Już w czwartek ukaże się pierwsza część 10 edycji Kompasu Sztuki, rankingu najlepszych polskich artystów współczesnych, których aktywność twórcza przypada na okres od 1945 roku.
Od początku istnienia (2007) drukowany jest w dziale „Moje Pieniądze”. Kompas Sztuki powstał z myślą o usystematyzowaniu kształtującego się polskiego rynku sztuki. Pełni też rolę edukacyjną, dla wielu, nie tylko miłośników sztuki, jest idealną ściągą umożliwiającą poznanie własnego gustu. Dla inwestorów, kolekcjonerów, domów aukcyjnych podpowiedzią, którzy twórcy są najbardziej cenieni przez profesjonalistów układających listę rankingu.
Warto sprawdzić: Najlepsi młodzi artyści. Kompas Młodej Sztuki 2019
Ze względu na epidemię koronawirusa zdecydowaliśmy się opublikować Kompas niestandardowo – w dwóch częściach z tygodniowym odstępem czasowym każda.
Ranking jest liczony w ten sposób, że każdy właściciel bądź dyrektor galerii podaje dziesięciu artystów, którzy ich zdaniem powinni się znaleźć w Kompasie Sztuki. Prywatny sektor sztuki współczesnej reprezentują takie galerie jak: Starmach Galeria, Zderzak, Piękna Gallery, Szydłowski, Artemis, lokal 30, Galeria Muzalewska, a państwowe placówki CSW Zamek Ujazdowski, Bunkier Sztuki, MOCAK, Mosart w Gorzowie, Galeria El, PGS, Galeria Wschodnia, Punkt Odbioru Sztuki itd. Ogółem 71.
Zderzenie tych dwóch światów sprawia, że ostateczne wyniki są bardziej obiektywne. Prześledzenie pozycji danego artysty na przestrzeni tylu lat pozwoli na własną analizę, czy na przykład pojawił się tylko jako jednorazowy kaprys głosującego. Od lat prym wiodą klasycy współczesności (m.in. Abakanowicz, Fangor, Stażewski, Kantor, Nowosielski) uznani już i zweryfikowani przez rynek oraz muzealników, krytyków i kolekcjonerów. Niektórzy z nich podobnie jak Mirosław Bałka, który jako jedyny żyjący twórca był liderem Kompasu Sztuki i to aż trzykrotnie (2009, 2010, 2011), od lat obecni są w międzynarodowym świecie sztuki. Zakup ich dzieł porównywany jest do bezpiecznej, długoterminowej lokaty bankowej, zarobek stosunkowo niewielki, ale pewny. Coraz częściej ich prace osiągają rekordy aukcyjne.
Mimo epidemii rynek sztuki wydaje się być w rozkwicie, odbywają się wcześniej zaplanowane licytacje. Wszystko wskazuje, że być może zostaną pobite zeszłoroczne obroty rynku aukcyjnego – 294,9 mln zł (Artinfo.pl). Najwięcej, bo 16 mln zł, uzyskano ze sprzedaży dzieł Wojciecha Fangora, za prace Magdaleny Abakanowicz 12 mln zł (Artinfo.pl).
Artystka w poprzednim 9. Kompasie Sztuki 2017 zajęła pierwsze miejsce. Ponad 8 mln zł, wylicytowane w 2019 roku w Desie Unicum za jej „Caminando” – 20 bezgłowych figur z brązu, których wcześniej właścicielami byli aktor Robin Williams i jego żona, jest najwyższą ceną osiągniętą w historii polskiego rynku sztuki. Abakanowicz, wybitna rzeźbiarka, od lat 60. ceniona bardziej na świecie niż w Polsce. Jej niezwykłe, charakterystyczne rzeźby inspirowane sprawami egzystencjonalnymi można podziwiać m.in. w Chicago Grant Park czy na pustyni Negev.
Drugie miejsce należało też do kobiety – Aliny Szapocznikow, która dopiero od niedawna pokazywana jest w jednych z najważniejszych muzeów. Osobista sztuka – odlewy własnego ciała (po rozpoznaniu raka piersi będąca także zapisem jej walki z chorobą) są bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów.
Najwięcej, bo ponad 600 tys. euro, zapłacono na aukcji w Belgii w 2011 roku za lampę – usta wykonaną z poliestru. Trzecią pozycję zajął Wojciech Fangor, który sukcesy odnosił już, kiedy mieszkał w USA. Jego abstrakcyjny obraz „M39″ (1969) namalowany specjalnie na solową wystawę w Guggenheim Museum w Nowym Jorku zmienił właściciela za ponad 4,7 mln zł (Desa Unicum, 2019).
Do 2014 roku Kompas Sztuki ukazywał się co roku, od 2014 co trzy lata. Z uwagi na rosnące zainteresowanie sztuką młodych powstał też Kompas Młodej Sztuki (artyści do 35 lat) – niektórzy na tyle umocnili swoją pozycję rynkową, że z biegiem czasu znaleźli się także w Kompasie Sztuki.
