Niemcy
Fot. Shutterstock
pieniadze.rp.pl
Drugi filar w Niemczech to tzw. zabezpieczenie zakładowe, zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. Jest ono dobrowolne, co skutkuje tym, że korzysta z niego niewiele osób z niskimi i średnimi dochodami. Pracownicze programy emerytalne mają formę planów o zdefiniowanym świadczeniu lub o zdefiniowanej składce, większość używa tej pierwszej formy. Plany emerytalne mogą mieć postać przyrzeczeń publicznych (tworzonych i finansowanych przez pracodawców z rezerw księgowych), kas zapomogowych, umów ubezpieczenia, kas emerytalnych albo funduszy emerytalnych.
Wysokość składki zależy od polityki pracowniczej danego przedsiębiorstwa, kondycji finansowej tej firmy, regulaminu wynagradzania, układu ze związkami zawodowymi, a wreszcie od porozumienia zawartego między przedsiębiorstwem i pracownikami przy tworzeniu planu. Składkę płacą obie strony: pracownik i pracodawca. W dużych firmach często pracodawca przejmuje na siebie w całości opłacanie składek.
Zgromadzone środki po przejściu na emeryturę pracownik może otrzymać: jednorazowo, w postaci renty dożywotniej albo wypłat ratalnych.
Dania
Fot. Shutterstock
pieniadze.rp.pl
Kluczowe znaczenie dla emerytur mają porozumienia pracownicze, które są zawierane w poszczególnych sektorach gospodarki pomiędzy związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców. Porozumienia te regulują relacje między pracodawcą a pracownikiem we wszystkich kluczowych kwestiach, takich jak czas pracy, urlopy, wynagrodzenia i właśnie emerytury. Składka wynosząca od 12 do 18 proc. wynagrodzenia brutto dzielona jest na pracownika i pracodawcę, najczęściej w taki sposób, że pracodawca wpłaca dwa razy więcej niż pracownik.
Pracowniczymi planami emerytalnymi zarządzają zakłady ubezpieczeń i towarzystwa emerytalne. Wyznaczone zostały limity inwestycyjne dla poszczególnych klas aktywów, które określają, że co najmniej 30 proc. środków musi być inwestowanych w aktywa bezpieczne, a maksymalnie 50 proc. w akcje.
Po osiągnięciu wieku emerytalnego pracownik ma prawo do wypłaty środków według swojego uznania: albo jednorazowo, albo w postaci regularnych świadczeń, ewentualnie w sposób mieszany: część zgromadzonej sumy jednorazowo, reszta – miesięcznie.
Holandia
Fot. Shutterstock
pieniadze.rp.pl
Drugim filarem są grupowe ubezpieczenia zakładowe lub branżowe (pracownicze programy emerytalne), przeznaczone są dla pojedynczych zakładów pracy, działów i branż gospodarki. Dwa największe fundusze branżowe zrzeszają 2,8 mln osób z sektora rządowego i edukacyjnego oraz 2 mln osób z sektora opieki zdrowotnej.
Składki są najczęściej wpłacane solidarnie przez zatrudnionych i pracodawców, najczęściej w stosunku jedna trzecia (pracownik) do dwóch trzecich. Składki pracodawców i pracowników zwolnione są z podatku, podobnie jak dochody z inwestycji, opodatkowane są wypłacane świadczenia.
Uczestnictwo w planach jest dobrowolne, ale powszechne. Jeśli pracodawcy obejmują programem wszystkich pracowników danego sektora gospodarki, to pracownicy nie mogą się wypisać z programu. Programy mogą mieć charakter zdefiniowanego świadczenia albo zdefiniowanej składki, te pierwsze są powszechniejsze.
Nie ma ograniczeń co do struktury aktywów w funduszach, ale wprowadzono bezpieczniki pozwalające na uniknięcie strat spowodowanych zbyt ryzykownym inwestowaniem.
