Obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. przepisy otwierają niespotykaną dotychczas możliwość oszczędzania. Ustawa weszła właśnie w życie, ale dopiero od lipca 2019 r. największe firmy będą przystępować do nowego programu.

Pieniądze zgromadzone w PPK będą mieć charakter prywatny, co ma zabezpieczyć je przed powtórzeniem losu OFE, będą też dziedziczone. Jednak ustawodawca, gwarantując prywatny charakter środków, wprowadził pewne zastrzeżenia, mianowicie środki wpłacone przez państwo do PPK takiego charakteru nie mają, gdyż w razie wcześniejszej wypłaty dokonanej na wniosek

Kogo obejmą PPK?

Nowe programy przewidziane są dla pracowników, ale nie tylko dla nich, także dla wszystkich zatrudnionych. Pod tym pojęciem kryją się wszystkie osoby, które świadczą pracę, niezależnie od nazwy i umowy, za którą to osoby płatnicy odprowadzają składki na ubezpieczenie emerytalne. Oznacza to, że do PPK przystąpią także osoby pracujące na umowę zlecenia.

Pracownicy, którzy mają mniej niż 55 lat i są zatrudnieni od co najmniej trzech miesięcy, zostaną automatycznie zapisani przez pracodawcę do PPK, ale będą mogli pisemnie zrezygnować z uczestnictwa w nich. Co cztery lata procedura będzie się powtarzać. Autorzy projektu liczą na to, że przed wypisaniem się z programu ludzie zastanowią się nad tym, co mogą stracić, i jednak zdecydują się na oszczędzanie. Automatyczny zapis sprawdził się w innych krajach, np. w Nowej Zelandii i w Wielkiej Brytanii, gdzie odsetek osób oszczędzających w programach opartych na tym mechanizmie jest bardzo wysoki.

Osoby powyżej 55. roku życia, które nie ukończyły 70 lat, będą mogły dobrowolnie przystąpić do PPK, a osoby starsze nie będą uczestniczyć w programie.

Jak wysokie będą wpłaty?

Wpłaty do PPK będą pochodziły z trzech źródeł: od pracownika, pracodawcy oraz państwa, a właściwie z Funduszu Pracy.

Pracownik, który zdecyduje się na oszczędzanie w PPK, będzie odkładał co najmniej 2 proc. wynagrodzenia netto, a pracodawca dopłacał 1,5 proc. Możliwe będzie podniesienie wpłat – ze strony pracownika o kolejne 2 proc., a pracodawcy o 2,5 proc. Łączna minimalna odprowadzana składka może zatem wynieść 3,5 proc., a maksymalna 8 proc. Składki odprowadzane przez pracownika odejmowane będą z wynagrodzenia netto, ale obliczane będą od kwoty brutto.

Osoby o najniższych zarobkach będą mogły wpłacać niższe składki, ale będzie to miało drugą stronę medalu: niższe zgromadzone oszczędności. Osoba, której miesięczne wynagrodzenie uzyskiwane z różnych źródeł będzie równe lub niższe niż 120 proc. minimalnego wynagrodzenia w danym roku, będzie mogła wpłacać mniej niż 2 proc., ale nie mniej niż 0,5 proc.

Przewidziane są też zachęty ze strony państwa: składka powitalna, jednorazowa, wyniesie 250 zł, a roczna dopłata – 240 zł.

Założenie jest takie, że jeśli odpowiednio wcześnie zaczniemy odkładać nawet małe kwoty, to dzięki procentowi składanemu uda się zgromadzić sporą sumę. Procent składany to taki sposób oprocentowania wkładu pieniężnego, że odsetki za dany okres oprocentowania są doliczane do wkładu (podlegają kapitalizacji) i w ten sposób „składają się” na zysk wypracowywany w okresie następnym. Zatem im dłużej oszczędzamy, nawet niewielkie sumy, tym większą kwotę uda nam się zebrać dzięki kapitalizacji odsetek. Po dłuższym czasie kapitalizacja odsetek odpowiada nawet za większą część przyrostu kapitału niż bieżące wpłaty.

Kto będzie obsługiwał PPK?

PPK będą oferowane przez zakłady ubezpieczeń, TFI i PTE. Instytucję finansową wybierze pracodawca, a doradzać mu będą związki zawodowe.

Ustawa stawia wysokie wymagania instytucjom, które będą prowadzić PPK. Mianowicie muszą one posiadać co najmniej trzyletnie doświadczenie w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, funduszami inwestycyjnymi otwartymi, funduszami emerytalnymi lub otwartymi funduszami emerytalnymi, a w przypadku zakładów ubezpieczeń – co najmniej trzyletnie doświadczenie w zakresie oferowania ubezpieczeń z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, posiadać kapitał własny w wysokości co najmniej 25 mln zł, w tym co najmniej 10 mln zł w środkach płynnych rozumianych jako lokaty funduszu rynku pieniężnego oraz zarządzać funduszami inwestycyjnymi lub emerytalnymi w liczbie odpowiadającej co najmniej liczbie ograniczeń poziomu ryzyka inwestycyjnego, stosującymi odmienne zasady polityki inwestycyjnej uwzględniające różny wiek uczestników, bądź jednym funduszem inwestycyjnym z wydzielonymi subfunduszami w liczbie ustalonej jak wyżej, nazywane funduszami lub odpowiednio subfunduszami zdefiniowanej daty.

Jeśli pracodawca nie wybierze żadnej instytucji finansowej, to PPK będzie dla niego prowadziło PFR TFI.

Czytaj także: PPK – podstawowe informacje cz. II

Opłaty za zarządzanie wyniosą maksymalnie 0,6 proc. aktywów netto funduszu lub subfunduszu w skali roku, z czego 0,1 proc. tylko pod warunkiem zrealizowania dodatniej stopy zwrotu nie niższej od stopy referencyjnej. Częściowe uzależnienie opłaty od osiągniętych efektów inwestowania ma zmotywować instytucje finansowe do lepszego zarządzania zebranymi środkami.

Instytucją nadzorującą PPK pod kątem zgodności z prawem będzie Komisja Nadzoru Finansowego. KNF będzie również nadzorować politykę inwestycyjną funduszu zarządzającego PPK.

Wpłaty uczestników PPK będą inwestowane w ramach tzw. funduszy zdefiniowanej daty. Są to fundusze z określoną datą docelową inwestycji, która jest zbliżona do momentu przejścia na emeryturę. Zatem produkt jest dopasowany do wieku uczestników i sposób inwestowania będzie się zmieniał w miarę zbliżania się uczestników do wieku emerytalnego. Im starsi będziemy, tym ostrożniejsza będzie polityka inwestycyjna. Na początku inwestycji w portfelu będą dominowały aktywa o większym ryzyku, czyli głównie akcje, a z czasem będzie coraz więcej aktywów bezpieczniejszych, takich jak obligacje. W części udziałowej 40 proc. będzie inwestowane w akcje, prawa do akcji, prawa poboru lub inne instrumenty udziałowe wchodzące w skład indeksu WIG20.

Czytaj więcej o produktach emerytalnych dostępnych w PKO TFI