Do kogo należą środki w PPK?

Już za kilka miesięcy Polacy zaczną gromadzić oszczędności w ramach nowego systemu Pracowniczych Planów Kapitałowych. Bierzemy pod lupę prywatny charakter tych pieniędzy.

W tym roku ruszą pierwsze Pracownicze Plany Kapitałowe – programy tworzone w celu systematycznego gromadzenia oszczędności, które mają zapewnić Polakom dodatkowe środki na emeryturze. Zaletą PPK jest to, że nie tylko pracownik będzie składał pieniądze na swoją przyszłość, ale dołożą mu się do tego pracodawcy oraz państwo, to ostatnie korzystając ze środków Funduszu Pracy. Pieniądze zgromadzone w PPK będą mieć charakter prywatny (z wyjątkiem dopłat ze strony państwa). Będą też dziedziczone. Sprawdźmy co to dokładnie oznacza.

Oszczędności prywatne

Środki gromadzone w ramach PPK będą stanowiły prywatną własność uczestnika planu. Prywatny charakter tych pieniędzy potwierdzony został w treści samej ustawy, wynika też ze sposobu organizacji systemu Pracowniczych Planów Kapitałowych. Środki wpłacane do PPK zostały wyraźnie oddzielone od podmiotów administracji publicznej, nie ma też bezpośredniego wpływu instytucji publicznych na politykę inwestycyjną planów.

To znacząco odróżnia ten system od otwartych funduszy emerytalnych, do których PPK przez niektórych są porównywane.

Rachunek pracownika będącego uczestnikiem PPK będzie zasilany z trzech źródeł: z wynagrodzenia netto pracownika, z dodatkowych środków pracodawcy, a także z corocznych dopłat z budżetu państwa (z Funduszu Pracy).

Status środków pochodzących z pierwszych dwóch źródeł będzie taki sam jak we wszystkich innych formach prywatnego gromadzenia oszczędności w bankach, w funduszach inwestycyjnych, czy w innych instytucjach finansowych. Będą to środki w pełni prywatne.

Jedynie dopłaty ze środków Funduszu Pracy (wpłata powitalna i dopłaty roczne) będą miały inny status. Ustawodawca traktuje te dopłaty jako dodatkową zachętę do tego, aby całość gromadzonych kapitałów została wycofana dopiero po spełnieniu wymienionych w ustawie o PPK warunków (przede wszystkim nie wcześniej niż po ukończeniu 60. roku życia). Jeżeli uczestnik tych warunków nie spełni i dokona wypłaty w formie zwrotu, czyli w dowolnie wybranym momencie, to suma dopłat ze strony państwa zostanie w całości zwrócona do Funduszu Pracy.

Środki z PPK będącym z założenia dodatkową formą oszczędzania, oprócz zabezpieczenia na starość, będzie można przeznaczyć również na inne cele. To dodatkowe potwierdzenie prywatnego charakteru tych oszczędności.

Spora elastyczność

Każdy pracownik oszczędzający w PPK może na wniosek wycofać swój kapitał w dowolnym momencie. Otrzyma on wszystkie środki pochodzące z jego wpłat (z 2 proc. wpłaty podstawowej oraz wpłaty dodatkowej uczestnika, o ile takie wnosił). Z wpłat, które wpłynęły ze strony pracodawcy otrzyma 70 proc., a zasilenie ze środków publicznych będzie musiał zwrócić w całości. Zysk ze zwracanych środków zostanie opodatkowany podatkiem od dochodów kapitałowych (19 proc.).

Poza takim wycofaniem środków, uczestnik może wypłacić swoje oszczędności tylko w wyjątkowych sytuacjach: kiedy poważnie zachoruje on lub członek jego rodziny albo gdy będzie chciał sfinansować wkład własny przy ubieganiu się o kredyt na zakup mieszkania. W przypadku choroby (uczestnika, małżonka uczestnika, bądź dziecka uczestnika) można wypłacić do 25 proc. swoich oszczędności bez konieczności zwrotu.

W przypadku ubiegania się o kredyt na sfinansowanie budowy domu czy zakup mieszkania można wypłacić nawet 100 proc. Środków na pokrycie wkładu własnego, jednak podjęte na ten cel pieniądze trzeba wpłacić ponownie na swój rachunek PPK w ciągu maksymalnie 15 lat. Możliwość wypłaty na cele mieszkaniowe przysługuje uczestnikom przed ukończeniem 45. roku życia.

Jeśli oszczędzający w PPK zmieni pracę, może przenieść swoje środki do PPK u nowego pracodawcy w ramach tzw. wypłaty transferowej. W wypłacie transferowej zostają przekazane wszystkie środki zgromadzone w PPK (wpłaty własne i pracodawcy oraz zasilenia ze środków publicznych).

Zgromadzone środki w przypadku śmierci tej osoby nie przepadają. W zależności od decyzji uczestnika PPK będą one podlegać dziedziczeniu na zasadach ogólnych lub też trafią do osoby imiennie wskazanej przez uczestnika PPK.

Opinia:

Wilhelm Mikołajczyk, Dyrektor Pionu Sprzedaży w PKO TFI

Wypłata zgromadzonych środków możliwa będzie po osiągnięciu 60. roku życia i złożeniu odpowiedniego wniosku. Ustawa przewiduje jednorazową wypłatę 25% zgromadzonych środków oraz wypłatę pozostałej części w 120 ratach rozłożonych na 10 lat. Ustawodawca przewidział jednak dwa wyjątki:

•  jeżeli rata miesięcznej wypłaty wyliczona ze zgromadzonych środków będzie niższa od 50zł, cała kwota wypłacana będzie jednorazowo,
• możliwa będzie wcześniejsza, jednorazowa wypłata do 100% zgromadzonych środków na pokrycie wkładu własnego przy zaciągnięciu kredytu hipotecznego na budowę lub kupno domu lub mieszkania, a także nabycie prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienie prawa jego odrębnej własności, z obowiązkiem późniejszego zwrotu.

Ustawa o PPK oczywiście określa szczegółowo zasady i warunki dokonywania wypłat z PPK wraz z ich następstwami, jednakże to uczestnik samodzielnie decyduje o sposobie i terminie zadysponowania nimi.

Czytaj więcej o produktach emerytalnych dostępnych w PKO TFI