PPE dobre dla pracodawców i pracowników

Zabiegając o pracowników, na znaczeniu zyskują dobrowolne pracownicze programy emerytalne.

Publikacja: 30.07.2018 17:08

PPE dobre dla pracodawców i pracowników

Foto: Fotorzepa/Marta Bogacz

Od pewnego czasu wyraźnie mówi się o rynku pracownika, a to dla przedsiębiorców oznacza konieczność poszukiwania benefitów, które sprawią, że pożądany pracownik wybierze właśnie ich firmę. Dodatkowe dni urlopu, krótsza praca w piątki, abonament zdrowotny czy wreszcie dobrowolne pracownicze programy emerytalne są coraz częściej wykorzystywanymi zachętami przyciągającymi do firm wykwalifikowaną kadrę. Nie tylko zresztą specjaliści są obecnie poszukiwani na rynku pracy. Coraz częściej przedsiębiorcy mają problem z rekrutowaniem personelu podstawowego.

Pracownicze programy emerytalne (PPE) są formą niezależnego oszczędzania na emeryturę w ramach III filaru, organizowaną przez pracodawcę, który odkłada co miesiąc środki dla swoich pracowników na prywatną emeryturę niezależną od ZUS i OFE. W ramach PPE pracodawca może finansować miesięczne składki dla pracowników, określone kwotowo lub jako procent wynagrodzenia.

Więcej o PPE czytaj na serwisemerytalny.rp.pl

Zaletą dla pracodawców jest to, że składki podstawowe, odprowadzane w ramach PPE co miesiąc na rzecz pracownika, są zwolnione z obowiązkowych opłat na ubezpieczenia społeczne, a dodatkowo koszty związane z prowadzeniem programu są dla pracodawcy kosztem uzyskania przychodu. Można zatem powiedzieć, że jest to najbardziej efektywna forma wynagrodzenia, ponieważ 100 proc. środków pracodawcy trafia do pracownika jako swego rodzaju dodatkowe wynagrodzenie.

Pracodawcy coraz chętniej zakładają PPE, a osoby zatrudnione uczestniczą w programie, kiedy mają pewność, że przyniesie im to korzyści. A pewności takiej nabierają, gdy widzą, że program się sprawdza. Według danych Komisji Nadzoru Finansowego średnio w PPE uczestniczy ponad 60 proc. zatrudnionych. W tej grupie są jednak PPE z 30-proc. i 90-proc. partycypacją. Co do zasady – im dłużej działa program, tym partycypacja jest wyższa, co pokazuje, że PPE się sprawdzają.

Obecnie na rynku funkcjonuje 1116 PPE, ale kolejka do rejestracji jest długa.

Wyższe emerytury

Gromadzenie w PPE oszczędności na przyszłą emeryturę pozwala lepiej zabezpieczyć pracowników na okres po zakończeniu pracy. Ma to ogromne znaczenie, gdyż stopa zastąpienia, czyli relacja pierwszej emerytury do ostatniego wynagrodzenia, będzie coraz niższa i dla osób, które obecnie mają mniej niż 40 lat, spadnie nawet poniżej 30 proc. W tej sytuacji każdy sposób oszczędzania na emeryturę ma ogromne znaczenie.

Pieniądze z PPE można wypłacić po osiągnięciu 60. roku życia. Wypłata środków może być – w zależności od wniosku uczestnika albo osoby uprawnionej – dokonywana jednorazowo albo ratalnie. Wypłata (jednorazowa lub pierwsza z wypłat ratalnych) jest dokonywana w terminie nie dłuższym niż miesiąc od dnia złożenia wniosku. Pracownicy przeważnie decydują się na wypłatę jednorazową. Składka podstawowa (finansowana przez pracodawcę) jest dla pracownika przychodem do opodatkowania. Wypłata środków jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku dochodowego od zysków kapitałowych oraz od podatku od spadków i darowizn.

Lepszy wizerunek

PPE pozwalają przedsiębiorcom stać się bardziej konkurencyjnymi dla pracowników, co ma szczególnie duże znaczenie w branżach, gdzie niełatwo zrekrutować dobrego specjalistę. Stopa bezrobocia jest rekordowo niska, od dziesięciu miesięcy utrzymuje się na poziomie poniżej 7 proc., co jest wynikiem nienotowanym od 1990 r. Wynagrodzenia rosną, a wszelkie dodatkowe benefity są coraz bardziej pożądane. Pracodawcy, którzy utworzyli i finansują PPE, korzystają z ulgi w składkach ZUS, zatem programy można uznać za korzystniejszą formę podwyżki.

PPE są atrakcyjne, gdyż tylko 2,4 proc. pracowników (na koniec 2017 r. uczestnikami PPE było 395,8 tys. osób) obecnie może się cieszyć tym benefitem, a to, co nieczęsto spotykane, jest bardziej kuszące. Dzięki temu rozwiązanie to pozwala na zatrzymanie w firmie pracowników, na których najbardziej zależy pracodawcy. Przeważnie są to osoby dobrze wykształcone, z wysokimi kwalifikacjami. Tacy pracownicy przeważnie mają wyższą niż przeciętna świadomość emerytalną i rozumieją potrzebę zabezpieczania się na starość.