Turcja
Fot. Shutterstock
pieniadze.rp.pl
System pracowniczego oszczędzania na emeryturę oparty jest na zasadzie automatycznego zapisu, z możliwością wystąpienia. System działa od niedawna, bo od 2017 r. Wtedy nowe rozwiązanie stało się obowiązkowe dla firm zatrudniających powyżej 1000 osób. Od czerwca 2018 r. do systemu włączeni zostali pracodawcy zatrudniający powyżej 50 osób, a od 2019 r. reforma obejmie pozostałe firmy.
Składkę obowiązkową płacą tylko pracownicy i wynosi ona 3 proc. wynagrodzenia brutto liczonego wraz z dodatkami. Rząd może zmieniać rozporządzeniami wysokość składki dla poszczególnych sektorów gospodarki lub grup pracowników, ale musi się mieścić w przedziale 1–6 proc. wynagrodzenia. Pracodawcy mają obowiązek wyboru instytucji, która będzie zarządzała funduszem. Przewidziane są dopłaty ze strony państwa: jednorazowa w kwocie 1 tysiąca lir i kolejne w wysokości 25 proc. składki.
Pracownik uzyskuje prawo do wypłaty zgromadzonych środków po osiągnięciu 56. roku życia, pod warunkiem że był zapisany do systemu przez co najmniej dziesięć lat. Wypłata może być jednorazowa, podzielona na transze, można też wykupić wypłacane do końca życia świadczenie.
Szwajcaria
Fot. Shutterstock
pieniadze.rp.pl
W Szwajcarii system emerytalny jest trójfilarowy. Drugi filar stanowią pracownicze programy emerytalne, które pracodawcy oferują pracownikom. Pracownicze programy emerytalne działają na zasadzie finansowania kapitałowego. Są one zakładane dla jednego lub kilku przedsiębiorstw. Programy te są obowiązkowe – wszyscy pracodawcy muszą je prowadzić, ale nie wszyscy pracownicy muszą do nich przystąpić. Wyznaczony jest wiek (lata od – do) oraz przedział dochodów (kwota od – do)i dla osób spełniajacych te kryteria przystąpienie do programu jest obligatoryjne. Dla pracowników „niemieszczących się” w tych kryteriach oraz dla samozatrudnionych uczestnictwo jest dobrowolne. Fundusz wybiera pracodawca.
Składki mieszczą się w przedziale od 7 do 18 proc. wynagrodzenia, a ich wysokość rośnie wraz z wiekiem pracownika. Programy mogą działać w formule zdefiniowanej składki, zdefiniowanego świadczenia i mieszanej. Wysokość świadczenia jest gwarantowana i stanowi pochodną punktowego systemu wyznaczania wielkości uprawnień, minimalnej stopy zwrotu oraz minimalnej gwarantowanej stawki emerytury.
Nowa Zelandia
Fot. Shutterstock
pieniadze.rp.pl
Wzorcem dla polskiej koncepcji PPK jest nowozelandzki plan KiwiSaver, który opiera się na automatycznym zapisie oraz dotacjach z budżetu państwa. W KiwiSaver uczestnicy otrzymują coroczne dopłaty rządowe do składek pod warunkiem wpłacenia określonej kwoty do programu, mają możliwość skorzystania z tzw. wakacji składkowych i subwencji na zakup domu. Uczestnicy, którzy do programu są włączani automatycznie (stosuje się kryterium obywatelstwa i wieku), mogą z niego wystąpić, mogą także zmieniać dostawców programu oraz wybierać wysokość składki spośród trzech możliwości: 3, 4 albo 8 proc. zarobków, przy czym 3 proc. jest tzw. stawką domyślną. Kwoty przekazywane do programu są opodatkowane.
Jeśli ktoś raz wejdzie do Kiwisaver, to nie ma możliwości wypisania się z niego, wyjąwszy poważne sytuacje życiowe, takie jak choroba czy duże kłopoty finansowe. Istnieje natomiast możliwość czasowego zawieszenia wpłat.
Dostawcy KiwiSaver to banki, zakłady ubezpieczeń i niezależni certyfikowani menedżerowie funduszy. Osoby, które nie wybrały dostawcy, przydzielane są do jednego z sześciu wybranych przez rząd dostawców domyślnych.
