Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów od 1 stycznia 2019 r. na największych pracodawców zatrudniających powyżej 250 pracowników nałożony zostanie obowiązek zaoferowania Pracowniczego Planu Kapitałowego (PPK) swoim pracobiorcom.
Co istotne uczestnictwo w PPK będzie oferowane nie tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, ale również świadczącym pracę na podstawie umowy zlecenia. Zgodnie z szacunkami Ministerstwa Finansów potencjalna liczba uczestników PPK już w pierwszej połowie 2019 r. ma sięgnąć ponad 3,2 mln osób. Będzie to możliwe dzięki zastosowaniu automatycznego zapisu do PPK osób w wieku od 19 do 55 lat pracujących w największych przedsiębiorstwach. Pracownicy i zleceniobiorcy mieszczący się w tym przedziale wiekowym będą mogli w terminie 3 miesięcy odstąpić od udziału w PPK, ale dopiero po złożeniu oświadczenia o rezygnacji z uczestnictwa w PPK. Jeżeli tego nie zrobią zostaną automatycznie objęci uczestnictwem w PPK. Natomiast osoby w wieku od 55 do 75 lat będą obejmowane PPK tylko na ich wniosek. Warto również dodać, że przewidywana jest możliwość czasowego zawieszenia gromadzenia środków w PPK przez pracownika lub zleceniobiorcę.
W kolejnych latach obowiązek zaoferowania Pracowniczego Planu Kapitałowego pracobiorcom będzie rozszerzany na coraz mniejsze firmy. Docelowo ma on się zakończyć w połowie 2020 r. i obejmować wszystkich pracodawców i zleceniodawców. Liczba potencjalnych uczestników PPK ma sięgnąć nawet 11,4 mln pracujących.
Planowanym rozwiązaniem domyślnym jest więc ustawowe włączenie pracownika lub zleceniobiorcy do systemu PPK, połączone z określonym terminem na podjęcie decyzji o rezygnacji z rozwiązania zaproponowanego przez ustawodawcę. Zastosowanie takiego rozwiązania domyślnego jest interesującym przykładem wykorzystania dorobku ekonomii behawioralnej. To przedstawiciele tego nurtu ekonomii wykazali, że sposób, w jaki problem jest ukazany podejmującemu decyzje, będzie miał wpływ na jego działanie.
Opcje domyślne oparte na przepisach względnie obowiązujących, których zastosowanie adresaci (w przypadku PPK pracownicy i zleceniobiorcy) mogą wyłączyć, ukierunkowują ich wybory. Przepisy te będą tworzyć kontekst, w ramach którego adresaci będą podejmować decyzje. Pomimo, że technicznie można wyłączyć zastosowanie tych reguł, i tak oddziałują one na procesy decyzyjne adresatów. Dlatego reguły domyślne wykorzystywane są do inżynierii społecznej. Kontekst często wpływa na to, jaką decyzję podejmie adresat reguły.
Gdy opcje domyślne są wykorzystywane do celów regulacyjnych, działają jak „szturchnięcie” w kierunku dokonania wyboru, który ustawodawca uważa za pożądany. Taka konstrukcja pozostawia formalną wolność wyboru w znaczeniu braku nakazów i zakazów, ale ukierunkowuje jednak wybór adresatów. Niewątpliwie stanowi to ingerencję w proces dokonywania wyboru. Taka strategia regulacyjna wykorzystuje naturalną tendencję ludzi do inercji i prokrastynacji. Aby odrzucić rozwiązanie narzucone przez regułę domyślną trzeba aktywnie dokonać wyboru. Wymaga to zastanowienia i odpowiedzi na konkretne pytania takie jak:
