Pełnomocnictwo pozwoli uniknąć problemów

Gdy klient banku nie jest w stanie samodzielnie korzystać z konta, o jego pieniądzach decyduje sąd.

Publikacja: 17.02.2018 11:29

Nie tylko starsze osoby powinny udzielić komuś zaufanemu pełnomocnictwa do dysponowania rachunkiem b

Nie tylko starsze osoby powinny udzielić komuś zaufanemu pełnomocnictwa do dysponowania rachunkiem bankowym.

Foto: AdobeStock

Pełnomocnictwo do konta bankowego powinno być dyspozycją, którą ustanawia – w miarę możliwości – każdy posiadacz rachunku. Nigdy nie wiadomo, kiedy znajdziemy się w sytuacji, gdy takie pełnomocnictwo się przyda. Przypomnijmy tylko, że przestaje ono działać, gdy właściciel konta umiera. Wtedy bliscy mogą skorzystać tylko z dyspozycji na wypadek śmierci, o ile została ustanowiona.

Dokument z sądu nie pomógł

Mama naszej czytelniczki ze Złotoryi jest osobą starszą i schorowaną. Nie radzi już sobie sama. Traci kontakt z rzeczywistością. Ma konto bankowe, na które wpływa jej emerytura, ale nikt do tych pieniędzy nie ma dostępu. Dlatego jej małżonek w ubiegłym roku złożył w sądzie wniosek o jej ubezwłasnowolnienie.

W listopadzie sąd rodzinny, który zajmuje się sprawą, ustanowił męża starszej pani jej doradcą tymczasowym.

– Tata zgłosił się z tym dokumentem do banku Credit Agricole, w którym jest konto mamy – mówi czytelniczka. – W oddziale zablokowano dostęp do rachunku zarówno dla mamy, jak i dla taty. Nie mamy więc dostępu do gotówki, a pieniądze są nam potrzebne. Rodzina wynajęła prawnika. Ten niewiele pomógł. Jak dowiedziała się czytelniczka, dostęp do konta jest zawieszony do czasu zakończenia postępowania w sprawie ubezwłasnowolnienia.

Co może doradca tymczasowy

Jak tłumaczy Agnieszka Gorzkowicz, zastępca rzecznika w banku Credit Agricole, sąd może ustanowić doradcę tymczasowego na czas postępowania o ubezwłasnowolnienie osoby będącej klientem banku. Taki doradca jest uprawniony do reprezentowania tej osoby w zakresie określonym przez sąd w postanowieniu.

– Oznacza to, że to sąd decyduje, czy doradca tymczasowy może zarządzać majątkiem osoby, wobec której toczy się postępowanie o ubezwłasnowolnienie – wyjaśnia Agnieszka Gorzkowicz.

Na podstawie takiego postanowienia sądu doradca tymczasowy może dysponować kontem, ale w ograniczonym stopniu. W przypadku czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu (np. wypłata większej sumy pieniędzy z konta), bank będzie wymagać przedstawienia zgody sądu opiekuńczego na przeprowadzenie takiej operacji. Z drugiej strony, klient będzie mógł korzystać z konta wyłącznie za zgodą doradcy tymczasowego (ale tylko w ramach przysługujących mu uprawnień).

Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego traci moc, gdy zapada decyzja w sprawie danej osoby. Jaka? Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zostać prawomocnie oddalony lub odrzucony. Postępowanie może być umorzone. Może być też wydane orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu i wtedy sąd wyznacza opiekuna lub kuratora. Doradca tymczasowy zostanie odwołany przez sąd również wtedy, gdy zniknie potrzeba dalszej ochrony osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, lub jej mienia.

Dodatkowa zgoda na większą gotówkę

Postępowanie w sprawie ubezwłasnowolnienia mamy naszej czytelniczki ma zakończyć się jeszcze w lutym. Jeśli sąd się na to zgodzi, wówczas powoła opiekuna prawnego starszej pani.

– Będzie on mógł wykonywać czynności bankowe w imieniu klienta. Jednak bank i tak będzie wymagać od takiej osoby zgody sądu opiekuńczego na dysponowanie środkami w ramach czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu; dotyczy to na przykład wypłaty większej kwoty z rachunku – tłumaczy Agnieszka Gorzkowicz.

W zasadzie jest tak, że sąd w swoim postanowieniu, ustanawiając kuratora czy pełnomocnika, upoważnia go do zarządzania majątkiem, ale mogą obowiązywać tu ograniczenia.

– Jeśli sprawa dotyczy osoby ubezwłasnowolnionej częściowo, brak takiego upoważnienia w postanowieniu sądu sprawia, że kurator nie może dysponować środkami na koncie – wyjaśnia przedstawicielka Credit Agricole.

W przypadku ustanowienia opiekuna prawnego dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie, opiekun może samodzielnie dysponować środkami na koncie klienta, ale bank nadal będzie wymagać zgody sądu opiekuńczego na dysponowanie środkami w ramach czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu (czyli np. wypłata większej kwoty z rachunku).

Rachunek wspólny bez ograniczeń

W rodzinie naszej czytelniczki nie byłoby problemu, gdyby jej mama miała rachunek wspólny z mężem.

– Jeśli małżonkowie dysponują kontem wspólnym i jedno z nich traci zdolność do czynności prawnych, to współmałżonek nadal ma dostęp do całego konta – mówi Agnieszka Gorzkowicz.

Innym dobrym rozwiązaniem jest ustanowienie przez właściciela konta pełnomocnika do rachunku. Rodzice naszej czytelniczki nie mieli najlepszych relacji, dlatego z takiej możliwości nie skorzystali.

