Zarządzanie oszczędnościami w PPK – instytucje, skład portfela, opłaty

PPK to jedna z największych zmian na rynku finansowym w Polsce w ostatnich latach. Wprowadzany jest bowiem nowy system długoterminowego gromadzenia kapitału na przyszłość.

Kilka różnych rodzajów instytucji

To pracodawca będzie musiał wybrać instytucję finansową, która zajmie się zarządzaniem pieniędzmi pracowników odkładanych w ramach PPK. Rolę instytucji zarządzającej PPK, a dokładniej – funduszem inwestycyjnym w ramach PPK, będzie mogło pełnić towarzystwo funduszy inwestycyjnych, zakład ubezpieczeń na życie czy powszechne towarzystwo emerytalne.

Pracodawca powinien dokonać wyboru firmy, która będzie zarządzać PPK, w porozumieniu z pracownikami, czyli zakładową organizacją związkową lub reprezentacją osób zatrudnionych. Jeżeli na miesiąc przed upływem terminu, w którym PPK musi być utworzone, nie uda się dojść do porozumienia, zatrudniający będą mogli samodzielnie wybrać tę instytucję. Umowa podpisywana jest z podmiotem, który oferuje najbardziej korzystne warunki zarządzania środkami w PPK.

Jeśli pracodawca nie wybierze żadnej instytucji finansowej, pełniące rolę wyznaczonej instytucji finansowej towarzystwo funduszy inwestycyjnych, wezwie pracodawcę do zawarcia z nim umowy lub przekazania informacji o zawarciu umowy o zarządzanie PPK z inną instytucją.

Ustawa stawia wysokie wymagania instytucjom, które będą prowadzić PPK. Mianowicie muszą one posiadać co najmniej trzyletnie doświadczenie w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, funduszami inwestycyjnymi otwartymi, funduszami emerytalnymi lub otwartymi funduszami emerytalnymi, a w przypadku zakładów ubezpieczeń – co najmniej trzyletnie doświadczenie w zakresie oferowania ubezpieczeń z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, posiadać kapitał własny w wysokości co najmniej 25 mln zł, w tym co najmniej 10 mln zł w środkach płynnych rozumianych jako lokaty funduszu rynku pieniężnego oraz zarządzać funduszami inwestycyjnymi lub emerytalnymi nazywane funduszami lub odpowiednio subfunduszami zdefiniowanej daty.

Nadzór nad działalnością instytucji finansowych odpowiedzialnych za zarządzanie środkami w PPK sprawować będzie Komisja Nadzoru Finansowego.

Portfel w zależności od wieku

Podmioty, które zostaną dopuszczone do rynku PPK będą wpisane do ewidencji PPK i ich oferta znajdzie się na rządowym portalu Moje PPK. Podmioty te będą dążyć do pomnożenia kapitału zgromadzonego na rachunkach pracowników, inwestując je w dedykowane fundusze inwestycyjne, które ograniczają poziom ryzyka w zależności od wieku uczestnika. Są to tzw. fundusze zdefiniowanej daty.

Każdy pracownik biorący udział w programie zostanie automatycznie przypisany do funduszu w zależności od swej daty urodzenia. Uczestnik PPK inwestuje z jednym funduszem przez cały okres gromadzenia środków, a fundusz ten, w miarę zbliżania się uczestnika do 60. roku życia, ma obowiązek dostosowania polityki inwestycyjnej w taki sposób, aby zapewniała właściwe bezpieczeństwo powierzonych środków.

Zatem produkt jest dopasowany do wieku uczestników i sposób inwestowania będzie się zmieniał w miarę zbliżania się uczestników do wieku emerytalnego. Im starsi będziemy, tym ostrożniejsza będzie polityka inwestycyjna. Na początku inwestycji w portfelu będą dominowały aktywa o większym ryzyku, czyli głównie akcje (część udziałowa), a z czasem będzie coraz więcej aktywów bezpieczniejszych, takich jak obligacje (część dłużna). W części udziałowej co najmniej 40 proc. będzie inwestowane w akcje, prawa do akcji, prawa poboru lub inne instrumenty udziałowe wchodzące w skład indeksu WIG20.

W co mogą inwestować instytucje zarządzające PPK

Reguły inwestowania środków w odniesieniu do wieku uczestnika PPK

PPK będą produktami stosunkowo tanimi. Opłaty za zarządzanie wyniosą maksymalnie 0,6 proc. aktywów netto funduszu lub subfunduszu w skali roku, z czego 0,1 proc. tylko pod warunkiem zrealizowania dodatniej stopy zwrotu nie niższej od stopy referencyjnej. Częściowe uzależnienie opłaty od osiągniętych wyników inwestowania ma zmotywować instytucje finansowe do efektywnego zarządzania zebranymi środkami.

Opinia:

Wilhelm Mikołajczyk, Dyrektor Zarządzający Pionem Sprzedaży w PKO TFI

Instytucje prowadzące Pracownicze Plany Kapitałowe będą inwestować zgromadzone środki na dwa sposoby – w instrumenty akcyjne (udziałowe) i dłużne. Ich proporcje będą zmieniać się na przestrzeni lat według określonych wytycznych. Część udziałowa będzie inwestowana w akcje, instrumenty pochodne i certyfikaty inwestycyjne. Część dłużna oznacza inwestycje w obligacje i depozyty bankowe. Te sposoby pomnażania środków różnią się ryzykiem oraz efektywnością. Instrumenty dłużne, z reguły bezpieczniejsze, oznaczają niższy zysk, podczas gdy bardziej opłacalne (akcyjne) niosą wyższe ryzyko inwestycyjne. Zróżnicowanie inwestycji będzie zmieniać się w czasie, zgodnie z zasadą działania funduszu zdefiniowanej daty. Oznacza ona stopniowe zmniejszanie zaangażowania funduszu w bardziej ryzykowne inwestycje, aż do osiągnięcia ich poziomu nie większego niż 15%, w momencie osiągnięcia określonej (zdefiniowanej) dla funduszu daty. Takie rozwiązanie ma na celu zminimalizowanie podatności zgromadzonych środków na duże wahania rynku akcji i związane z nimi ryzyko poniesienia dużych strat tuż przed przejściem na emeryturę.

W ramach części udziałowej (akcyjnej) portfela inwestycyjnego istnieć będą ograniczenia w inwestowaniu środków. Nie mniej niż 40% aktywów przewidziano dla instrumentów opartych na indeksie WIG20, z kolei nie więcej niż 20% może trafić do spółek wchodzących w skład indeksu mWIG40. Minimum 20% środków powinno zostać zainwestowane na rynkach krajów należących do OECD. Maksymalnie 10% aktywów ustalono dla inwestycji w instrumenty emitowane przez spółki publiczne.