Pełnomocnik: lepiej późno niż wcale

Upoważnienie do konta można ustanowić nie tylko w banku, ale też np. w domu. Wtedy potrzebna będzie pomoc notariusza lub przedstawiciela banku

Pani Zofia miała wypadek. Doznała licznych złamań i urazów wewnętrznych. Lekarze wprowadzili ją w stan śpiączki farmakologicznej. Nie było z nią kontaktu blisko miesiąc. W tym czasie nikt nie miał dostępu do jej konta bankowego, bo pani Zofia nie udzieliła nikomu pełnomocnictwa. A trzeba było opłacić jej rachunki i pokryć koszty związane z leczeniem.

Katarzyna Münnich z Pekao tłumaczy, że jeśli klient nie ustanowił pełnomocnika do rachunku, to nikt nie podejmie pieniędzy, ani nawet nie dostanie żadnych informacji, bo obowiązuje tajemnica bankowa. Bez znaczenia jest to, że posiadacz konta jest unieruchomiony w domu bądź w szpitalu.

– Klient może ustanowić pełnomocnictwo dla dowolnej osoby, nie tylko członka rodziny – tłumaczy Magdalena Wrona z Credit Agricole.

Pełnomocnictwo musi mieć formę pisemną. Powinno precyzyjnie określać czynności, do których pełnomocnik zostaje upoważniony.

Gdy posiadacz konta jest chory, odpowiedni dokument może być przygotowany poza oddziałem banku. Można to zrobić u notariusza albo nawet w domu klienta.

– Jeśli klient ze względów zdrowotnych nie jest w stanie przybyć do placówki banku, aby upoważnić do konta inną osobę, przedstawiciel banku może odwiedzić go w domu i umożliwić mu udzielenie pełnomocnictwa do rachunku – wyjaśnia Joanna Fatek z biura prasowego PKO BP.

Wizyta pracownika banku w domu klienta czy w szpitalu wykracza jednak poza standardową obsługę i nie zawsze jest możliwa. W PKO BP zależy to od wielkości czy organizacji oddziału. W zasadzie każdy bank podchodzi do takiej sprawy indywidualnie. Takich informacji udzielono nam np. w Pekao i Credit Agricole

– Na miejscu muszą być obecni właściciel konta i pełnomocnik. Miejsce oraz forma złożenia dyspozycji nie mają wpływu na zakres czy sposób korzystania z pełnomocnictwa – podkreśla Katarzyna Münnich.

Magdalena Wrona dodaje, że poza bankiem pełnomocnictwo może być ustanowione w formie aktu notarialnego lub zwykłego pisma, ale z podpisem klienta poświadczonym notarialnie (notariusz może przybyć do szpitala czy domu). W sytuacjach wyjątkowych akceptowane jest pisemne pełnomocnictwo, na którym podpis posiadacza konta został poświadczony przez osoby sprawujące funkcje administracyjne w danej placówce, np. dyrektora lub ordynatora szpitala, dyrektora lub naczelnika zakładu karnego, kapitana statku. Podpis na dokumencie musi być zgodny ze wzorem podpisu złożonym w banku. Tak przygotowany dokument pełnomocnik zanosi do oddziału banku lub wysyła go pocztą.

Właściciel konta sam decyduje, jakie uprawnienia będzie miał pełnomocnik. W PKO BP, zgodnie z regulaminem rachunków bankowych i kart debetowych dla klientów indywidualnych, można ustanowić pełnomocnictwo jednorazowe do wykonania określonej operacji lub pełnomocnictwo rodzajowe, które upoważnia do przeprowadzania operacji określonego rodzaju (np. przelewy do określonej wysokości; zakres musi być zawsze dokładnie sprecyzowany). Istnieje też pełnomocnictwo pełne (ogólne), które daje niemalże takie same uprawnienia, jakie ma posiadacz rachunku. Upoważniona osoba nie może jednak udzielać dalszych pełnomocnictw, zawierać umów o kredyt odnawialny, wnioskować o wydanie nowej karty, składać dyspozycji na wypadek śmierci, wypowiedzieć umowy lub jej zmienić.

W Pekao pełnomocnikowi nie wolno wypowiedzieć umowy rachunku, jeśli towarzyszą jej umowy o inne powiązane z kontem produkty (np. pożyczka w Eurokoncie, lokaty), Niedozwolone jest też składanie dyspozycji dotyczących zmiany adresu (i innych danych personalnych) posiadacza rachunku. Pełnomocnik nie może zmienić trybu dostarczania wyciągów, chyba że dostał w tej sprawie dodatkowe pisemne upoważnienie od posiadacza konta. Nie otrzyma też historii rachunku; wyjątkiem są informacje o transakcjach, które sam zlecił.

Czasami aby pełnomocnik miał dostęp do konta, potrzebne jest orzeczenie sądu.

– Tak jest w sytuacji utraty zdolności do czynności prawnych przez posiadacza rachunku. Potrzebne jest wtedy postanowienie sądu o ubezwłasnowolnieniu – mówi Joanna Fatek.

Magdalena Wrona dodaje, że co do zasady osoba żyjąca może być reprezentowana przez kuratora, jeśli jest ubezwłasnowolniona częściowo, przez opiekuna prawnego, jeśli jest ubezwłasnowolniona całkowicie lub przez syndyka, jeśli znajduje się w trakcie upadłości konsumenckiej.

Karta płatnicza tylko dla właściciela

Osoby chore, gdy potrzebują gotówki, nierzadko dają swoją kartę do konta wraz z PIN np. członkowi rodziny z prośbą o podjęcie gotówki z bankomatu. Bankowcy ostrzegają, że nie wolno tego robić. Kartą debetową (ale dotyczy to również innych kart płatniczych) może posługiwać się wyłącznie właściciel rachunku. Jeśli chce dać dostęp do swojego konta innej osobie, może wystąpić o kartę dodatkową. Posiadanie pełnomocnictwa nie ma tu nic do rzeczy. Sprzedawca w punkcie handlowym nie jest w stanie sprawdzić, czy karta jest używana przez osobę upoważnioną. Dlatego gdy stwierdzi, że ktoś posługuje się cudzym plastikiem, ma prawo kartę zatrzymać.