Pełnomocnika do dysponowania kontem może ustanowić tylko klient, który ma pełną zdolność do czynności prawnych. Zatem osoba chora, z którą nie ma dobrego kontaktu), takiej decyzji nie może już podjąć.

– Pełnomocnik może realizować czynności określone w treści pełnomocnictwa i dysponować wszystkimi pieniędzmi na koncie, chyba że klient ustanowił limit wypłaty środków dla pełnomocnika – twierdzi Agnieszka Gorzkowicz. – Kwestie te określa regulamin kont dla osób fizycznych.

Jak ustanawia się pełnomocnictwo? Trzeba rzecz jasna mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Najlepiej udać się do oddziału banku i załatwić tę sprawę w obecności doradcy (trzeba dysponować danymi pełnomocnika). Można to też zrobić poza placówką, np. w formie aktu notarialnego z notarialnie poświadczonym podpisem.

W wyjątkowych sytuacjach, jeżeli klient nie może przyjść do placówki bankowej lub zgłosić się do notariusza, bank akceptuje pełnomocnictwo udzielone w zwykłej formie pisemnej. Z tym że podpis klienta musi być poświadczony przez osoby sprawujące funkcje administracyjne w placówce, w której przebywa klient (np. przez dyrektora lub ordynatora szpitala, dyrektora lub naczelnika zakładu karnego, kapitana statku, konsula – gdy klient przebywa za granicą).

Pełnomocnictwo powinno być podpisane zgodnie ze wzorem podpisu złożonym w banku. Powinno w nim być wyraźnie i jednoznacznie wskazane, do jakich czynności upoważniony jest pełnomocnik.

Dużo łatwiej będzie w ratuszu

Prościej jest w sprawach urzędowych.

– Przy użyciu pełnomocnictwa można załatwić większość spraw z zakresu ewidencji ludności i dowodów osobistych. Wyjątek stanowi wniosek o wydanie dowodu osobistego. Przepisy wymagają tu osobistego złożenia wniosku i nie dopuszczają możliwości działania przez pełnomocnika – tłumaczy Bartosz Milczarczyk, rzecznik stołecznego ratusza. Do wykonania czynności meldunkowych czy wydania zaświadczenia wystarczy zwykłe pisemne pełnomocnictwo.

Doradca tymczasowy ustanowiony przez sąd w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie czy opiekun prawny może – w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej – załatwić w urzędzie wszystkie sprawy z zakresu ewidencji ludności i dowodów osobistych. Może więc wystąpić z wnioskiem o wydanie dowodu osobistego, może dokonać czynności meldunkowych, pobrać zaświadczenie, wystąpić z wnioskiem o udostępnienie danych z rejestru mieszkańców czy rejestru dowodów osobistych.

Tego typu problemów będzie przybywać choćby dlatego, że Polska w szybkim tempie się starzeje. Według szacunków GUS, w 2050 r. ma być ponad 11 mln osób w wieku poprodukcyjnym. Będą oni stanowić prawie jedną trzecią społeczeństwa. W 2035 r. liczba osób mających 90 lat i więcej wyniesie 387,8 tys., a stulatków będzie żyło w Polsce aż 20,7 tys.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: j.blikowska@rp.pl

Jak to działa

– Pełnomocnikiem rachunku nie musi być osoba spokrewniona. Ważne, aby była to osoba fizyczna mającą pełną zdolność do czynności prawnych.

Właściciel konta może dowolnie określić zakres pełnomocnictwa. Jeśli udzieli pełnomocnictwa pełnego, wtedy pełnomocnik może dokonywać niemal wszystkich operacji na rachunku. Wyjątki to: udzielanie dalszych pełnomocnictw, zawieranie umów kredytu odnawialnego, występowanie o wydanie nowej karty, składanie dyspozycji na wypadek śmierci, wypowiedzenie lub zmiana umowy.

– Gdy właściciel konta nie godzi się na tak szeroki zakres upoważnienia, może zawęzić jego zakres.

– Standardowe pełnomocnictwo wygasa po śmierci właściciela rachunku i wtedy pełnomocnik nie powinien już podejmować pieniędzy, gdyż uprawnieni do środków zgromadzonych na rachunku są jedynie spadkobiercy. źródło: PKO BP

Pełnomocnictwo do konta bankowego powinno być dyspozycją, którą ustanawia – w miarę możliwości – każdy posiadacz rachunku. Nigdy nie wiadomo, kiedy znajdziemy się w sytuacji, gdy takie pełnomocnictwo się przyda. Przypomnijmy tylko, że przestaje ono działać, gdy właściciel konta umiera. Wtedy bliscy mogą skorzystać tylko z dyspozycji na wypadek śmierci, o ile została ustanowiona.

Dokument z sądu nie pomógł

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Planowanie Wydatków
Polacy pożyczają w bankach coraz więcej. Skąd ten boom?
Planowanie Wydatków
Dokąd z kartą, gdzie z gotówką? Jak przygotować się do wakacyjnego wyjazdu za granicę
Planowanie Wydatków
Ile zapłacisz na igrzyskach olimpijskich w Paryżu? Jak można zaoszczędzić?
Planowanie Wydatków
Ile kosztuje wyprawa na piłkarskie Euro 2024? Jak kibic może zaoszczędzić?
Materiał Promocyjny
Zarządzenie samochodami w firmie to złożony proces
Planowanie Wydatków
BLIK wypiera płatności zbliżeniowe