Nie znamy zalet II filara

Mimo upływu 13 lat od wprowadzenia reformy emerytalnej, Polacy nadal nie posiadają pełnej wiedzy na temat sposobu działania systemu i jego najważniejszych zalet. Zaledwie 37 proc. ankietowanych odpowiedziało, że wie o dziedziczeniu pieniędzy z OFE. Pozostali badani byli przekonani, że środki z OFE nie podlegają dziedziczeniu (41 proc.) lub w ogóle nie udzielili odpowiedzi na to pytanie (21 proc.), uzasadniając brak odpowiedzi – nie znajomością tematu.

Źródło: Barometr Nordea, sierpień 2012

Jak przekonuje Nordea PTE, nie dziwi zatem fakt, że w funduszach emerytalnych może być nawet 2 mld zł należnych spadkobiercom lub uposażonym, po które nie zgłaszają się osoby uprawnione.

Według analizy przeprowadzonej przez Izbę Gospodarczą Towarzystw Emerytalnych w latach 1999 – 2011 zmarło 153 tys. członków otwartych funduszy emerytalnych. Kapitał z ich kont w OFE przekraczający 1 mld 90 mln zł netto trafił do spadkobierców lub osób wskazanych. Wliczając do tego podatek, kwota ta rośnie do ponad 1,2 mld zł.

Co ciekawe kobiety częściej nie znały odpowiedzi na pytanie dotyczące możliwości dziedziczenia środków z OFE (47 proc.). Wraz ze wzrostem dochodu i wykształcenia, rośnie także świadomość zalet II filara. Do wzrostu poziomu wiedzy na ten temat przyczynia się też regularne korzystanie z internetu (43 proc.). Wiedzą na temat dziedziczenia środków z OFE zdecydowanie częściej wykazywały się osoby oszczędzające z myślą o przyszłości (49 proc.), a także  posiadające produkty takie, jak: rachunek ROR (44 proc.), kartę kredytową (55 proc.) oraz jednostki funduszy inwestycyjnych (65 proc.).

Aż 88 proc. ankietowanych przez GfK Polonia, jest zdania, że podstawowe świadczenia emerytalne otrzymywane na podstawie obecnie odkładanych składek obowiązkowych  nie zapewnią dostatniego życia po zakończeniu aktywności zawodowej. Niestety mimo tej świadomości nie jest popularne oszczędzanie długoterminowe.

Źródło: Barometr Nordea, sierpień 2012

Do świadomości Polaków nie dotarła także informacja, że towarzystwa emerytalne, które od 1999 r. zarządzają otwartymi funduszami emerytalnymi, mogą oferować dodatkowe produkty służące do oszczędzania z myślą o przyszłości. Takie jak indywidualne konta emerytalne (IKE) i indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Aby towarzystwo mogło proponować te konta musi utworzyć dobrowolny fundusz emerytalny (DFE) i w nim są lokowane składki klientów. Połowa z 14 PTE utworzyła taki fundusz (Allianz, Amplico, ING, Nordea, Pocztylion-Arka, PKO BP Bankowy i PZU). Taki plan ma jeszcze jedno towarzystwo – Generali.

Ponad połowa (64 proc.) ankietowanych dla Nordea PTE deklaruje brak znajomości DFE. Spośród wszystkich respondentów, 60 proc. mężczyzn i 69 proc. kobiet przyznało, że nie zna zasad funkcjonowania DFE. Odpowiedź pozytywna udzieliło 33 proc. badanych.

Źródło: Barometr Nordea, sierpień 2012

Co ciekawe posiadanie produktów finansowych lub oszczędzanie na przyszłość pozytywnie koreluje z deklaracją wiedzy nt. funkcjonowania produktów z III filaru. Osoby oszczędzające na przyszłość aż w 61 proc. przypadków znały zasady działania DFE. Ten pozytywny trend odnotowano również u osób posiadających jednostki funduszy inwestycyjnych (84 proc.), indywidualną polisę na życie (57 proc.) oraz kartę kredytową (58 proc.).

OPINIA

Katarzyna Golińska, Nordea PTE

Badania pokazują, że wielu Polaków posiada niedostateczną wiedzę na temat funkcjonowania II i III filaru systemu emerytalnego. Te luki informacyjne sprawiają, że duża część społeczeństwa nie korzysta w pełni z dostępnych rozwiązań i możliwości oferowanych przez OFE czy Dobrowolne Fundusze Emerytalne, a dodatkowe korzyści - takie jak preferencje podatkowe - znane są wąskiej grupie odbiorców. Z pewnych rozwiązań, jak np. OFE, korzystają miliony Polaków odprowadzających składki emerytalne, co oznacza to, że powinni oni wiedzieć, jakie mają prawa w związku z członkostwem w funduszu emerytalnym (np. uposażenie bliskich na wypadek śmierci, możliwość zmiany OFE, sprawdzenia salda rachunku itd.). Przez brak świadomości finansowej niewiele osób podejmuje działania w kierunku poprawienia swojej przyszłości emerytalnej. Powoduje to pogorszenie nastrojów społecznych, szczególnie w kontekście panującego przekonania, że podstawowe świadczenia nie wystarczą na dostatnie życie po zakończeniu okresu zarobkowego. Z tego względu ważne jest podejmowanie dodatkowych działań edukacyjnych, które przybliżą Polakom korzyści płynące z obowiązkowych i dobrowolnych elementów systemu emerytalnego.