Jedna z firm posiadających PPE w Grupie PZU przyznaje, że program poprawił wizerunek firmy. Wynika to z faktu, że posiadanie PPE nie było ani nie jest powszechne wśród firm, więc jest to swego rodzaju karta przetargowa. Dodatkowo, program cieszy się popularnością w firmie (procent uczestnictwa to potwierdza), a to pozwala wysunąć wniosek, że pracownicy są z programu zadowoleni i widzą w nim sens, czyli idąc dalej, są „wdzięczni”, że pracodawca zdecydował się na takie rozwiązanie, i chętnie z niego korzystają.

Generalnie utworzenie PPE wpływa pozytywnie na wizerunek pracodawcy, który dzięki temu odbierany jest jako dbający o pracowników oraz myślący o ich przyszłości, a tym samym jest godny zaufania. Pozwala to zmniejszyć rotację pracowników i przyciągnąć dobrych pracowników do firmy.

Doświadczenia przedsiębiorców oraz badania pokazują, że zdecydowana większość firm, w których funkcjonują PPE, jest z nich zadowolona. Pracodawcy, którzy z różnych powodów zdecydowali się na założenie kiedyś PPE, dobrze na tym wyszli. Jednocześnie pracodawca nie musi się obawiać dodatkowych obciążeń w sytuacji, gdy jego firma popadnie w finansowe tarapaty. W takiej sytuacji ma on możliwość zmniejszenia poziomu składki podstawowej, a nawet wycofania się z oferowania PPE.

Prywatne pieniądze

To, co dla pracowników może być szczególnie cenne, to prywatny charakter oszczędności w PPE. Tych pieniędzy państwo nie będzie mogło zabrać, jak to miało miejsce w przypadku OFE. Oznacza to także, że po śmierci pracownika środki zgromadzone w ramach PPE nie przepadają, ale mogą być dziedziczone przez najbliższych.

Pracownik ma też w każdej chwili możliwość rezygnacji z uczestnictwa w PPE. Wystarczy do tego pisemna deklaracja złożona podmiotowi zatrudniającemu. W efekcie rezygnacji pracownika pracodawca zaprzestaje naliczania i odprowadzania składek.

W przypadku decyzji pracodawcy o likwidacji PPE, pracownik może dokonać wypłaty transferowej – musi on wtedy wskazać swoje indywidualne konto emerytalne (IKE) lub inny PPE, na który pracodawca może dokonać transferu środków zgromadzonych w likwidowanym PPE. Jeżeli pracownik nie dokona takiego wskazania, następuje zwrot środków.

Dla pracownika zwrot nie jest opłacalnym rozwiązaniem, gdyż w takiej sytuacji 30 proc. sumy składek podstawowych wpłaconych do programu trafia do ZUS, do tego trzeba zapłacić podatek od zysków kapitałowych, niemniej jednak w trudnych sytuacjach życiowych pieniądze zgromadzone w PPE mogą się okazać bardzo przydatne.

Wpłaty na PPE

Składka do PPE dzieli się na składkę podstawową 
i składkę dodatkową. Obie składki nalicza i odprowadza pracodawca. Składkę podstawową, która nie może przekroczyć 7 proc. wynagrodzenia uczestnika, opłaca pracodawca, a dobrowolną składkę dodatkową – pracownik. Wysokość składki podstawowej na PPE ustala się procentowo od wynagrodzenia, w jednakowej kwocie dla wszystkich uczestników albo procentowo od wynagrodzenia, z określeniem maksymalnej kwotowej wysokości tej składki. Ostateczna wielkość składki podstawowej jest określana w zakładowej umowie emerytalnej. Wysokość dobrowolnej składki dodatkowej określa pracownik w deklaracji uczestnictwa w PPE. Składki dodatkowe są potrącane z opodatkowanego wynagrodzenia uczestnika.

Wypłata środków zgromadzonych w PPE następuje w czterech przypadkach:

  •  na wniosek uczestnika po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat,
  • na wniosek uczestnika po osiągnięciu przez niego wieku 55 lat i nabyciu prawa do wcześniejszej emerytury,
  • w przypadku ukończenia przez uczestnika 70 lat, jeżeli wcześniej nie wystąpił on z wnioskiem o wypłatę środków i nie jest już pracownikiem pracodawcy prowadzącego ten PPE,
  • w przypadku śmierci uczestnika, na wniosek osoby uprawnionej.
Finanse firmy
Wyścig po wsparcie dla HoReCa
Finanse firmy
Wystartował nabór na „Granty na eurogranty”
Finanse firmy
Bogaty przewodnik po naborach PARP
Finanse firmy
Koszty poważną przeszkodą we wdrażaniu ESG
Finanse firmy
Rusza wsparcie dla firm po pandemii